Μειώνονται οι τόνοι στις σχέσεις Ιράν-Κίνας, ύστερα από την διπλωματική ένταση που δημιουργήθηκε πρόσφατα, με το Ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών να δηλώνει «έντονη δυσαρέσκεια» για την ενίσχυση των σχέσεων του Πεκίνου με τις σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου.

Συγκεκριμένα, όπως είχε γίνει γνωστό στις αρχές της εβδομάδας, κινεζική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του Πεκίνου, Χου Τσουνχουά, επισκέφθηκε χθες την Τεχεράνη και συναντήθηκε με υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους της ιρανικής κυβέρνησης.

Στο πέρας των χθεσινών ιρανοκινεζικών συναντήσεων ανακοινώθηκε ότι οι δύο χώρες προέβησαν σε έναν πρώτο συντονισμό των ενεργειών προκειμένου να εκπονηθεί ένα 25ετές πρόγραμμα πολυεπίπεδης διμερούς διακρατικής συνεργασίας, σύμφωνα με τηλεγράφημα του επίσημου ιρανικού πρακτορείου ειδήσεων IRNA. Όπως δήλωσε ο Ιρανός Πρώτος Αντιπρόεδρος Μοχαμάντ Μοχμπέρ, «οι σχέσεις Τεχεράνης-Πεκίνου παραμένουν ύψιστης σημασίας για τις ηγεσίες αμφοτέρων των χωρών και ο Πρόεδρος του Ιράν, Εμπραήμ Ραϊσί, παρακολουθεί στενά την εξέλιξή τους».

Από κινεζικής πλευράς, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Χου Τσουνχουά, τόνισε στις επίσημες δηλώσεις του μετά το πέρας των συναντήσεών του στην ιρανική πρωτεύουσα ότι «η Κίνα στηρίζει την εθνική κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και το εθνικό αίσθημα του Ιράν στην μάχη που δίνει για την αναχαίτιση κάθε ξένης εμπλοκής στις εσωτερικές του υποθέσεις», προσθέτοντας ότι «σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα, οι δύο χώρες θα πρέπει να στηρίζουν η μία την άλλη κατά τρόπο αποφασιστικό και να ενδυναμώσουν τη συνεργασία και τον συντονισμό τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την τρομοκρατία».

Προς εκτόνωση το διπλωματικό επεισόδιο 

Η χθεσινή επίσκεψη της υψηλόβαθμης κινεζικής αντιπροσωπείας στην ιρανική πρωτεύουσα έρχεται να μειώσει την ένταση που προκάλεσε στις σχέσεις Τεχεράνης-Πεκίνου η συμμετοχή του Προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στην , πρώτη του είδους της, κοινή σύνοδο Κίνας-Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC), η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ριάντ στις 7 Δεκεμβρίου.

Απόσπασμα της κοινής ανακοίνωσης της συνόδου, που ερμηνεύθηκε από την ιρανική πλευρά ως κινεζική ενίσχυση της επιχειρηματολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων περί φερόμενης αμφισβήτησης της ιρανικής κυριαρχίας σε τρία νησιά που κατέχουν στρατηγική θέση πλησίον των Στενών του Ορμούζ, προκάλεσε επικριτικές δηλώσεις του Ιρανού Υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος προέβη σε δήλωση με πολλαπλούς αποδέκτες σε Ριάντ, Αμπού Ντάμπι και Πεκίνο ότι «δεν υφίσταται ζήτημα διαπραγμάτευσης περί της ύπαρξης ή ιρανικής κυριαρχίας επί των τριών συγκεκριμένων νησιών ή εφ’ οιουδήποτε άλλου τμήματος της ιρανικής επικράτειας».

Την επομένη της λήξης της συνόδου Κίνας-GCC στο Ριάντ, το ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τον Κινέζο Πρέσβη στην Τεχεράνη για να δώσει διευκρινίσεις. Όπως δημοσίευσαν τοπικές ιρανικές εφημερίδες, ο Κινέζος Πρέσβης τόνισε ότι η χώρα του σέβεται την ιρανική κυριαρχία και διέρρευσε στα δημοσιογραφικά μέσα του Ιράν ότι «πολύ σύντομα» θα επισκεφθεί την Τεχεράνη ένας από τους Αντιπροέδρους της Κυβέρνησης του Πεκίνου «με σκοπό να διασαφηνίσει τις αληθείς κινεζικές προθέσεις».

Η αγγλόφωνη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Tehran Times φιλοξένησε στο χθεσινό της φύλλο εκτενή συνέντευξη του ιρανικής καταγωγής ομότιμου καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Τζωρτζ Ουάσιγκτον των ΗΠΑ, Χοσεΐν Ασκαρί, ο οποίος είχε διατελέσει κατά παρελθόν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Διεθνούς Νομιασματικού Ταμείου.

Ερωτηθείς πώς αποτιμά τη συμμετοχή του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη σύνοδο Κίνας-GCC στις 7/12 στο Ριάντ, απάντησε ότι εκτιμά πως η εξέλιξη αυτή προκλήθηκε από την πολιτική ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.

Κατά τον Ασκαρί, «η επίσημη εμφάνιση του Κινέζου Προέδρου στο Ριάντ είχε στόχο να μειώσει την προβολή ισχύος και την παρουσία των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο». Ο Ασκαρί πρόσθεσε ότι η πραγματοποίηση της συνόδου στο Ριάντ εξυπηρέτησε την πρόθεση του Πεκίνου «να κεφαλαιοποιήσει υπέρ του την ‘τραχεία σχέση’ που έχει διαμορφωθεί μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της διακυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν». Τέλος, ο Χοσεΐν Ασκαρί τόνισε ότι «το Ιράν οφείλει να παραδειγματισθεί από την πολιτική που εφαρμόζει η Κίνα στον τομέα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων».

Διευκρινίζεται ότι κατά την τελευταία ημέρα της 3ήμερης επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στο Ριάντ συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των χωρών-μελών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου και με διευρυμένη κοινή αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων Κινέζων και Αράβων τοπικών αξιωματούχων. Κατά τη συνάντησή του αυτή, ο Πρόεδρος Σι δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «η Κίνα θα συνεχίσει να στηρίζει τις χώρες-μέλη του GCC στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την εθνική τους ασφάλεια», προσθέτοντας ότι η χώρα του τάσσεται «υπέρ της δημιουργίας ενός κοινού πλαισίου ασφαλείας στον Κόλπο».

Σε συνάρτηση με δηλώσεις άλλων αξιωματούχων των χωρών-μελών του GCC κατά την ίδια συνάντηση, η Τεχεράνη εξέλαβε την επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου στο Ριάντ ως ένδειξη ενίσχυσης της επιχειρηματολογίας των ΗΑΕ επί της αμφιλεγόμενης κυριαρχίας του Ιράν των δύο ακατοίκητων βραχονησίδων Μεγάλη Τουνμπ, Μικρή Τουνμπ ως επίσης και επί του νησιού Αμπού Μούσα που κατοικείται από 4.000 άτομα και τελεί υπό ιρανικό έλεγχο από το 1971, όταν η Βρετανία αποχώρησε από αυτά χωρίς να διευθετηθεί ποιό καθεστώς τα διέπει.

Έκτοτε, βρίσκεται σε εξέλιξη χρόνια εδαφική διαφορά μεταξύ Ιράν και ΗΑΕ επί των τριών αυτών νησιών, που βρίσκονται σε στρατηγική θέση στον Περσικό Κόλπο, από τα ανοικτά των ακτών των οποίων πλέει καθημερινά μεγάλος αριθμός πετρελαιοφόρων.

ΚΥΠΕ