*Του Πανίκου Λεωνίδου

Σε μια εποχή που η συζήτηση για την διαφύλαξη και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών έφτασε στο απόγειό της, όπου οι πλείστες χώρες ανά τον κόσμο τα περιβάλλουν με συνταγματικό μανδύα, ιδρύοντας παράλληλα ειδικούς διεθνείς οργανισμούς προστασίας τους, εμφανίστηκε δυστυχώς η πανδημία του κορωνοϊού. 

Ένας αόρατος και μεγάλος εχθρός, που ανάγκασε όλα σχεδόν τα κράτη, να λάβουν άμεσα και δραστικά, σε αρκετές περιπτώσεις μέτρα, με σκοπό την διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. 

Στο πλαίσιο αυτών των αποφάσεων, αναπόφευκτα οι κυβερνήσεις, όφειλαν και οφείλουν να λάβουν τέτοια μέτρα που να αντιμετωπίσουν μια πρωτόγνωρη και επικίνδυνη για την υγεία και κατ’ επέκταση για τη ζωή των πολιτών, κατάσταση. Εξάλλου, αυτή είναι και η πρώτιστη προτεραιότητα και υποχρέωση κάθε κράτους. 

Παράλληλα, τα κράτη με τις καθημερινές τους αποφάσεις, διατάγματα και ανακοινώσεις, ουσιαστικά περιορίζουν τα ατομικά δικαιώματα, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα των φοιτητών για επαναπατρισμό και την σωματική κίνηση στον ελεύθερο χώρο.

Ζούμε πράγματι μια ξεχωριστή, από όλες τι απόψεις , περίοδο, τόσο σε σχέση με την εμφάνιση και εξάπλωση του ιού, όσο και με τα συνταγματικά θέματα, ιδιαίτερα τα ατομικά μας δικαιώματα. Είναι πολλές οι συζητήσεις και αναλύσεις που γίνονται, σχετικά με το κατά πόσο τα κράτη υπερβαίνουν τα συνταγματικά όρια, με τη χρήση των διαταγμάτων και των αποφάσεων, με τα οποία επιδιώκουν την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης του ιού. 

Η διαφύλαξη και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, έναντι των παρεμβάσεων του κράτους, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις των σύγχρονων κρατών. Συνεπώς οποιοσδήποτε περιορισμός τους,  υπό τις κανονικές συνθήκες λειτουργίας του κράτους, δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός, αφού τα όργανα κάθε κράτους είναι υποχρεωμένα να λειτουργούν με συνταγματική και νομοθετική  «ευλάβεια» . 

Στην παρούσα κρίσιμη φάση που έχει περιέλθει και ο δικός μας τόπος, όπου επεκτείνεται η εξάπλωση του ιού, με όλες τις επακόλουθες δυσάρεστες συνέπειες, το κράτος , αλλά και όλοι ανεξαιρέτως οι πολίτες οφείλουμε να ασκούμε τα συνταγματικά μας δικαιώματα, κατά το μέτρο και τρόπο, που δεν βλάπτεται η υγεία, η οποία δεν είναι μόνο δημόσιο, αλλά και ατομικό αγαθό. 

Όσα δικαιώματα μας λοιπόν, συνδέονται με την υγεία, και ευρύτερα με όσα αγαθά  βρίσκονται σε μια ειδική σχέση που μπορεί να την διακινδυνεύουν , ενδέχεται να συρρικνωθούν θεσμικά, και να προσαρμοστούν στο απαραίτητο για την περίσταση μέτρο.

Αναμφίβολα, κορυφαίο ατομικό δικαίωμα, αποτελεί η σωματική κίνηση στον ελεύθερο χώρο, ένα δικαίωμα το οποίο αυτή την περίοδο έχει περιοριστεί αισθητά και οφείλουμε όλοι να σεβαστούμε, αφού όπως επιστημονικά αποδεικνύεται η διασπορά του ιού εξαρτάται από την επαφή των ανθρώπων. 

Είναι φανερό λοιπόν ότι σε αυτή την δύσκολη συγκυρία δοκιμάζονται πολλές από τις αντοχές μας . Χρειάζεται υπομονή, ψυχραιμία, υπευθυνότητα μα κυρίως συστήνεται επαγρύπνηση, τόσο σήμερα για τον αόρατο εχθρό που καραδοκεί, αλλά και στο μέλλον για διαφύλαξη της ίδιας της Δημοκρατίας.

Πέρα από τις αντοχές όλων των πολιτών, δοκιμάζονται αυτή την περίοδο οι θεσμοί, αλλά και η ίδια η Δημοκρατία . Τα συνταγματικά ατομικά δικαιώματα, περνούν μια μεγάλη δοκιμασία. Βιώνουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και  συνθήκες και ως εκ τούτου οι ευθύνες όλων μας, πολιτών αλλά και πολιτικών, είναι πάρα πολλές και μεγάλες.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση του ιού, αυτό ασφαλώς είναι θέμα των ειδικών, των επαϊόντων. Ο περιορισμός όμως της εξάπλωσης-διάδοσης του, επαφίεται στην δική μας στάση. Είναι αποκλειστικά στο χέρι των πολιτών. Για αυτό λοιπόν, πρέπει όλοι να επιδείξουμε την απαραίτητη αυτοσυγκράτηση, υπευθυνότητα και σοβαρότητα ενόψει μάλιστα και της περιόδου που ακολουθεί. 

Στο χέρι των πολιτών ασφαλώς, είναι και το θέμα της συνταγματικής και νόμιμης λειτουργίας των θεσμών . Οφείλουμε όλοι να επαγρυπνούμε, για να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε τα ατομικά συνταγματικά μας δικαιώματα και να τα απολαμβάνουμε όταν επιτέλους νικήσουμε τον εχθρό.

* Ο Πανίκος Λεωνίδου είναι Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΔΗΚΟ, Βουλευτής Λεμεσού &Νομικός