Λάθη γίνονται. Επαναλαμβανόμενα λάθη είναι ηλιθιότητα. 

Περάσαμε πολλές κρίσεις στην Κύπρο και το συμπέρασμα μου είναι πως περιστρέφονται όλες γύρω από τον ίδιο άξονα. Το λάθος επαναλαμβάνεται: από ελεύθερο τοπίο και κανένα έλεγχο (στο οποίο συνεπάγεται κατάχρηση από επιτήδειους) σε υπερβολική ρύθμιση. Από το ένα άκρο στο άλλο. Να σας φέρω παραδείγματα επί τούτου: 

1. ΧΑΚ. 

Από το απόλυτο χάος, ο καθένας έκανε ότι ήθελε, έλεγε ότι του κατέβαινε, κανένας έλεγχος, καμία διαδικασία - τύπου καφενές - πήγαμε στον απόλυτο έλεγχο. Το πρώτο, είχε αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια φούσκα που ακόμη διδάσκεται σε πανεπιστήμια (λόγω έλλειψης ελέγχου και μέτρου), η οποία έσπασε βίαια εν μια νυκτί. Το δεύτερο -με τον απόλυτο έλεγχο- το θέμα ρυθμίστηκε τόσο πολύ που πολλές Εταιρείες επέλεξαν να ιδιωτικοποιηθούν και να διαγραφούν από το Χρηματιστήριο. Αυτό οδήγησε σε λιγότερες ευκαιρίες για επενδυτές, λιγότερη ζήτηση και υπαρξιακό πρόβλημα για το Χρηματιστήριο Κύπρου. 

2. Τράπεζες  

Από το «έχω ένα χωράφι που αξίζει 200.000 και θέλω 200.000 δάνειο» και να παραχωρείται το δάνειο χωρίς πολύ κύριε ελέησον, πήγαμε σε μια ατέρμονη διαδικασία με την απίστευτη χαρτούρα το οποίο καθιστά την χορήγηση δανείου σχεδόν αδύνατη. Οι τράπεζες για να χορηγήσουν δάνεια πλέον θέλουν κολονοσκόπηση και κάθε μήνα επικαιροποίηση. Τα KYC δεν είναι πλέον «Know Your Client».  Είναι «Και Yιατί Cαλέ;». Το πρώτο (Μη ρύθμιση, χάος, αναρχία) οδήγησε σε κούρεμα. Μη εξυπηρετούμενα, κανένα risk assessment, άτακτη επέκταση = πάττισμα. Το δεύτερο οδήγησε στους τραπεζιτικούς υπαλλήλους να είναι αστυνόμοι και η δουλειά τους να είναι η άρνηση χορήγησης δανείου. 

3. Διαβατήρια

Εμπάτε σκύλοι αλέστε. Είσαι από την Καμποτία και κάνεις ethnic cleansing; Κόπιασε στην Κύπρο μας! Φέρε 2-3 εκατομμύρια, τάισε καμπόσους ιθαγενείς και πάρε ένα διαβατήριο! Είσαι money launderer από την Μητέρα Ρωσία και θέλεις ευρωπαϊκό διαβατήριο; Ευπρόσδεκτος! Να ένα διαμέρισμα από γνωστό developer ειδική τιμή από 1.200.000 στα 2.000.000 και είσαι αδερφός συμπατριώτης. 

Από αυτό το πάρτι, πήγαμε στο άλλο άκρο: τέλος τα διαβατήρια. Από τις τελευταίες αιτήσεις, αρνηθήκαμε διαβατήρια «επειδή δεν πληρούσαν τα κριτήρια» ανθρώπων που είναι στο Forbes List.

Και άλλα… 

Έρχονται και άλλα παραδείγματα στο μυαλό: κάρτα φιλάθλου, οδική ασφάλεια κτλ κτλ κτλ κτλ. Είναι το ίδιο λάθος και επαναλαμβάνεται. Μου θυμίζει την εξής ατάκα: “If they do it often, its not a mistake. Its their behavior”. 

Και ο προβληματισμός

Τα πιο πάνω με οδηγούν στον εξής προβληματισμό: τι είναι το επόμενο saga; Ποιο είναι το επόμενο κεφάλαιο που θα πάμε από τον μηδαμινό έλεγχο στην απόλυτη ρύθμιση; Μου έρχονται 2 τομείς κατά νου: 

Α. Online MME 

Τα Διαδικτυακά Μέσα Ενημέρωσης. Από το 2014 γίνονται προσπάθειες να ρυθμιστεί ο τομέας. Από τις ίδιες τις εταιρείες. Το πιάσατε αυτό; Οι ίδιες οι εταιρείες ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ να ρυθμιστούν. Να υπάρχει αναγνώριση. Να υπάρχουν δικαιώματα και ευθύνες. Να ξεχωρίσει μια Εταιρεία που έχει 20 δημοσιογράφους επαγγελματίες και λογιστήρια και διεύθυνση από ένα τύπο που γράφει ένα blog ανώνυμα στο υπόγειο των γονιών του. Αυτή την στιγμή που μιλάμε, δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός. Αντί να έρθει το κράτος προληπτικά να ρυθμίσει αυτό το νέο, δυναμικό, μοντέρνο μέσο επικοινωνίας και να το αναγνωρίσει και να το στηρίξει και να βάλει και κάποιους περιορισμούς για να προστατεύσει και τον αναγνώστη στο κάτω κάτω, αντί αυτού προσπαθούν οι ίδιες οι εταιρείες εδώ και χρόνια και κάνουμε συναντήσεις με διάφορους υπουργούς, βουλευτές κτλ κτλ. Προβλέπω πως αυτή η προσπάθεια θα μας γυρίσει boomerang. Θα γίνει τέτοια ρύθμιση που θα μας πάρει στο άλλο άκρο, σε υπερβολικό έλεγχο. 

Β. Fintech & Επενδυτικές Εταιρείες

Αυτός ο τομέας επίσης έχει τρομερό ενδιαφέρον. Μέχρι πρότινος, ήταν μια κατάσταση εμπάτε σκύλοι αλέστε. Εταιρείες φαντάσματα, με τρελά bonus schemes, οι οποίες λειτουργούσαν χωρίς κανένα απολύτως έλεγχο. Βρέθηκε η Κύπρος και ξανά σε διεθνή δημοσιεύματα για scammers κτλ. Σήμερα έχουμε σοβαρότατες Εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο - πολλές από αυτές εισηγμένες σε ξένα χρηματιστήρια. Χιλιάδες υπαλλήλους, τεράστιους τζίρους. Βλέπε eToro, XNESS, XM, Naga, IronFX, FXPro. Έχουμε και πολλούς «καρατίστες». Περασμένο μήνα έπεσε σήμα από Interpol για scammers και εταιρείες φαντάσματα. Εταιρείες που δουλειά τους είναι να ξεγελούν τον κοσμάκη. Εταιρείες που διασύρουν το όνομα της Κύπρου σε ρυθμιστικές αρχές σε τρίτες χώρες (εντός και εκτός Ευρώπης). Μήπως είναι αυτό το industry που θα επιλέξουμε να θάψουμε; Μήπως η επόμενη μας υπερβολή σε θέμα ρύθμισης θα έχει να κάνει με fintech? 

Είμαι περίεργος. Ποιο θα είναι το επόμενο μας επαναλαμβανόμενο, ηλίθιο λάθος.

*Η Τάξη επέρχεται από το Χάος. Από το χάος, προσπαθώντας να επιβάλεις τάξη αλλά το να το κάνεις τόσο άκομψα που και πάλι επιστρέφεις στο χάος, δεν είναι και το πλέον τιμητικό…