Την εκπομπή ''Offsite on Air'' χορηγεί η Τράπεζα Κύπρου

ΓΡΑΦΕΙ Η ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Στο ενδεχόμενο να επηρεαστεί η Κύπρος από ένα ατύχημα ή χτύπημα πυρηνικού εργοστασίου, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αναφέρθηκε ανάμεσα σε άλλα ο  Μιχάλης Τζωρτζής, Λειτουργός του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας στην εκπομπή Offsite On Air, την Παρασκευή 11 Μαρτίου 2022.

Πιο συγκεκριμένα ανέφερε πως «οι τελευταίες πληροφορίες που έχουμε από την Ουκρανία και εμείς ως αρμόδια αρχή λαμβάνουμε από τον Διεθνή Οργανισμό Πυρηνικής Ενέργειας είναι ότι αυτή την στιγμή δεν υπάρχει οποιαδήποτε σοβαρή απειλή και ανησυχία γιατί η κατάσταση και στις τρεις εγκαταστάσεις που οι οποίες αναφέρθηκαν τις τελευταίες 15 ημέρες στα ΜΜΕ είναι υπό έλεγχο».

Είναι αντιληπτό,σημείωσε, ότι κάθε περιστατικό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ελέγχου της λειτουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου και επομένως οποιαδήποτε απώλεια ελέγχου είναι δικαιολογημένο να δημιουργεί ανησυχία. «Όπου υπάρχουν εχθροπραξίες, είναι πιθανόν να συμβεί ένα ατύχημα μιας πυρηνικής εγκατάστασης. Ωστόσο αυτή η ανησυχία πρέπει να είναι συγκρατημένη και να βασίζεται σε έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση.

Την ίδια ώρα αναφέρηκε στους 6 λόγους που επιλέγεται η πυρηνική ενέργεια για παραγωγή ηλ. ενέργειας, τονίζοντας ότι «το ρίσκο είναι μικρό σε σχέση με το όφελος που προκύπτει από την χρήση της για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας».

Αναλυτικά όσα ανέφερε ο Μιχάλης Τζωρτζής, στην εκπομπή Offsite On Air

Σε παγκόσμια κλίμακα ένα ποσοστό γύρω στο 15% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από την πυρηνική ενέργεια. Σε όλη την υφήλιο υπάρχουν 450 πυρηνικοί αντιδραστήρες εν λειτουργία και περίπου άλλοι 60 βρίσκονται αυτή την στιγμή υπό κατασκευή. Οι πλείστοι από αυτούς υπάρχουν στις ΗΠΑ, ακολουθεί η Γαλλία, η Κίνα και η Ιαπωνία. Αξίζει να σημειωθεί ότι 20% των αναγκών των ΗΠΑ καλύπτονται από την πυρηνική ενέργεια σε ηλεκτρισμό και ένα 70% των αναγκών στην Γαλλία.

Οι 6 λόγοι που επιλέγεται η πυρηνική ενέργεια για παραγωγή ηλ. ενέργειας

Οι παράγοντες που ωθούν τις χώρες να στρέφονται στην πυρηνική ενέργεια είναι πολλοίΟ κυριότερος είναι η παραγωγή φθηνής σχετικά ηλ. Ενέργειας. Το πυρηνικό καύσιμο, το ουράνιο, έχει χαμηλό κόστος παραγωγής. Επίσης η γενική λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα σε σχέση με την τιμή που προκύπτει για το ηλεκτρικό ρεύμα από άλλα συμβατικά καύσιμα.

 Το ουράνιο, έχει μεγάλη ενεργειακή απόδοση. Για παράδειγμα 1 γραμμάριο ουρανίου 235 είναι σχεδόν 3 εκατομμύρια αποδοτικότερο σε ενέργεια όταν διασπάται χημικά από ένα γραμμάριο άνθρακα που χρησιμοποιείται επίσης στην παραγωγή. Άλλος λόγος είναι η αφθονία του ουρανίου. Γίνεται λόγος ότι σε 40 -50 χρόνια θα υπάρχει έλλειψη πετρελαίου. Το ουράνιο υπάρχει σε αφθονία στην φύση και που χρησιμοποιείται στην πυρηνική ενέργεια για παραγωγή ηλ. Ενέργειας. 

Επίσης είναι αξιόπιστο για μετατροπή καύσιμο. Όλοι μιλούν για την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, αλλά καταλαβαίνουν ότι δεν πρόκειται για αξιόπιστες πηγές και επομένως χρειάζεται να υπάρχει ένας παράγοντας όπως η ηλεκτρική ενέργεια για να μπορεί να στηριχθεί η ηλεκτροπαραγωγή σε αυτήν.

Σε σχέση με το περιβάλλον, από τους υπέρμαχους της χαρακτηρίζονται ως πράσινη και καθαρή, δηλαδή δεν εκλύονται επιβλαβή αέρια του θερμοκηπίου και επομένως δεν ρυπαίνεται η θάλασσα. Είναι μύθος που πιστεύουν πολλοί ότι υπάρχει έκχυση νερού ραδιομιασμένου από τους αντιδραστήρες. Αυτό το νερό προφανώς δεν έρχεται σε επαφή με την καρδιά του αντιδραστήρα, χρησιμοποιείται καθαρά ως ψυχτικό μέσο. 

Ένας άλλος σημαντικό λόγος, είναι ότι υπάρχει ενεργειακή ανεξαρτησία των χωρών που διαθέτουν την πυρηνική ενέργεια.

Βλέπουμε τώρα με την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία να ΄γίνεται μεγάλος λόγος για την εξάρτηση της Ευρώπης από πηγές ορυκτών καυσίμων που υπάρχουν στην Ρωσία. Με το να υπάρχει πυρηνική ενέργεια δε μια χώρα, αυτόματα ανεξαρτητοποιείται από την οποιαδήποτε ενεργειακή αστάθεια και τις οποιεσδήποτε πηγές ορυκτών καυσίμων.

Γιατί χρησιμοποιείται στην στιγμή που είναι επικίνδυνο

Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε τόσο βαθμό, έχει βελτιωθεί και η ανθρωπότητα μέσα από τους οργανισμούς και τις επιστημονικές αλλά και επαγγελματικές ενώσεις που ασχολούνται με το αντικείμενο. Έχουν κατανοήσει και έχουν συμπεράνει πάρα πολλά πράγματα από τα ατυχήματα του παρελθόντος και όλα αυτά συμβάλλουν στο ότι οι καινούργιοι σταθμοί που κτίζονται θα εφαρμόσουν μια σειρά από πολυποίκιλα μέτρα προστασίας, ώστε να γίνει όσο πιο μικρή η πιθανότητα να συμβεί κάποιο ατύχημα, αλλά και αν ακόμα συμβεί να υπάρχουν πολλαπλά φράγματα προστασίας τα οποία πρέπει να αποτύχουν στην ολότητα τους για να υπάρχει έκχυση ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα και επομένως να φτάσει στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

«Το ρίσκο είναι μικρό σε σχέση με το όφελος που προκύπτει από την χρήση της πυρηνικής ενέργειας για παραγωγή ηλ. ενέργειας».

Συγκρατημένη η ανησυχία για χτύπημα ή ατύχημα σε πυρηνικό εργοστάσιο στην Ουκρανία

Να πούμε ότι οι τελευταίες πληροφορίες που έχουμε από την Ουκρανία και εμείς ως αρμόδια αρχή λαμβάνουμε από τον Διεθνή Οργανισμό Πυρηνικής Ενέργειας είναι ότι αυτή την στιγμή δεν υπάρχει οποιαδήποτε σοβαρή απειλή και ανησυχία γιατί η κατάσταση και στις τρεις εγκαταστάσεις που οι οποίες αναφέρθηκαν τις τελευταίες 15 ημέρες στα ΜΜΕ είναι υπό έλεγχο. Είναι αντιληπτό ότι κάθε περιστατικό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ελέγχου της λειτουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου και επομένως οποιαδήποτε απώλεια ελέγχου είναι δικαιολογημένο να δημιουργεί ανησυχία. «Όπου υπάρχουν εχθροπραξίες, είναι πιθανόν να συμβεί ένα ατύχημα μιας πυρηνικής εγκατάστασης. 

Ωστόσο αυτή η ανησυχία πρέπει να είναι συγκρατημένη και να βασίζεται σε έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση.

Η φιλοσοφία των 3 «Π» που ακολουθείται

Αυτό δεν μεταφράζεται μόνο από τις Κυπριακές αρμόδιες αρχές αλλά και από άλλα Ευρωπαϊκά σώματα που ασχολούνται με το αντικείμενο της πυρηνικής ασφάλειας και ακτινοπροστασίας, τον διεθνή οργανισμό πυρηνικής ενέργειας και όλες οι κινήσεις που γίνονται αυτή την στιγμή είναι στην φιλοσοφία των τριών «Π». Δηλαδή Πληροφορούμαστε, Παρακολουθούμε και Προετοιμαζόμαστε.

Οι μετρήσεις

Το τμήμα Επιθεώρησης εργασίας εφαρμόζει μια πρακτική με τηλεμετρικό δίκτυο, το οποίο λειτουργεί από το 2005. Διαθέτει 8 τοπικούς σταθμούς σε όλες τις κύριες πόλεις όπως επίσης και στις περιοχές Τροόδους και στην Πόλη Χρυσοχούς. Ήδη οι μετρήσεις της ραδιενέργειας γίνονται σε πραγματικό χρόνο είτε υπάρχει η οποιαδήποτε απειλή είτε πρόκειται για μετρήσεις ρουτίνας και αυτές οι μετρήσεις επικουρούνται και από άλλες μετρήσεις και δειγματοληψίες που γίνονται χειρωνακτικά από λειτουργούς και από μετρήσεις στο εργαστήριο από θαλάσσιο νερό, το έδαφος και γενικά στην χλωρίδα και πανίδα της χώρας μας.

Επίσης λαμβάνεται και πληροφόρηση και δεν εξάγονται συμπεράσματα μόνο από τις μετρήσεις που γίνονται στην Κύπρο αλλά είναι και δια σύγκριση των ευρημάτων αυτών με την κατάσταση που μπορεί να υπάρχει σε άλλες χώρες και αντίστοιχα δίκτυα μέσω των συνεργαζόμενων οργανισμών που έχουμε ως αρμόδια αρχή.

Καθοριστικό παράγοντα στο τι μετρούμε στην Κύπρο και σε σχέση με την Ουκρανία, η κατεύθυνση που θα έχουν οι άνεμοι την στιγμή που γίνεται ένα ατύχημα. Η ισχύς των ανέμων, η διάχυση των ατμοσφαιρικών σωματιδίων και σε διάφορα υψόμετρα της χώρας και όχι μόνο στο θαλάσσιο επίπεδο ή του εδάφους. Άλλος παράγοντας είναι η βροχόπτωση. Αν υπάρχει βροχόπτωση στην διαδρομή ενός πιθανού ραδιενεργού νέφους στην Κύπρο, επίσης παίζει μεγάλο παράγοντα όπως επίσης το βάρος των ραδιενεργών σωματιδίων το οποίο αποτελείται από βαριά σωματίδια κατά κανόνα.

Το πυρηνικό εργοστάσιο που κτίζεται στο Ακκουγιου

Όταν ολοκληρωθεί το πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακκουγιου, στα παράλια της Τουρκίας και τεθεί σε λειτουργία θα είναι η πλησιέστερη πυρηνική εγκατάσταση προς την Κύπρο.  Χονδρικά η απόσταση που  θα χωρίζει το Ακκουγιου από την Λευκωσία φτάνει τα 100 χιλιόμετρα. ΄Το εργοστάσιο αυτό χτίζεται με απειροελάχιστη πιθανότητα ατυχήματος και λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας και προστασίας. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, οι βελτιώσεις οι διαδικασίες, τα φράγματα προστασίας που χρησιμοποιούνται σήμερα στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου και από εταιρείες που έχουν πολλές δεκαετίες στην κατασκευή αυτών των εργοστασίων, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ατυχήματα και να θέσουν σε κίνδυνο το περιβάλλον.

Όλα αυτά τα φράγματα πρέπει να αποτύχουν διαδοχικά στο σύνολο τους για να είναι δυνατή η απελευθέρωση ουσιών στο περιβάλλον.

Είναι σημαντικό να προσθέσω ότι μαζί με την εμπειρία και τα διδάγματα του παρελθόντος η ΕΕ μετά από το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία το 2011 και που ακολούθησε ο σεισμός και το τσουνάμι, την οδήγησαν αυτές οι εμπειρίες στο να υποχρεώσει τα κράτη – μέλη αλλά και να προσκαλέσει και τις γειτονικές χώρες προς την Ένωση, μεταξύ των οποίων η Τουρκία και η Ουκρανία, να συμμετέχουν σε προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων. Υποθετικά αν συνέβαινε μια ακραία κατάσταση είτε φυσικής προέλευσης ή ανθρωπογενής, ποια θα ήταν η επίπτωση στην ασφάλεια και προστασία κάθε πυρηνικής εγκατάστασης που είναι στην επικράτεια της ΕΕ και στις γειτονικές με αυτή χώρες. Έχουν ληφθεί επιπρόσθετα προστατευτικά μέτρα εκεί όπου οι περιπτώσεις ακραίων καταστάσεων έχουν καταδείξει κάποιες αδυναμίες.

Πως αντιμετωπίζεται ένα πυρηνικό ατύχημα στην Κύπρο 

Δεν έχει ξανασυμβεί κάποιο πυρηνικό ατύχημα στην Κύπρο. Στο παρελθόν έχει επηρεαστεί πολύ  αμυδρά από του Τσέρνομπίλ το 1986 και της Φουκοσίμα στην Ιαπωνία το 2011. Υπάρχει ένας ενιαίος σχεδιασμός ετοιμότητας και αντιμετώπισης και εντάσσεται μέσα στο γενικό σχεδιασμό της ΚΔ για ανθρωπογενής και φυσικές καταστροφές. Είναι εδώ και πολλά χρόνια σε εφαρμογή το σχέδιο «Ηλέκτρα», το οποίο έχει στόχο να συντονίσει τις ενέργειες απόκρουσης σε περίπτωση που συμβεί ένα τέτοιο πυρηνικό ατύχημα, όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Αυτή την στιγμή εμπλέκονται 25 διαφορετικές υπηρεσίες και με αυτό τον τρόπο θα αντιμετωπιστεί ένα ενδεχόμενο ατύχημα.

Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες

Στις μέρες μας παρέχεται αναπόφευκτά άπλετη πληροφόρηση και παροτρύνσεις από αναρμοδίους και αρμόδιους και είναικατανοητή η ανησυχία από τους πολίτες καθώς και η προσπάθεια αναζήτησης πληροφοριών από διάφορες εύκολα προσβάσιμες πηγές. Ο πολίτης δεν είναι εύκολο να γνωρίζει. Οι πολίτες πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες που εκδίδονται από τις αρμόδιες αρχές.

«Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στο παράδειγμα που συμπολίτες μας ένιωσαν την ανάγκη να πάρουν σκευάσματα ιωδίου ώστε να προστατευθούν από ένα ενδεχόμενο πυρηνικό ατύχημα στην Ουκρανία.

Δεν γίνεται το ιώδιο να δίνεται χωρίς συνταγογράφιση από γιατρό. Οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν εκδώσει τέτοιες ανακοινώσεις γιατί και τα αποτελέσματα, αν ληφθεί χωρίς συνταγογράφιση μπορεί να λειτουργήσει αντίθετα από ότι νομίζει ο λήπτης του.

Παρακολουθήστε όσα δήλωσε στην εκπομπή Offsite On Air: