Για να συμβάλουμε καθοριστικά και ουσιαστικά σε ένα βιώσιμο μέλλον, η μετάβαση σε ένα επίσης βιώσιμο σύστημα τροφίμων, που σέβεται τα όρια του πλανήτη μας, καθίσταται επιτακτική ανάγκη, ανέφερε η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Στέλλα Κυριακίδου, μιλώντας σε εκδήλωση που οργάνωσε το ΤΕΠΑΚ στη Λεμεσό, προτρέποντας την ίδια ώρα την Κύπρο να αναθεωρήσει τη στρατηγική της.

Φιλοδοξούμε και πεισμώνουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, δήλωσε από την πλευρά του ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστας Καδής, αναφέροντας ότι έχει ζητηθεί τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για επίτευξη των στόχων.

Μιλώντας στην εκδήλωση που οργάνωσε το ΤΕΠΑΚ με θέμα τη στρατηγική της ΕΕ «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», όπου επισημάνθηκε η υψηλή χρήση γεωργικών φαρμάκων στην Κύπρο, η Επίτροπος Κυριακίδου ανέφερε πως η στρατηγική αυτή καθορίζει ένα μακροπρόθεσμο, ολοκληρωμένο και φιλόδοξο πλαίσιο για τον μετασχηματισμό του τρόπου με τον οποίον παράγουμε, διανέμουμε και καταναλώνουμε τα τρόφιμα, δημιουργώντας την ίδια στιγμή ένα διατροφικό σύστημα που θα είναι δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον.

Η στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», συνέχισε, έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, με στόχο την έναρξη υλοποίησης της κατά τη χρονιά που διανύουμε, «με σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες σε ουσιώδη ζητήματα, όπως είναι η σήμανση των τροφίμων, αλλά και η βιώσιμη χρήση φυτοφαρμάκων».  

Σημείωσε ότι οι πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη μεγάλη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων και διαβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει πολύ σοβαρά αυτές τις ανησυχίες.  

Γι αυτό και η φιλόδοξη στρατηγική μας «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» περιέχει έναν ξεκάθαρο στόχο, τόνισε, να μειώσει κατά 50% τη χρήση των χημικών και των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, με χρονικό ορίζοντα έως το 2030.  

Συγκεκριμένα, συνέχισε, προκειμένου αυτό να επιτευχθεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση της οδηγίας για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων και πρόσθεσε ότι οι νέοι κανόνες θα απαιτήσουν ριζική στροφή προς ένα νέο μοντέλο γεωργίας, με χαμηλά επίπεδα φυτοφαρμάκων, όπου τα χημικά θα χρησιμοποιούνται μόνο ως έσχατη λύση.  

Την ίδια ώρα υπογράμμισε ότι «φυσικά θα προσφέρουμε στους αγρότες μας σημαντική στήριξη στη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου» και ευχαρίστησε την Κύπρο για την ενεργό συμμετοχή της σε εκτεταμένες διαβουλεύσεις, «οι οποίες μας δίνουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε μια ισορροπημένη και ορθή πορεία προς τα εμπρός».  

Η Στέλλα Κυριακίδου είπε ακόμη πως, προκαταρκτικές ενέργειες και δράσεις βρίσκονται επίσης σε πλήρη εξέλιξη, στη βάση μιας άλλης «εμβληματικής πρωτοβουλίας» του προγράμματος «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», αυτής του νομοθετικού πλαισίου που αφορά στα βιώσιμα συστήματα τροφίμων.  

«Η πρωτοβουλία αυτή θα σηματοδοτήσει μια παραδειγματική στροφή στο νομοθετικό πλαίσιο για τα τρόφιμα, φέρνοντας πολύ πιο κοντά τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων», συμπλήρωσε.  

Στην ομιλία της, η Επίτροπος υπέδειξε πως η πανδημία του κορωνοϊού έχει αναδείξει πόσο στενά συνδέεται η υγεία των ανθρώπων, των φυτών, των ζώων και του περιβάλλοντος και πως αυτή η διαπίστωση βρίσκεται πίσω από την προσέγγιση «Μια υγεία- One health».  

«Για μένα, ως Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, αυτό παραμένει ξεκάθαρη προτεραιότητα», είπε και υπογράμμισε ότι το θέμα αφορά άμεσα και τη χώρα μας, «μιας και η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων διαπιστώνει ότι τα ποσοστά μικροβιακής αντοχής αλλά και της χρήσης αντιμικροβιακών στην Κύπρο, είναι σε ψηλά επίπεδα».  

Θα ήθελα λοιπόν με την ευκαιρία αυτή, πρόσθεσε, να παροτρύνω την Κύπρο να προχωρήσει τάχιστα στην αναθεώρηση και ενδυνάμωση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την μικροβιακή αντοχή, λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση «Μια υγεία».  

Τα θέματα αυτά, ανέφερε, συζητήθηκαν εκτενώς κατά την τελευταία επίσκεψη της στην Κύπρο, σε συνάντηση με τον Υπουργό Γεωργίας, εκφράζοντας ικανοποίηση που διαπιστώνει αποφασιστικότητα για στοχευμένες και άμεσες ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση.  

«Εμείς, ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε ολιστικά την Κύπρο στον τομέα αυτό και πραγματικά καλωσορίζω το αίτημα του Υπουργείου Γεωργίας, προς τις υπηρεσίες μου, για επίσκεψη στην Κύπρο από εμπειρογνώμονες μας, το ερχόμενο φθινόπωρο, στο πλαίσιο του προγράμματος Μια υγεία», συμπλήρωσε.  

Έχοντας αυτό κατά νου, ανέφερε, τα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια που πρέπει να παρουσιάσουν τα κράτη μέλη, όπως η Κύπρος, στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, προσφέρουν πραγματικά μια μοναδική ευκαιρία για την αντιμετώπιση προκλήσεων, όπως η χρήση φυτοφαρμάκων και η μικροβιακή αντοχή.  

Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, μαζί με πολλές άλλες μεγάλες προκλήσεις που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»  συμπεριλαμβάνεται η ευημερία των ζώων, μέσα από την αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ, το 2023, της υγιεινής διατροφής και των αποβλήτων τροφίμων. 

Ανέφερε τέλος ότι τις επόμενες εβδομάδες θα αξιολογηθεί το στρατηγικό σχέδιο της Κύπρου «και μαζί θα συζητήσουμε τρόπους τυχόν βελτίωσης του».  

Από την πλευρά του, ο Υπουργός Γεωργίας, Κώστας Καδής, επικεντρώθηκε στους στόχους της χώρας μας για μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και αύξησης της βιολογικής καλλιέργειας, αναγνωρίζοντας πως «η Κύπρος βρίσκεται πίσω και έχει πολύ σημαντικές προκλήσεις να αντιμετωπίσει».  

Ωστόσο, τόνισε πως «αυτό μας πεισμώνει ως Υπουργείο και θέλουμε πραγματικά να βελτιώσουμε και τη θέση της Κύπρου αλλά και τις διαδικασίες, οι οποίες υιοθετούνται». 

Σύμφωνα με τον κ. Καδή, τη στιγμή που θέλουμε μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων παρατηρείται αυξητική τάση στους δείκτες πωλήσεων γεωργικών φαρμάκων και υψηλά ποσοστά υπερβάσεων των ανώτατων επιτρεπτών ορίων υπολειμμάτων  γεωργικών φαρμάκων στα τρόφιμα.  

Οι λόγοι της αυξητικής τάσης που καταγράφεται στη χρήση φυτοφαρμάκων, πρόσθεσε, αποδίδονται στα έντονα προβλήματα φυτοπροστασίας και τις κλιματολογικές συνθήκες, στη χρήση πολλών δραστικών ουσιών ταυτόχρονα για την αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών, στη μη επαρκή διάδοση και χρήση εναλλακτικών ουσιών χαμηλού κινδύνου και αρχών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας και στο πλαίσιο διάθεσης Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων (ΦΠ) στην αγορά «που παρουσιάζει στρεβλώσεις».  

Αναφερόμενος στα πρόσφατα μέτρα που λήφθηκαν, ο Υπουργός Γεωργίας είπε πως αυτά αφορούν στην παροχή κινήτρων μέσω Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, για υποκατάσταση χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, στην ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου και των ελέγχων και στη σύσταση Τεχνικής Επιτροπής και υποεπιτροπών «From Farm to Fork», σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.  

Τα μελλοντικά σχέδια, συνέχισε, αφορούν στην κατάρτιση ενός πενταετούς πλάνου μείωσης της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων (ΦΠ) που θα περιλαμβάνουν συγκεκριμένους στόχους, όπως η ηλεκτρονική καταγραφή των πωλήσεων, η ενίσχυση του ρόλου του συμβούλου φυτοπροστασίας, η συνταγογράφηση, η προώθηση αυτοελέγχου υπολειμμάτων στη διατροφική αλυσίδα και κίνητρα μείωσης επικίνδυνων δραστικών ουσιών.  

Ο κ. Καδής σημείωσε ότι ήδη έχει ζητηθεί τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σκοπό την επίτευξη των στόχων που προβλέπει η στρατηγική και υπέδειξε πως χρειάζεται μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, ενίσχυση του ρόλου της αλυσίδας διάθεσης των αγροτικών προϊόντων, ενίσχυση της έρευνας και διάχυση μεθόδων ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, ενίσχυση του  πλαισίου ελέγχων διάθεσης και χρήσης ΦΠ και αυστηροποίηση του πλαισίου εφαρμογής ΦΠ σε ευαίσθητες περιοχές που χρησιμοποιούνται από το κοινό.  

Ο άλλος μεγάλος στόχος που είναι και στόχος της ΕΕ, συνέχισε, είναι η επέκταση της βιοκαλλιέργειας στο 25% της γεωργικής γης, μέχρι το 2030. «Ένας ιδιαίτερα φιλόδοξος στόχος για την Κύπρο και ολόκληρη την Ευρώπη», είπε, σημειώνοντας ότι σήμερα στην Κύπρο μόλις το 5% της γεωργικής γης χρησιμοποιείται για βιοκαλλιέργεια, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ βρίσκεται στο 8%.  

Αν και καταγράφεται μια σταθερά ανοδική τάση στη βιοκαλλιέργεια, αποτέλεσμα της ευαισθητοποίησης του κοινού και των κινήτρων που παρέχονται, ο Υπουργός ανέφερε ότι υπάρχουν αρκετές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.  

Συγκεκριμένα, έφερε ως παράδειγμα την γήρανση του αγροτικού πληθυσμού, τον πολυτεμαχισμό γεωργικών εκτάσεων, το υψηλό κόστος μεταφοράς γεωργικών προϊόντων στο εξωτερικό, τις σημαντικά χαμηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τη συμβατική παραγωγή, την ισχυρότερη εξάρτηση και πιο εντατική ανθρώπινη εργασία, τη χαμηλή κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, την έλλειψη βιολογικών πόρων στην αγορά και τις υψηλότερες τιμές πώλησης των βιολογικών προϊόντων.  

Τόνισε, την ίδια ώρα, πως ετοιμάζεται το Εθνικό Σχέδιο για την ανάπτυξη της βιολογικής καλλιέργειας στην Κύπρο, που λαμβάνει υπόψη τους άξονες προτεραιότητας του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τη βιολογική παραγωγή και τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο πιάτο».  

Καταληκτικά, ο Κώστας Καδής εξέφρασε την «ξεκάθαρη βούληση μας να υιοθετήσουμε πραγματικά τις Αρχές της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο πιάτο», να φέρουμε την Κύπρο πολύ πιο μπροστά και να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάθε Κύπριο πολίτη να έχει πραγματικά στο πιάτο του προϊόντα ασφαλή που έχουν παραχθεί με φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους».  

Στην εκδήλωση μίλησαν, επίσης,  η Ανώτερη Χημικός στο Γενικό Χημείο του Κράτους Δρ. Δέσπω Λουκά-Χριστοδούλου, ο βιοκαλλιεργητής Πιερής Χατζηπιερής και ο Αναπληρωτής Καθηγητής στο ΤΕΠΑΚ, Δρ Μενέλαος Σταυρινίδης, ενώ  χαιρετισμό απηύθυναν, ο Πρύτανης, καθηγητής Παναγιώτης Ζαφείρης και η Πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δέσποινα Μιλτιάδους.

ΚΥΠΕ