Μόνο και μόνο από αυτά τα δεδομένα, γίνεται αντιληπτό, πως τα πράγματα δεν είναι έτσι απλά και ούτε κραυγές του τύπου «ζήτω νενικήκαμεν» δικαιολογούνται επειδή βρέθηκαν οι Αναστασιάδης, Μητσοτάκης και Νετανιάχου στο Ζάππειο και υπέγραψαν μια συμφωνία πρόθεσης

ΓΡΑΦΕΙ Ο                                                                                                                                      ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ                                                                                                 Twitter: @tsangarisp

Μια χαρά τα πήγαμε. Υπογράψαμε και την συμφωνία για την κατασκευή του Αγωγού EastMed. Ένα μεγαλεπήβολο ομολογουμένως πρόγραμμα, το οποίο -αν υλοποιηθεί ποτέ- θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά θα συμβάλει και στα ενεργειακά πλάνα της ίδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υποστηρίζει το έργο. 

Ας δούμε όμως πρώτα μερικά χαρακτηριστικά αυτού του έργου και μετά να επανέλθουμε στην πολιτική διάσταση του ζητήματος… η οποία κρίνεται άκρως ενδιαφέρουσα. 

Ο αγωγός θα έχει μήκος 1.872 χιλιόμετρα. 1.335 χλμ. περίπου θα είναι υποθαλάσσιος αγωγός και άλλα 537 χλμ. περίπου χερσαίος αγωγός. Η αρχική δυναμικότητα του αγωγού θα είναι 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως με δυνατότητα διπλασιασμού της ποσότητας. Ο αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline («EastMed») θα έχει και επιμέρους τμήματα τα οποία είναι 165χλμ, περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο, 732χλμ περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη, 421χλμ. περίπου Υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο και 292 χλμ περίπου για τη διάσχιση της Πελοπόννησο μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου. 

Αν υλοποιηθεί ποτέ ο αγωγός αυτός, θα είναι ο μεγαλύτερος και βαθύτερος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο αφού το βάθος του EastMed σε κάποια σημεία θα αγγίζει, ή ακόμη και θα ξεπερνά, τις 3,000 μέτρα.

Το κόστος του αγωγού θα ανέλθει στα περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ή στα περίπου 5,3 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ αν συνυπολογιστεί και το κόστος των χερσαίων τμημάτων που θα απαιτηθούν πέραν των τμημάτων δηλαδή του αγωγού, το κόστος ίσως να αγγίξει και τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια ή 10,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Για να μπορέσει όμως να υλοποιηθεί ο αγωγός, πρέπει να γίνουν μια σειρά ενέργειες, ενώ από τεχνικής άποψης μέχρι σήμερα ολοκληρώθηκαν μόνο οι προκαταρτικές μελέτες (Pre-Feed Studies) και απομένουν η Μελέτη Εφαρμογής καθώς και η Επενδυτική Απόφαση. 

Με λίγα λόγια, αυτό που δεν έγινε αντιληπτό, είναι πως ναι μεν οι Ηγέτες υπέγραψαν «το ενδιαφέρον» τους αλλά η Τελική Επενδυτική Απόφαση θα μπορεί να ληφθεί σε περίπου 2 χρόνια. Επιπλέον, από την λήψη της επενδυτικής απόφασης, ο χρόνος κατασκευής του υπολογίζεται στα 2 με 3 χρόνια ενώ εκτιμάται ότι θα χρειαστούν άλλα 2 με 3 χρόνια από την ημέρα κατασκευής του για την έναρξη της λειτουργίας του. Δηλαδή ο αγωγός, αν θα γίνει, θα είναι έτοιμος για χρήση σε έξι με επτά χρόνια το συντομότερο από σήμερα. 

Μόνο και μόνο από αυτά τα δεδομένα, γίνεται αντιληπτό, πως τα πράγματα δεν είναι έτσι απλά κραυγές του τύπου «ζήτω νενικήκαμεν» επειδή βρέθηκαν οι Αναστασιάδης, Μητσοτάκης και Νετανιάχου στο Ζάππειο και υπέγραψαν μια συμφωνία πρόθεσης. 

Θα θέσω όμως και κάποια άλλα ζητήματα, που δείχνουν το πόσο αμφίβολο είναι αυτό το project. 

Αρχικά οι ποσότητες. Μέχρι στιγμής οι ποσότητες Φυσικού Αερίου δεν είναι τέτοιες που να καθιστούν το έργο πλήρως βιώσιμο.

Επιπλέον, το κόστος, κατά πόσο θα συμφέρει ή όχι ο EastMed, δεν θα καθοριστεί από τις κυβερνήσεις αλλά από τις εταιρείες που συμμετέχουν καθώς και από τις εταιρείες που θα χρησιμοποιούν τον αγωγό. 

Οι οποίες εταιρείες, την ίδια ώρα, έχουν κατά νου και άλλα projects με λιγότερο κόστος, όπως για παράδειγμα η διοχέτευση του Φυσικού Αερίου σε τερματικά υγροποίησης είτε στην Αίγυπτο, που ήδη υπάρχουν, είτε ακόμη και σε καινούργιο τερματικό στην Κύπρο (διότι αν ανακαλυφθούν τέτοιες ποσότητες που δικαιολογούν την κατασκευή του eastmed αυτομάτως θα δικαιολογείται και η κατασκευή τερματικού υγροποίησης) ενώ στο τραπέζι των εταιρειών, η ιδέα της διοχέτευσης του φυσικού αερίου μέσω αγωγού στην Τουρκία δεν έχει εξαφανιστεί αλλά έχει επί του παρόντος παραμεριστεί λόγω των τεταμένων σχέσεων Ισραήλ – Τουρκίας. 

Στον παράγοντα «κόστος» όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως Ρωσία και Γερμανία θέλουν να συνεχίσουν τον αγωγό Nord Stream 2 ενώ στον χάρτη είναι και ο αγωγός Turkish Stream, δηλαδή ανταγωνιστικά projects για τους ευρωπαίους καταναλωτές αφού το κόστος του ρωσικού αερίου θα είναι σαφώς χαμηλότερο απ’ ότι αυτού της Ανατολικής Μεσογείου. 

Ακόμη δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι η Αίγυπτος δεν συμμετέχει στο έργο του EastMed ενώ την ίδια ώρα θεωρεί το project και ως ανταγωνιστικό προς την ίδια.

Επιπλέον η Ιταλία -αναλόγως επικρατούσας πολιτικής κατάστασης- τάσσεται μια υπέρ και μια εναντίον της κατασκευής του αγωγού λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών. 

Κυρίως όμως, πρέπει να σημειωθεί, ότι ο αγωγός θα πρέπει να περάσει μέσα από θαλάσσιες περιοχές που δεν είναι οριοθετημένες μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν, τουτέστιν Κύπρου – Ελλάδας και συνεπώς καθιστούν τις διαδικασίες πολύ πιο πολύπλοκες.  

Επιπλέον προστίθεται και ο παράγοντας Τουρκία, η οποία πέραν του ότι απειλεί, μέσω της συμφωνίας με Λιβύη για οριοθέτηση ΑΟΖ, στην πραγματικότητα «κόβει» τον δρόμο του EastMed (επί τούτου υπάρχει η άποψη πως ακόμη και να ισχύσει η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, το παράκτιο κράτος (είδε Τουρκία) θα πρέπει να συμφωνήσει στο σχεδιασμό διέλευσης του αγωγού αλλά δεν μπορεί να εμποδίσει τοποθέτηση καλωδίων ή/και αγωγών. Ωστόσο το παράκτιο κράτος μπορεί να δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα στην τοποθέτηση αγωγού μέσω των περιβαλλοντικών μελετών που θα πρέπει να διεξαγάγει – αυτό είναι και το «όπλο» της ΚΔ στην περίπτωση αγωγού Ισραήλ – Τουρκίας, ο οποίος θα περνούσε μέσα από την θαλάσσια περιοχή της ΚΔ). 

Ο EastMed αναμφίβολα πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο project. Αναμφίβολα η υπογραφή πρόθεσης Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ είναι μια πολιτική συνέργεια με πολλαπλά μηνύματα. Νοείται πως αν αυτό το έργο έχει κάποιες πιθανότητες υλοποίησης είναι διότι σε αυτό συμμετέχει και το κράτος του Ισραήλ. 

Ωστόσο ας μην πανηγυρίζουμε για τον EastMed. Υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος. Και κατά το μεσοδιάστημα ίσως εξελίξεις που ενδεχομένως να τα ανατρέψουν. Όλα…!