Περάσαμε δύσκολα από το 2013.  Μα τι NPLs, μα τι απολύσεις από τράπεζες. Έκλεισε Λαϊκή, η FBME, ο Συνεργατισμός. Κουρεύτηκαν καταθέτες, κάτοχοι αξιογράφων, μετόχοι έχασαν τις περιουσίες τους, Class A Shares, Class B. Περιουσίες και περιουσίες εξαφανίστηκαν, οικογένειες καταστράφηκαν, δουλειές έκλεισαν. Run on the banks, capital controls, πάγωμα λογαριασμών. 

Ίσως η Κύπρος να πέρασε την πιο δύσκολη περίοδο σε σχέση με το τραπεζικό της σύστημα στην μεταπολεμική ιστορία συγκριτικά με οποιασδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. 

Φταίει η κυβέρνηση Χριστόφια; Ο χειρισμός της επόμενης κυβέρνησης, δηλαδή του Αναστασιάδη; Οι CEOs καί/ή τα συμβούλια των μεγάλων τραπεζιτικών ιδρυμάτων σε σχέση με την επιθετικότατη ανάπτυξη που προηγήθηκε την προηγούμενη δεκαετία; Η Ελλάδα που κατέρρευσε και ως αποτέλεσμα κουρεύτηκαν τα κρατικά ομόλογα (PSI); Ο τότε (ή προηγούμενος) Διοικητής της Κεντρικής; Οι Ευρωπαίοι και το Eurogroup και οι σκληρές αποφάσεις τους; Ή μήπως ο τρόπος εφαρμογής των αποφάσεων αυτών και η Τρόικα; 

Ίσως, πιθανό, να είναι συνδυασμός όλων ή κάποιων των πιο πάνω παραγόντων που συνέλαβαν στην καταστροφή και το απόλυτο χάος που επικράτησε για πολλά χρόνια στον τραπεζιτικό τομέα της Κύπρου. 

Εκ των υστέρων πάντως, φάνηκε να υπάρχει ανθεκτικότητα και αντέξαμε. Υπήρξε εξυγίανση και επανήλθε ο τομέας σε πιο στέρεες βάσεις. Δεν είναι τέλειος, κάθε άλλο, υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν. 

ΟΜΩΣ

Το ότι έχουμε βγει από Covid και από Ουκρανικό σχεδόν αλώβητοι, μέχρι στιγμής, κατά την άποψη μου, δεν είναι καθόλου, μα καθόλου τυχαίο. 

Ο Κωνσταντίνος Ηροδότου δεν είναι καμιά τυχαία περίπτωση. Πρωτοεμφανίστηκε στην Κύπρο (πριν ήταν σε Sentaris Capital Partners, UBS Investment Bank, Aéroports de Paris Management) για να αναλάβει Έφορος Αποκρατικοποιήσεων. Εκεί βρήκε τρομερά εμπόδια, ακόμα και από την ίδια (την κατά τα άλλα Δεξιά, Ελεύθερη Αγορά κτλ) την κυβέρνηση. Απεχώρησε απογοητευμένος. Θυμάμαι τότε πολλοί έσπευσαν, κακοπροαίρετα, να τον κατηγορήσουν. Το golden boy που τα ξέρει όλα. 

Αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση τότε ήταν το πόσο ήρεμα, συγκρατημένα, κομψά αντιμετώπισε όλη αυτή την Social Media και Main Stream Media λάσπη. Βασικά δεν σχολίαζε ή χαμογελούσε ή άλλαζε, έξυπνα, το θέμα της συζήτησης. Ένα στυλ του τύπου «δεν έχω τίποτα να αποδείξω σε κανέναν». 

Το 2019 τον διορίζει ο Αναστασιάδης Διοικητή της Κεντρικής (αφού διετέλεσε προηγουμένως εκτελεστικό μέλος της ΚΤΚ). Ήρθε, θυμάμαι, από την εξωτερική. Έπαιζαν διάφορα ονόματα τότε. Τελικά διορίστηκε ο Κωνσταντίνος. 

Από τότε, ο Διοικητής έχει διάφορα στο πιάτο του. Εργασιακό, backlock σε αιτήσεις, θέματα εσωτερικά της Κεντρικής, θέματα των τραπεζών, τις πολλές πληγές του συστήματος που ακόμη επουλώνονται από το 2013. 

Την πραγματική του αξία και την πείρα του είχε ευκαιρία να την αποδείξει σε δυο σοβαρές κρίσεις το 2020 και το 2022: Covid-19 και Ουκρανικό που είναι και το πιο πρόσφατο (και το οποίο ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη). Αυτή η κρίση ήρθε και κλιμακώθηκε απότομα. Η Δύση κτύπησε με κυρώσεις. Αρχικά τον Πούτιν, στην συνέχεια τους ολιγάρχες και μετά ολιστικά. Κάθε βδομάδα ανακοινώσεις με νέες κυρώσεις, που έχουν ως στόχο τον οικονομικό αποκλεισμό της Ρωσίας. Μεταξύ άλλων και το SWIFT. 

Την εβδομάδα 21-28 του Φεβρουαρίου, εν μέσω ανακοινώσεων του State Department και της Commission, αναδύεται ένα θέμα, το οποίο επηρεάζει την Κύπρο αμεσότατα: η VTB η οποία δεν ήταν στις κυρώσεις τότε, αλλά «έπαιζε» το σενάριο έντονα, ήταν μεγαλομέτοχος στην RCB (με 46%). Το θέμα ήθελε αμεσότητα και αποφασιστικότητα, διότι η συγκεκριμένη τράπεζα ήταν συστημική. Θα μπορούσε μια άτακτη χρεοκοπία να παρασύρει (ξανά) όλο το σύστημα κάτω. 

Σε μια μόνο μέρα υπήρξε αίτηση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με συμφωνία εξαγοράς των μετοχών της RCB σε κυπριακών συμφερόντων αγοραστή. Αυτή ήταν κίνηση τακτικής. Αγοράσαμε χρόνο. Διότι, εκκρεμούσας της αίτησης, παρασκηνιακά, έγινε μια νύξη στις μεγάλες τράπεζες να αγοράσουν ένα κομμάτι του πολύ υγιούς δανειστικού χαρτοφυλακίου της RCB (550 εκατομυρίων), ταυτόχρονα να σηκωθεί ένα ομόλογο 180 εκατομυρίων ούτως ώστε να μπορέσουν να γίνουν τα εξής: 

1. Να μετατραπεί η RCB σε εταιρεία Asset Management και να παύσει να είναι τράπεζα. Με αυτό τον τρόπο να εξακολουθήσει να υπάρχει, να αποφευχθούν μαζικές απολύσεις και να μην καταρρεύσει. 

2. Να διασφαλισθούν όλες οι καταθέσεις και να μπορέσουν οι καταθέτες να μεταφέρουν τα λεφτά τους αλλού. 

Κίνηση ματ 

Για να υλοποιηθεί το σχέδιο, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Διοικητή, ήθελε αμεσότητα (όλα αυτά έγιναν σε δυο εβδομάδες), ψυχραιμία αλλά και τις ευλογίες της ΕΚΤ. Το τρίτο, πολύ σημαντικό. Δεν είναι δεδομένη η συνεργασία ΕΚΤ με εθνικές Κεντρικές σε καμία περίπτωση, ειδικά σε τέτοιες περιπτώσεις (Ρώσοι, Κύπρος, διαβατήρια, παλιές άλλες αμαρτίες). 

Αυτό το σημείο - το κλίμα συνεργασίας και αλληλεγγύης με ΕΚΤ - ξεκαθάρισε για καλά κατά την επίσκεψη της Christine Lagarde στην Κύπρο την περασμένη βδομάδα. Σε συνέντευξη της στο ΡΙΚ είπε, μεταξύ άλλων: 

«Πρέπει να πω πως ο Διοικητής της ΚΤΚ, κ. Ηροδότου, κάνει μια φανταστική δουλειά. Χαίρει μεγάλης εκτίμησης στο Γενικό Συμβούλιο. Νομίζω έχει βοηθήσει την χώρα του να είναι πολύ δυνατή σε αυτή την κατάσταση. Το 2014 οι τράπεζες ήταν μέρος του προβλήματος. Όχι πια. Ούτε κατά την διάρκεια της πανδημίας, ούτε τώρα.» 

Αυτή είναι η δήλωση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πρώην Εκτελεστική Πρόεδρος του IMF και μια από τις πιο σεβαστές προσωπικότητες ανά το παγκόσμιο. Η οποία ήρθε Κύπρο σε επίσημη επίσκεψη, καλεσμένη από τον Διοικητή μας. Ναι! Επιτέλους έχουμε ένα αξιόλογο Διοικητή ο οποίος χαίρει εκτίμησης εντός και εκτός. 

Omertà