Όταν την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 2008-2013 ονομάζαμε την όλη κατάσταση πρωτόγνωρη για την πατρίδα μας κανείς δεν φανταζόταν ότι θα ακολουθήσει σε λιγότερο από 10ετία μια άλλη κρίση την οποία και πάλι ονομάζουμε πρωτόγνωρη και που αυτή τη φορά μάλιστα απειλεί πέραν της οικονομίας και την ίδια η ζωή του καθένα σε παγκόσμιο επίπεδο μάλιστα από ένα αόρατο εχθρό. Τον κορονοϊό. 

Σε αυτή την κατάσταση στην πρώτη γραμμή βρέθηκαν οι επαγγελματίες υγείας τους οποίους και πάλι ευχαριστούμε από καρδιάς και οι οποίοι για 2 και βάλε μήνες δίνουν αδυσώπητη μάχη με τον αόρατο εχθρό παράλληλα με την μάχη που δίνουν οι πολίτες αυτού του τόπου με τον εγκλεισμό και την κοινωνική αποστασιοποίηση.

Ξεχωριστό όμως ήταν και είναι ο ρόλος των δημόσιων οργανισμών που στηρίζουν την κοινωνία και την οικονομία για να αντέξουν αυτή τη δοκιμασία. Κάτι που δυστυχώς δεν έκαναν οι αντίστοιχες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Πρώτα και κύρια είναι η τεράστια συμβολή των κρατικών νοσηλευτηρίων και των εργαζομένων τους στην μάχη κατά του κορονοιού, παρά τις σοβαρές ελλείψεις που αφέθηκαν να έχουν… Παντελής η απουσία των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων από αυτή τη μάχη.

Πέραν των εκατομμυρίων που παίρνει τακτικά το κράτος από τους δύο μεγάλους Ημικρατικούς οργανισμούς λόγω πλεονασμάτων, αυτή τη δύσκολη ώρα η μεν Cyta έδωσε δωρεάν αύξηση στη χρήση του ίντερνετ που ήταν το πλέον απαραίτητο εργαλείο στον κατ’ οίκο περιορισμό και δωρεάν υπηρεσίες στη Cytavision για περισσότερη ψυχαγωγία την ίδια ώρα που οι αντίστοιχες εταιρίες του ιδιωτικού τομέα ήταν απλά απούσες, ενώ η ΑΗΚ μείωσε την τιμή του ρεύματος κατά 10% και διευκόλυνε την πληρωμή των λογαριασμών. 

Παράλληλα το ΡΙΚ προβάλλει δωρεάν όλα τα μηνύματα σε σχέση με τον κορονοιό (υποχρέωση του φυσικά ως κρατικό κανάλι) σε αντίθεση με τα ιδιωτικά κανάλια που ζήτησαν και πήραν  350,000 περίπου από το κράτος (από σύνολο 700,000 για όλα τα ΜΜΕ) για την όποια προβολήμηνυμάτων την οποία βάφτισαν οικονομική στήριξη.

Άφησα τελευταίο το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των εργαζομένων σε Δήμους και Κοινοτικά Συμβούλια.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει στην κυριολεξία αναδειχθεί σαν η δεύτερη γραμμή άμυνας μετά τους επαγγελματίες υγείας. 

Όλα τα συνεργεία περισυλλογής σκυβάλων επιδόθηκαν σε ένα καθημερινό αγώνα -ίσως τον πλέον επαχθή -για την περισυλλογή και μεταφορά όλων όσων εμείς πετούσαμε μέσα στους καλάθους αλλά και έξω. Και μάλιστα σε πολλαπλάσιες του κανονικού ποσότητες λόγω του εγκλεισμού. Με πραγματικό κίνδυνο της υγείας τους αφού δεν είχαν τα στοιχειώδη μέτρα προφύλαξης. 

Συνεργεία ψεκασμού με κατάλληλα χημικά δεν δίστασαν να βρεθούν στη πρώτη γραμμή για να πολεμήσουν τον αόρατο εχθρό σε αίθουσες, δρόμους πλατείες, πάρκα, σταθμούς, πεζοδρόμια και άλλους δημόσιους χώρους.

Οι οδοκαθαριστές ήταν εκεί για συμπληρώνουν την προσπάθεια καθαριότητας των πόλεων  με την καθαριότητα του κάθε δρόμου, πεζοδρόμου και άλλων δημόσιων χώρων. 

Οι Τροχονόμοι συνέβαλαν στην επίβλεψη εφαρμογής των διαταγμάτων και έλεγχο της τάξης. Το δε διοικητικό προσωπικό τάχθηκε στην εξυπηρέτηση και πληροφόρηση των δημοτών. Για άλλη μια φορά έστησαν μηχανισμούς κοινωνικής προσφοράς προς το δημότη, είτε με πακέτα τροφίμων με κατ’ οίκον παράδοση, με προμήθεια φαρμάκων και γενικά με κάθε είδους βοήθειας  προς τον συνάνθρωπο μας. 

Απέδειξε λοιπόν ότι μπορεί να παίξει το σημαντικό κοινωνικό της ρόλο η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι  για αυτό που πρέπει να διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού το δημόσιο χαρακτήρα των βασικών υπηρεσιών των Δήμων και Κοινοτικών Συμβουλίων. Υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης τους και θα πρέπει Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ) και εργαζόμενοι να το επιδιώξουν πάση θυσία.

Η βασικότερη υπηρεσία των ΑΤΑ, η περισυλλογή σκυβάλων, βρέθηκε πολλές φορές στο μάτι του κυκλώνα με την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της λόγω των μεγάλων συμφερόντων και του χρήματος που διακυβεύεται. Προσπάθειες που υποχρεώνουν τις Συντεχνίες και τους εργαζόμενους σε δυναμικά μέτρα.

Υπάρχουν παραδείγματα σε Κύπρο και Ευρώπη που Δήμοι «επαναδημοποιούν» τις υπηρεσίες αυτές λόγω της μεγάλης αποτυχίας του ιδιωτικού τομέα. Είναι δε γνωστό ότι και στις περιπτώσεις των Δήμων της Κύπρου που υπάρχουν ακόμα ιδιωτικά συνεργεία κανένας δήμος δεν είναι ικανοποιημένος ούτε στο ελάχιστο  από τους ιδιώτες. Ήρθε ο καιρός οι Δήμοι να κατανοήσουν τα πλεονεκτήματα της δημοτικής υπηρεσίας στα σκύβαλα :

Επιτρέπει μακροχρόνιο σχεδιασμό και επενδύσεις αντί του βραχυπρόθεσμου οφέλους και σχεδιασμού του ιδιωτικού τομέα αφού στόχος του είναι πάντοτε το κέρδος και όχι η ποιοτική προσφορά.

• Παραμένει η τεχνογνωσία στις Δημοτικές Υπηρεσίες.
• Εξασφαλίζονται μόνιμες συνθήκες εργασίας και αμοιβών με αξιοπρέπεια.
• Επιπλέον τα σκουπίδια σήμερα δεν θεωρούνται απορρίμματα. Είναι υλικά προς αξιοποίηση και κατά συνέπεια πόροι δημιουργίας εισοδήματος που πρέπει να επιστρέφεται στους παραγωγούς τους δηλ. τους δημότες και η αλυσίδα -δραστική μείωσης απορριμμάτων , επαναχρησιμοποίησης, επανάκτησης υλικών και ανακύκλωσης- θα πρέπει να ανήκει εξ ολοκλήρου στην τοπική αυτοδιοίκηση. Άλλωστε η εμπειρία απέδειξε ότι δεν μπορεί σε κανένα στάδιο της αλυσίδας να παρεισφρήσει ο ιδιωτικός τομέας και το κέρδος αφού πάντοτε παρατηρούνται προβλήματα και αποτυχίες και η αλυσίδα στο τέλος θα σπάσει.

Αυτό κι αν είναι η νέα πρόκληση για το συνδικαλιστικό κίνημα και τους εργαζόμενους. Αυτή η αλυσίδα…

Εν κατακλείδι, το συμπέρασμα από την μάχη με την πανδημία αναδεικνύει την ανάγκη κρατικού σχεδιασμού και διαφύλαξης και ενίσχυσης του καθοριστικού ρόλου που διαδραματίζουν οι δημόσιοι οργανισμοί και υπηρεσίες.

Ως ακόμη ένα παράδειγμα, που ζήσαμε έντονα στο πετσί μας, είναι η απουσία κρατικού αερομεταφορέα. Οι ανάγκες επαναπατρισμού στην Κύπρο δεν μπορούσαν να καλυφτούν και εκεί όπου ήταν δυνατό η τιμή των αεροπορικών εισιτηρίων εκτοξεύθηκε ύψη, όπως για παράδειγμα στα 800 € από Αθήνα.

Υπάρχει κανένας που αμφιβάλλει πλέον ότι τα κρατικά νοσηλευτήρια πρέπει να ενισχυθούν, εκσυγχρονιστούν και αναβαθμιστούν με τρόπο που να είναι η εγγύηση του φορολογούμενου πολίτη για σίγουρη και ποιοτική προσφορά στον τομέα της υγείας ; Εξάλλου όλοι δέχονται ότι χωρίς κρατικά νοσηλευτήρια δεν μπορεί να δουλέψει κανένα γενικό σχέδιο υγείας.

Με το ίδιο σκεπτικό δημόσιοι οργανισμοί θα πρέπει να παραμείνουν η cyta και η ΑΗΚ αφού επιτελούν έργο σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας. Στο κάτω κάτω το ζητούμενο της ίδιας της ΕΕ που ήταν η φιλελευθεροποίηση των τομέων αυτών έχει ήδη επιτευχθεί και υπάρχουν σωρεία εταιρειών στις τηλεπικοινωνίες και τον ηλεκτρισμό και άρα ο ανταγωνισμός υπάρχει.

Τέλος προβάλλει η ανάγκη διαφύλαξης και ενίσχυσης του  ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των υπηρεσιών που παρέχει για να αντέχει στη πίεση που θέτουν όσοι ελαύνονται από νεοφιλελεύθερες απόψεις και θέλουν την Τ.Α χωρίς εργασιακά δικαιώματα, με ιδιωτικοποιημένες υπηρεσίες και χωρίς κοινωνικό ρόλο.

* Του Σύμου Ευτυχίου Κεντρικός Οργανωτικός Γραμματέας – Γραμματέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης  ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ