Η εξασφάλιση της χορηγίας €657 εκατομμυρίων από την ΕΕ για το έργο EusoAsia Interconnector ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας και Ισραήλ, το οποίο θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, δήλωσε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, χαιρετίζοντας τη χθεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σε σημερινές της δηλώσεις η κ. Πηλείδου είπε επίσης ότι το ποσό της χορηγίας που εγκρίθηκε για τον EuroAsia Interconnector είναι το μεγαλύτερο που έχει εξασφαλιστεί ιστορικά για έργο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όπως είπε, ο φορέας υλοποίησης είχε αιτηθεί το ποσό των €687 εκατ. για κατασκευαστικές εργασίες στο σκέλος Κύπρου – Κρήτης, και η έγκριση που λήφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφορά σχεδόν στο σύνολο αυτού του ποσού και ανέρχεται σε περίπου €657 εκατομμύρια. Το συνολικό κόστος της φάσης αυτής ανέρχεται σε €1,57 δισεκατομμύρια.

«Καθιστά η εξασφάλισή της (χορηγίας), δυνατή την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης, του οποίου το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα €1,575 δισ», είπε η κ. Πηλείδου, σημειώνοντας πως μετά την εξασφάλιση της χορηγίας θα ακολουθήσει ολιγόμηνη διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ του φορέα υλοποίησης και της Κομισιόν, η οποία θα οδηγήσει σε υπογραφή συμφωνίας παροχής χορηγίας μεταξύ των δύο μερών εντός του καλοκαιριού.  

Εξάλλου ο EuroAsia έχει εξασφαλίσει και €100 εκατ. χορηγία μέσω του Εθνικού Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, η οποία θα δοθεί αναλόγως της υλοποίησης των οροσήμων.  

Ακρογωνιαίος λίθος για την πράσινη μετάβαση

Όπως είπε η κ. Πηλείδου, πέρα από την προφανή γεωπολιτική του βαρύτητα, το έργο τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και συμβάλλει στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού στον τομέα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

«Το συγκεκριμένο έργο», συνέχισε, «αποτελεί, επίσης, τον ακρογωνιαίο λίθο των προσπαθειών μας για μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία, πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις πολιτικές που υλοποιούμε για προστασία του περιβάλλοντος».  

Όπως είπε, το έργο αυτό θα διευκολυνθεί η προσέλκυση σχετικών επενδύσεων και, κατ’ επέκταση, η ενσωμάτωση πρόσθετων έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα των τριών εμπλεκόμενων χωρών, Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ.

Σημείωσε ενδεικτικά τις μελέτες που έγιναν στα πλαίσια του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, οι οποίες καταδεικνύουν ότι η ηλεκτρική διασύνδεση, σε συνδυασμό και με τη χρήση συστημάτων αποθήκευσης, μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου που θα υπερβαίνει το 50%.

Από την πλευρά του, ο Διευθυντής έργου του EuroAsia, Γιώργος Κίλλας ανέφερε πως η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί τιμή και αναγνώριση των προσπαθειών μας, οι οποίες ξεκίνησαν το 2011, με στόχο την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, του τελευταίου κράτους μέλους της ΕΕ που εξακολουθεί να βρίσκεται πλήρως ενεργειακά απομονωμένο και τη διασφάλιση της ενεργειακής της ασφάλειας.  

«Η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector», πρόσθεσε, «αποτελεί ίσως το σημαντικότερο έργο ενεργειακής υποδομής για ολόκληρη την Κύπρο το οποίο διασφαλίζει την επίτευξη των ενεργειακών στόχων στα πλαίσια της μετάβασης στην πράσινη οικονομία, συμβάλλει στην αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και προσφέρει σημαντικά, οικονομικά και κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη στους Κύπριους και Ευρωπαίους καταναλωτές».  

Σύμφωνα με τον κ. Κίλλα, το έργο αποτελείται από την ηλεκτρική διασύνδεση των συστημάτων Κύπρου – Ελλάδας, μέσω Κρήτης, και Κύπρου με Ισραήλ με υποθαλάσσια καλώδια συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης και με χερσαίους σταθμούς μετατροπής HDVC σε κάθε σημείο σύνδεσης και θα έχει συνολικήν δυναμικότητα 1.000 Μεγαβάτ (MW) και δυνατότητα επέκτασης στα 2.000 MW με συνολικό μήκος διασύνδεσης 1,208 χιλιομέτρων.  

«Ο φορέας υλοποίησης συνεχίζει με την ίδια προσήλωση να εργάζεται για την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών το 2022 και την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector στο τέλος του 2025 με ορίζοντα λειτουργίας το πρώτο εξάμηνο του 2026», είπε ο κ. Κίλλας.  

Εξάλλου απαντώντας σε ερώτηση από που θα εξασφαλιστούν τα υπόλοιπα κονδύλια για το υπόλοιπο της χρηματοδότησης, η κ. Πηλείδου είπε πως μαζί με τα €100 εκατομμύρια που θα δοθούν από το Εθνικό Σχέδιο «Κύπρος το αύριο» η μέχρι τώρα χρηματοδότηση του έργου φτάνει το 50% του συνολικού κόστους.  

Λέγοντας πως ήδη ο φορέας υλοποίησης βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με τράπεζες και επενδυτές, η κ. Πηλείδου τόνισε πως «σίγουρα η εξασφάλιση της χρηματοδότησης από την ΕΕ ανοίγει περισσότερο ενδιαφέρον  από πλευράς των επενδυτών γιατί καθιστά το έργο πολύ πιο υλοποιήσιμο κα βιώσιμο».  

Εξάλλου απαντώντας σε άλλη ερώτηση, η κ. Πηλείδου είπε πως ο έργο έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες στην Κύπρο και εκκρεμεί η αδειοδότηση από τις άλλες εμπλεκόμενες χώρες. Σημείωσε ότι μετά το Μνημόνιο Συναντίληψης που υπεγράφη μεταξύ των τριών χωρών, έχουν συσταθεί ομάδες εργασίας, οι οποίες εξετάζουν τα τεχνικά ζητήματα ούτως ώστε να επισπευσθεί η διαδικασία αδειοδότησης.  

Σημείωσε δε ως σημαντική την συμμετοχή του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) στο όλο έργο.  

Παραμένει ως PCI ο East Med αλλά το κριτήριο είναι η βιωσιμότητα

Εξάλλου, ερωτηθείσα αν έγιναν συζητήσεις με την ΕΕ για ενδεχόμενη αλλαγή πορείας του αγωγού East Med αφού το έργο συνεχίζει να θεωρείται ως έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI), η Υπουργός Ενέργειας είπε πως δεν έχουν γίνει τέτοιες συζητήσεις, σημειώνοντας ότι η ίδια δεν πιστεύει «ότι το θέμα της αλλαγής πορείας του αγωγού να είναι το καίριο ζήτημα».  

Όπως είπε, εκεί που υπήρξαν συζητήσεις ήταν για τη βιωσιμότητα του αγωγού σε μεταγενέστερο στάδιο και τη δυνατότητά του να μεταφέρει υδρογόνο, κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ΕΕ ούτως ώστε να διασφαλίσει την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του συγκεκριμένου έργου.  

Η κ. Πηλείδου σημείωσε πως το όλο έργο παραμένει στον κατάλογο με τα έργα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (PCI), προσθέτοντας πως «αναμένουμε με βάση τις τελευταίες εξελίξεις θα παραμείνει για αρκετό διάστημα ως έργο κοινού ενδιαφέροντος βάσει της κατηγοριοποίησης της ΕΕ για έργα φυσικού αερίου, όμως πάντοτε είναι η οικονομική βιωσιμότητα το κύριο κριτήριο αν μπορεί να γίνει το έργο ή όχι».  

Σε ερώτηση αν θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για τον αγωγό East Med, με δεδομένες τις παρενοχλήσεις του Νautical Geo που διενεργεί έρευνες για σκοπό του αγωγού και το άτυπο έγγραφο των ΗΠΑ, η κ. Πηλείδου είπε πως για το θέμα αφορά στο ΥΠΕΞ, το οποίο καταβάλλει τις προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων.  

Σημείωσε ότι η ίδια θεωρεί ότι θα γίνουν προσπάθειες ολοκλήρωσης των μελετών, καθώς η ολοκλήρωσή τους «είναι υποχρέωση του φορέα υλοποίησης του έργου προς την ΕΕ, η οποία χρηματοδοτεί τις μελέτες αυτές».  

Σε ερώτηση για τις εργασίες της επιβεβαιωτικής γεώτρησης της ExxonMobil η κ. Πηλείδου είπε πως η γεώτρηση έφτασε στο βάθος που πρέπει και άρχισε να συλλέγει πληροφόρηση, επαναλαμβάνοντας πως τα αποτελέσματα θα είναι γνωστά τον Μάρτιο.  

Το θετικό είναι ότι εξελίσσεται ομαλά και δεν υπάρχει οποιαδήποτε καθυστέρηση αλλά είναι νωρίς για αποτελέσματα.  

Η καθυστέρηση για έλευση ΥΦΑ δεν είναι εμπόδιο στο άνοιγμα της αγοράς

Ερωτηθείσα κατά πόσον η καθυστέρηση στην υλοποίηση του έργου της ΔΕΦΑ για την έλευση υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο θα επηρεάσει τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο που αναμένεται τον Οκτώβριο του 2022, η κ. Πηλείδου είπε πως η έλευση του υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι πολύ σημαντική, αλλά ταυτόχρονα σημαντικό είναι να ανεγερθούν και να είναι έτοιμοι για χρήση οι ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί οι οποίοι θα ανταγωνιστούν την ΑΗΚ, πράγμα το οποίο είναι σε αρκετά πρώιμο στάδιο.  

«Επομένως η 9μηνη καθυστέρηση (στο έργο της ΔΕΦΑ) δεν είναι εμπόδιο όσον αφορά τη λειτουργία αυτών των σταθμών διότι, πιστεύω, βλέποντας τα χρονοδιαγράμματα αυτών των μεγάλων σταθμών δεν θα ήταν έτοιμοι οι μεγάλοι αυτοί σταθμοί ο οποίο έχουν ζητήσει αδειοδότηση από το κράτος.  

Αλλά, πρόσθεσε, το άνοιγμα της αγοράς θα γίνει και θα δουλέψει σε σχέση με τη διείσδυση των ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά πάρκα τα οποία βρίσκονται σε λειτουργία αυτή τη στιγμή ή τροχιοδρομούνται».  

Όπως είπε, υπάρχουν πάρα πολλά έργα ΑΠΕ που τροχιοδρομούνται και βρίσκονται στη διαδικασία σύνδεσης και σίγουρα ενθαρρύνουμε πάρα πολύ αυτή τη δραστηριότητα. Πρόσθεσε όμως ότι η πρόοδος θα είναι πιο αργή όσον αφορά τις ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά διότι στην Κύπρο δεν υπάρχει διαθεσιμότητα γης για ανέγερση μεγάλων πάρκων, αλλά με διάφορα μικρά βήματα που θα φτάσουμε στον στόχο.

ΚΥΠΕ