Καμιά κυβέρνηση σε κανένα μέρος του κόσμου, ανεξάρτητα από τα μέτρα που έλαβε ή δεν έλαβε, δεν έχει καταφέρει να αναχαιτίσει τη διασπορά ενός ιού που έχει περισσότερες από 12.700 μεταλλάξεις και έχει καταγραφεί ως «η τελική αιτία θανάτου» για σχεδόν ενάμιση εκατομμύρια ανθρώπους. Ασύλληπτος αριθμός. Με τον αστερίσκο, ότι από τα περίπου 62 εκατομμύρια κρουσμάτων έχουν αναρρώσει πλήρως περίπου τα δύο τρίτα, πάνω από 42 εκατομμύρια ασθενείς. Η στατιστική έχει πάντα δύο όψεις. Όχι όμως όταν μιλούμε για θέματα δημόσιας υγείας, η οποία σαφώς βαραίνει περισσότερο.
Το σκληρό δίλημμα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο ήταν η ένταση των μέτρων, βάζοντας στον αντίποδα το οικονομικό κόστος. Ερώτημα που κυνικά συνοψίζεται στο «πόσα εκατομμύρια στοιχίζει η ανθρώπινη ζωή;». Όσο η οικονομία αντέχει, πολλές κυβερνήσεις οδηγούνται στο ακραίο μέτρο του καθολικού εγκλεισμού. Το έκανε και η Κύπρος τον περασμένο Μάρτιο, το επανέλαβε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Θα το επαναφέρει στο τρίτο κύμα. Είναι η εύκολη και γρήγορη «λύση» απέναντι στην έξαρση του ιού, αλλά θα ‘ρθει η στιγμή που η ανθρωπότητα θα κοιτάζει πίσω, στις μέρες του καθολικού εγκλεισμού, ως παράδειγμα προς αποφυγή.
Να το γράψουμε ωμά: Τα lockdowns είναι λάθος. Επιστημονικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και ηθικά. Δεν το λέμε εμείς. Το λένε οι πλέον αρμόδιοι που δεν είναι ούτε μια «μικρή ομάδα», ούτε μια κυβέρνηση που λαμβάνει αποφάσεις με βάση τις στατιστικές και όχι με βάση τα πραγματικά δεδομένα.
«Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να βρεθούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, εκατομμύρια επιχειρήσεις θα κλείσουν ενώ το ήμισυ του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού των 3,3 δισεκατομμυρίων, κινδυνεύει να χάσει το βιος του. Τα lockdowns έχουν πολλαπλάσιες αρνητικές επιδράσεις στους ευάλωτους και οικονομικά ασθενέστερους πληθυσμούς». Αυτή είναι η δήλωση της επιστημονικής διευθύντριας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Σούμια Σουαμινάθαν στην εφημερίδα «δημοκρατία» (21 Νοεμβρίου). Η επικεφαλής των γιατρών του ΠΟΥ προσθέτει πως η απομόνωση, η απώλεια εισοδήματος που απορρέει από το κλείσιμο των επιχειρήσεων καθώς και ο διαρκής φόβος για την υγεία και το μέλλον, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας ή να επιδεινώσουν τα ήδη υπάρχοντα. Το έθεσε με απλά λόγια η «δημοκρατία»: Η καραντίνα εξοντώνει τους φτωχούς.
Το ερώτημα είναι απλό: η δική μας κυβέρνηση που λαμβάνει τις αποφάσεις και τις επιβάλλει δια διαταγμάτων, συμβουλεύεται άλλους ειδικούς ή παρέδωσε τα κλειδιά του κράτους σε μια «μικρή ομάδα» επιστημόνων; Προς Θεού, δεν αμφισβητείται ούτε η επιστημονική επάρκεια των ειδικών, ούτε οι προθέσεις τους. Αμφισβητείται η ικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει ένα σχέδιο το οποίο να είναι σωστό και να λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους. Όχι ένα σχέδιο που δημιουργεί αχρείαστες ουρές με επαυξημένο κίνδυνο μολύνσεων, δυσχεραίνει την καθημερινότητα υγιών ανθρώπων και αφήνει απροστάτευτους οίκους ευγηρίας και ιατρικές δομές. Ούτε μπορεί να θεωρείται λύση ο κινεζικού τύπου καθολικός εγκλεισμός. Το πιο ακραίο από τα ακραία μέτρα.
Στο πρώτο κύμα, τέτοιους είδους μέτρα ήταν αποδεκτά με τη δικαιολογία να δοθεί χρόνος προετοιμασίας του συστήματος υγείας. Οκτώ μήνες μετά, τέτοια είδους μέτρα δεν μπορεί να λαμβάνονται χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση και επιστημονική τεκμηρίωση. Η εκτελεστική εξουσία με συνοπτικές διαδικασίες και μονομερείς κανονιστικές πράξεις, επικαλούμενη το δημόσιο συμφέρον και την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, περιορίζει συνταγματικές ελευθερίες και θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα, χωρίς να υπάρχει ο ανάλογος αντίλογος ή έστω υποτυπώδης έλεγχος. Επικρατεί ο φόβος έναντι της λογικής.
Όπως επισημαίνεται σε άρθρο στη δεξαμενή σκέψης «Κράτος Δικαίου»: Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε ότι «είναι θεμελιώδους σημασίας τα έκτακτα μέτρα να μην λειτουργούν εις βάρος των θεμελιωδών αρχών και αξιών μας… Οποιαδήποτε μέτρα πρέπει να βρίσκονται εντός των ορίων του αναγκαίου και να είναι αυστηρά αναλογικά. Δεν μπορούν να διαρκούν επ’ αόριστον…οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα μέτρα αυτά υπόκεινται σε συστηματικό έλεγχο.» (kratosdikaiou.com, Α. Πουτζιουρή, Γ. Ονουφρίου). Λύση θα ήταν «οι βασικές αποφάσεις να ελέγχονται από το Κοινοβούλιο» ώστε να αποφεύγονται δεσποτικές και αυθαίρετες συμπεριφορές και αποφάσεις. Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να έχει απεριόριστες εξουσίες σε τόση μακρά περίοδο χρόνου.
Ισχύει εν ολίγοις αυτό που δήλωσε ο βουλευτής και νομικός Άριστος Δαμιανού: «Είναι αδιανόητο εν έτει 2020 να θεωρείται σύννομο και αναλογικά σωστό κυβερνήσεις να κυβερνούν με διατάγματα τα οποία μάλιστα να αποπειρώνται να θέσουν πέραν και πάνω από νόμους και από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας». Το ίδιο επισημαίνει και ο συνάδελφος του Κωστής Ευσταθίου: Τα διατάγματα των υπουργών «με τα οποία περιορίζονται τα συνταγματικά δικαιώματα εν όψει πανδημίας, θα πρέπει πρώτα να συνάδουν με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να είναι απολύτως απαραίτητα και να μην ξεπερνούν το μέτρο, όπως προτάσσει άλλωστε και η αρχή της αναλογικότητας στο Δίκαιο» (dejure.com, 3 Σεπτεμβρίου). Αυτή είναι μια συζήτηση που δεν έγινε, αν και έχει οκτώ μήνες που η κυβέρνηση βγάζει διατάγματα…
Συμβαίνει και αλλού: «οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης έχουν επιμηκύνει κα μεγεθύνει μια κρίση, προκαλώντας καταστροφικά οικονομικά, εκπαιδευτικά και κοινωνικά αποτελέσματα» έγραφε ο πρώην δικαστής του Ανωτάτου της Μεγ. Βρετανίας Jonathan Sumption, καταλήγοντας ότι «ο κόσμος καταλαβαίνει ένα ακυβέρνητο πλοίο όταν το βλέπει» (Mail on Sunday, 16 Αυγούστου).
Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις στην Κύπρο είναι… συμπτωματική.
ΤΑΔΕ ΕΦΗ: «Ο μόνος τρόπος να σπάσουμε την αλυσίδα μετάδοσης είναι να τηρούμε τα μέτρα προστασίας, να εντοπίζουμε τα κρούσματα, να τα απομονώνουμε και να παρακολουθούμε παράλληλα τις στενές επαφές τους, να προστατεύουμε τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και φυσικά να ενισχύσουμε τα νοσοκομεία. Η υιοθέτηση κάποιων εξ’ αυτών των μέτρων δε θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Πρέπει τα κράτη να εφαρμόζουν όλα τα παραπάνω παράλληλα». (Δρ. Σούμια Σουαμινάθαν, εφ. «δημοκρατία», 21 Νοεμβρίου 2020)
ΤΑΔΕ ΕΦΗ (2): «Δεν μπορείς, λέει το Σύνταγμα, να χρησιμοποιείς κανόνι, προκειμένου να σκοτώσεις ένα χελιδόνι. Και ορίζει σοφά, πως πρώτα και κύρια, η κυβέρνηση οφείλει να αποφασίσει, αν η θανάτωση της υπεροχής εκείνης ύπαρξης είναι, απόλυτα αναγκαία. Να μην υπάρχει δηλαδή, άλλη επιλογή υπό τις περιστάσεις. Και αν όντως, κατόπιν μελέτης όλων των στοιχείων και τεκμηρίωσης κριθεί, πως η πράξη αυτή, είναι αναγκαία, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η πιο ανώδυνη μέθοδος που υπάρχει για τον σκοπό αυτό... Οτιδήποτε άλλο, είναι παράνομο και απαγορεύεται.» (Β. Πουργουρίδης, δικηγόρος, σχόλιο στο Facebook, 8 Νοεμβρίου)
ΤΟ ΑΣΧΕΤΟ: Καλό Πάσχα!
Καλή Κυριακή και Αγία Υπομονή
