Κατεβάστε τώρα το application της Offsitenews για Android & για iOS
Group google play
Group app store
mobile app

Το «τουρκικό πρόβλημα της Κύπρου»

Offsite Team
- 29.08.2021

Το «τουρκικό πρόβλημα της Κύπρου»

Η διάγνωση ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα δικοινοτικό είναι εξ ορισμού λαθεμένη και εκ των πραγμάτων αναποτελεσματική

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΑΠΙΟΥ 

Καλά τα λέει το ΑΚΕΛ για την απόφαση του Υπουργικού να αφαιρέσει ταξιδιωτικά έγγραφα από μια χούφτα εγκάθετους της κατοχής. Είναι μια επικοινωνιακή κίνηση «με αποδεκτή το εσωτερικό ακροατήριο». Έγινε για το θεαθήναι. Άποψη με την οποία συμφωνεί και ο (επίσημος) ΔΗΣΥ, αλλά το λέει πιο κομψά. Τετραγωνισμένα. Όπως το έθεσε ο πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος: «δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι αυτή η απόφαση, μια απόφαση συμβολισμού, θα οδηγήσει είτε στην επίλυση του Κυπριακού, είτε στην άρση των απαράδεκτων ενεργειών του Τατάρ και της Άγκυρας». Αυτό ήταν, τίποτα λιγότερο, τίποτα παραπάνω. Η αφαίρεση των ταξιδιωτικών εγγράφων ήταν ένας συμβολισμός. Για το θεαθήναι. Δεν ήταν, ας πούμε μια μανούβρα στρατηγικής, όπως αυτή που έκανε ο Αναστασιάδης καλώντας τον Τατάρ να επιστρέψουν στο ζυριχικό Σύνταγμα. Αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια κίνηση τσεκ-ματ, ένας στρατηγικός ελιγμός, όπως εκείνους που κάνουν οι μεγάλοι ηγέτες στις δύσκολες καταστάσεις. Μια κίνηση έξω από το κουτί, που λένε και στις πρεσβείες. 

Επί της ουσίας όμως, ένας συμβολισμός και ένας ελιγμός μάς κάνουν δύο τρύπες στο νερό. Μπορεί και τρεις. Έναν παρατεταμένο καυγά για το εσωτερικό ακροατήριο. Ούτε η μια κίνηση, μηδέ η άλλη, ήταν αποτέλεσμα στρατηγικού βάθους ή έστω μιας τακτικής αναδίπλωσης. 

Μπορεί με βάση την ορθή λογική και την πολιτική ηθική, η ανάκληση διαβατηρίων να θεωρείται αυτονόητη, εντούτοις καταλήγει να είναι μια κίνηση αδυναμίας, μια κίνηση πανικού. Μια κίνηση αποσπασματική, μεμονωμένη και ασύνδετη με τον τελικό στόχο: κάμψη της «τουρκικής  αδιαλλαξίας» και (επάνοδο σε συνομιλίες για) τη λύση του Κυπριακού. Είναι ωσάν να πηγαίνουμε σε μια γερμανική σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απειλώντας θεούς και δαίμονες ότι θα βάλουμε «βέτο», αλλά στο τέλος να φεύγουμε ικανοποιημένοι από τις δηλώσεις κατανόησης, συμπαράστασης, ίσως και συμπάθειας, των συν-εταίρων. Από τους πολλούς συμβολισμούς έχουμε χάσει την ουσία. 

Η Τουρκία συνεχίζει να εφαρμόζει το επεκτατικό της δόγμα, εισβάλλοντας  σε Συρία, Λιβύη, Αζερμπαϊτζάν και Κύπρο. Παρενοχλώντας συστηματικά την Ελλάδα, εργαλειοποιώντας το προσφυγικό, συνάπτοντας στρατιωτικές συμφωνίες με τα Σκόπια. Ο κλοιός σφίγγει. Ο Ελληνισμός παντού αμύνεται, καταγράφοντας μικρές νίκες πέρα-δώθε, θριαμβολογώντας στις άτακτες υποχωρήσεις και στρουθοκαμηλίζοντας στις μεγάλες ήττες. Η ερντογανική Τουρκία προελαύνει, σχεδόν ανενόχλητη. Αυτό το έργο τρόμου δεν προσφέρεται ούτε για ανούσιους συμβολισμούς, ούτε για εγκεφαλικές φαντασιώσεις. Πολύ περισσότερο, δεν προσφέρεται για ασκήσεις μικροκομματικής προπαγάνδας.

Η διάγνωση ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα δικοινοτικό και άρα η λύση μπορεί να προέλθει μέσα από τις συνομιλίες των δύο κοινοτήτων, ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής, είναι εξ ορισμού λαθεμένη και εκ των πραγμάτων αναποτελεσματική. Καταρχάς (για πολιτικούς και δημογραφικούς λόγους) είναι παραπλανητική. Οι ηγέτες της λεγόμενης τουρκοκυπριακής κοινότητας στις διάφορες φάσεις των συνομιλιών επεδίωκαν, συγκεκαλλυμένα ή όχι, να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της Τουρκίας. Όχι τα πραγματικά συμφέροντας της κοινότητας που δήθεν εκπροσωπούν. Πολύ συνοπτικά, ισχύει αυτό που έγραψε ο Τάσος Τζιωνής: «καμιά θέση τη λεγόμενης τουρκοκυπριακής κοινότητας σε σχέση με το Κυπριακό δεν θα μπορούσε να γίνει ή να είναι θέση της χωρίς την έγκριση ή την αποδοχή ή την υπαγόρευση ή την επιβολή της Τουρκίας» (περισσότερα στο υστερόγραφο).

Για την ώρα,  μπορούμε να θέλουμε να ισχύει κάτι άλλο, μπορούμε να οραματιζόμαστε ότι συμβαίνει κάτι άλλο, αλλά η πραγματικότητα δεν αλλάζει ούτε με τις φαντασιώσεις, ούτε με τις ονειρώξεις. Εάν ο στόχος μας δεν είναι απλά ασκήσεις κομματικής γυμναστικής, θα ήταν χρήσιμο να ξεκινήσουμε από τα αυτονόητα. Από την ορολογία των πραγμάτων. Τα υπόλοιπα έπονται: σχεδιασμός με καθαρή σκέψη, υλοποίηση με στρατηγική υπομονή και αναπροσαρμογή τακτικής στα σημερινά δεδομένα και ανάγκες. Μια προετοιμασία για να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες (όταν υπάρξουν), αλλά και να αποφύγουμε τις παγίδες όπως αυτές που μας βάζουν οι δήθεν φίλοι μας.  Εύκολες λύσεις και μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. 

Μπροστά μας υπάρχει ένας μονόδρομος που απαιτεί ορθοκρισία και ρεαλισμό. Προϋποθέτει ότι θα ξεφύγουμε από τη στάση άμυνας και θα περάσουμε στη διπλωματική αντεπίθεση. Οχυρώνοντας τα μετόπισθεν και αξιοποιώντας όλα αυτά τα οποία έχουμε πετύχει. Δεν είναι πολλά, αλλά δεν είναι αμελητέα: ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τριμερείς συνεργασίες, κρατική υπόσταση.  

Ενόσω όμως συνεχίζουμε να συζητούμε για το «κυπριακό πρόβλημα», τη διαφορά δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, θα αρμενίζουμε χωρίς πυξίδα, έρμαιο στις ερντογανικές ορέξεις και εγκλωβισμένοι στα συμφέροντα τρίτων. Μόνο εάν θέσουμε το Κυπριακό στις πραγματικές του διαστάσεις έχουμε μια ελπίδα να σώσουμε και να σωθούμε. Να λύσουμε το «τουρκικό πρόβλημα της Κύπρου».

Υστερόγραφο: Η φράση «τουρκικό πρόβλημα» ανήκει στον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ολλανδίας, Χανς βαν ντεν Μπρουκ, ο οποίος, λίγο καιρό μετά την υποβολή της αίτησής μας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απευθυνόμενος στον Κύπριο ομόλογο του Γιώργο Ιακώβου, τον ρώτησε: «θα μας πείτε τώρα τι γίνεται με το τουρκικό πρόβλημα;». Τη στιχομυθία κατέγραψε ο πρέσβης Τάσος Τζιωνής στην ανάλυση του με τίτλο: Το «κυπριακό πρόβλημα» ή το «τουρκικό πρόβλημα της Κύπρου»; Εξωτερική πολιτική και η παρούσα συγκυρία (Hellas Journal, 24 Δεκ. 2020). Ολόκληρη η ανάλυση Τζιωνή είναι ένα κείμενο διαχρονικής ανάγνωσης, ιδιαίτερα σήμερα, οκτώ και πλέον μήνες μετά τη συγγραφή του. 

Υστερόγραφο 2: Από το ίδιο κείμενο, διαβάζουμε: «Αν από την άλλη χρησιμοποιείτο ο όρος ‘το τουρκικό πρόβλημα’ της Κύπρου, θα τονιζόταν η εξωτερική και διεθνής πτυχή του αντί η εσωτερική. Θα ήταν επίσης πολιτικά ακριβέστερος αλλά και πλέον συμφέρων για την πλευρά μας αφού θα απέδιδε αντικειμενικότερα την πραγματικότητα.  Και τούτο, επειδή το πρόβλημά μας έχει πηγή του την Τουρκία και εκπηγάζει από τις διαχρονικές βλέψεις της για τον στρατηγικό έλεγχο της ίδιας της Κύπρου, της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης περιοχής». 

Το άσχετο: Plan Α

Καλή Κυριακή και Αγία Υπομονή 

Home