Τώρα αφαιρέστε εμμονές, αγκυλώσεις, πείσματα και συγκρίνετε τα δυο: Το ένα «περίεργο», «πολύπλοκο», ρατσιστικό, διχοτομικό, με πολλά «δεν» και με χωριστές εκλογικές διαδικασίες και το άλλο «καθαρό», «απλό», ενωτικό, δίκαιο, με μόνο ένα «δεν» (οι δυο ΔΕΝ πρέπει να προέρχονται από την ίδια κοινότητα) και κυρίως με ενιαία εκλογή.
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ Twitter: @tsangarisp
Η Στήλη επαναφέρει μια πρόταση που είχε αναπτύξει και στο παρελθόν αφού πλέον τα πράγματα στο Κυπριακό φαίνεται πως δυσκολεύουν αλλά και πως η «τράπουλα» θα ανακατωθεί ξανά. Αν και το περιβάλλον είναι αρνητικό όπως και οι προοπτικές, τόσο με την στάση της Άγκυρας όσο και με τις θέσεις του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, η Ελληνοκυπριακή πλευρά ίσως να πρέπει να θέσει κάποια ζητήματα εκ νέου στο τραπέζι, ζητήματα τα οποία όλοι γνωρίζουν ότι είτε σε κάποια φάση της λύσης θα προκαλέσουν προβλήματα είτε είναι ζητήματα βασισμένα στην εθνική καταγωγή των πολιτών της Ενωμένης Κύπρου που στην ουσία δημιουργούν περισσότερο συνθήκες Συνομοσπονδίας παρά Ομοσπονδίας. Ωθούν τους πολίτες σε διαχωριστικές γραμμές αντί σε συνενωτικές γραμμές. Εκκολάπτουν εθνοτικές διακρίσεις αντί να καταπολεμούν το στοιχείο των «δικαιωμάτων βάσει εθνότητας». Τοποθετούν πολιτικά δικαιώματα βάσει καταγωγής αντί βάσει της μιας ιθαγένειας, αυτή της Ενωμένης Κύπρου.
Ένα τέτοιο ζήτημα είναι και η Εκ Περιτροπής Προεδρία. Όπου δηλαδή η Προεδρία εναλλάσσεται μεταξύ Ελληνοκύπριου και Τουρκοκύπριου, οι οποίοι όμως εκλέγονται μέσα από ξεχωριστούς εκλογικούς καταλόγους, οι οποίοι θα καταρτόνται βάσει της εθνικής προέλευσης του κάθε πολίτη της Ενωμένης Κύπρου. Το θέμα συζητήθηκε και συζητείται εδώ και δεκαετίες. Και ακριβώς συζητείται διότι προκύπτει το πρόβλημα, ότι στο ύπατο αξίωμα της Ενωμένης Κύπρου, οι πολίτες (είτε Ελληνοκύπριοι είτε Τουρκοκύπριοι) αντί να ψηφίζουν ενωμένοι αυτόν ή αυτούς που θα διοικούν το Ομόσπονδο κράτος, ψηφίζουν ξεχωριστά. Άκρως επικίνδυνο διχοτομικό αντί ενωτικό στοιχείο. Και αυτό όλοι το γνωρίζουν, εξού και στις συζητήσεις έπεσαν διάφορες εισηγήσεις όπως η υιοθέτηση του Ελβετικού μοντέλου Προεδρίας.
Ωστόσο το κύριο ερώτημα αιωρείτο: Ποιοι ψηφίζουν, ποιον; Οι Τουρκοκύπριοι το δικό τους και οι Ελληνοκύπριοι το δικό τους;
Ήταν εδώ που επί μ. Δημήτρη Χριστόφια η Ελληνοκυπριακή πλευρά, αντιλαμβανόμενη ακριβώς το «διχοτομικό στοιχείο» της ξεχωριστής εκλογής της Εκ Περιτροπής Προεδρίας προσπάθησε να «σπείρει» στοιχεία που θα οδηγούσαν σε ενωτικό περιβάλλον μεταξύ των δυο «κρατιδίων» με αποτέλεσμα το μοντέλο της σταθμισμένης ψήφου.
Ικανοποιητικό; Όχι. Καλύτερο από τίποτα και από πριν; Ναι.
Όμως αυτό που πρέπει να σκεφτούμε καλά είναι το εξής: Θέλουμε να γίνει λύση απλώς για να γίνει; Ή θέλουμε λύση επανένωσης που θα αντέξει στον χρόνο και άρα θα είναι βιώσιμη; Θέλουμε λύση συμβατή με τον σύγχρονο τρόπο σκέψης των ανθρώπων, όπου δεν χωρούν διαχωρισμοί βάσει εθνικότητας ή θέλουμε λύση συμβατή με τον πρωτόγονο τρόπο σκέψης όπου ίσχυε το «άλλο ο Τούρκος, άλλο ο Έλληνας»;
Να το συνοψίσω αλλιώς: Αν θεωρούμε πως είναι αλλιώς ο Τούρκος και αλλιώς ο Έλληνας, αλλιώς ο Τουρκοκύπριος και αλλιώς ο Ελληνοκύπριος, τότε αυτή η αναχρονιστική προσέγγιση ενισχύεται από τα μοντέλα της ξεχωριστής εκλογικής διαδικασίας. Αν θεωρούμε πως σε ένα Ομόσπονδο κράτος, όλοι είναι ίσοι και όλοι εκλέγουμε ενιαία τους ηγέτες του κράτους, τότε αυτή η προσέγγιση ενισχύεται με μοντέλα ενιαίας εκλογικής διαδικασίας για το ύπατο αξίωμα.
Βεβαίως, η ξεχωριστή εκλογική διαδικασία προωθείται από την Τουρκοκυπριακή πλευρά, η οποία έχοντας ακόμη το κόμπλεξ της «μειονότητας», θεωρεί πως έτσι θα διασφαλίσει την ισότιμη συμμετοχή της στη διοίκηση του Ομόσπονδου κράτους.
Ωστόσο το να μετέχει η Τουρκοκυπριακή πλευρά ισότιμα στην διοίκηση του Ομόσπονδου κράτους δεν πρέπει απαραίτητα να γίνεται και μέσα από ξεχωριστές εκλογικές διαδικασίες. Τουναντίον, μέσω ενός Κοινού Ψηφοδελτίου και μιας ενιαίας εκλογικής διαδικασίας, στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι Κύπριοι Πολίτες, θα μπορούσε να διασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή των Τ/κ στην διοίκηση του κράτους και επιπλέον μέσω αυτής της διαδικασίας δίδεις, σπέρνεις, θεμελιώνεις και την αντίληψη σε όλους τους πολίτες ότι σε ένα Ομόσπονδο Κράτος είμαστε όλοι ένα, είτε ζεις στο «Α» κρατίδιο, είτε ζεις στο «Β» κρατίδιο και η εθνική καταγωγή σου δεν παίζει κανένα ρόλο και δεν έχει κανένα λόγο στην εκλογική διαδικασία.
Και το τι εννοώ μέσα από το Κοινό Ψηφοδέλτιο είναι το εξής: Αν αποδεχτούμε ότι το Ομόσπονδο Κράτος θα διοικείται από ένα Ελληνοκύπριο και ένα Τουρκοκύπριο, με τον ένα ως Πρόεδρο και τον άλλο ως Αντιπρόεδρο και είτε με μόνιμους ρόλους είτε με εναλλασσόμενους ρόλους στη θητεία τους, τότε το «ζευγάρι» που θα μας διοικεί να βρίσκεται σε Κοινό Ψηφοδέλτιο. Αν για παράδειγμα ο Νίκος Αναστασιάδης θέλει να διεκδικήσει την Ομόσπονδη Κύπρο τότε για να μπορεί να κατέλθει εκλογές θα υποχρεούται να δηλώνει εκ των προτέρων και να είναι στο ψηφοδέλτιο μαζί με έναν/μια Τουρκοκύπριο/α. Αν ο συνδυασμός τους κερδίσει τις εκλογές το ποιος θα είναι Πρόεδρος και ποιος Αντιπρόεδρος ή αν θα είναι εκ περιτροπής αυτό δεν μας ενδιαφέρει ούτε και έχει σημασία ιδιαίτερη. Το μείζον, η ουσία, η πεμπτουσία είναι άλλη: η Κοινή εκλογική διαδικασία των Κρατιδίων, όπου Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι κτλ θα εκλέγουν από κοινού τον Συνδυασμό των δυο που θα διοικεί την Ομοσπονδία για μια 4ετή ή 5ετή θητεία. Η μόνη υποχρέωση δηλαδή θα είναι πως ο όποιος «συνδυασμός των δυο» θα πρέπει να αποτελείται υποχρεωτικά από ένα πολίτη του ενός κρατιδίου και από ένα πολίτη του άλλου κρατιδίου.
Τώρα αφαιρέστε εμμονές, αγκυλώσεις, πείσματα και συγκρίνετε τα δυο: Το ένα «περίεργο», «πολύπλοκο», ρατσιστικό, διχοτομικό, με πολλά «δεν» και με χωριστές εκλογικές διαδικασίες και το άλλο «καθαρό», «απλό», ενωτικό, δίκαιο, με μόνο ένα «δεν» (οι δυο ΔΕΝ πρέπει να προέρχονται από την ίδια κοινότητα) και κυρίως με ενιαία εκλογή.
Ποιο καθιστά το κράτος «φυσιολογικό» και ποιο καθιστά το κράτος «προβληματικό»;
