Με πρωτοβουλία του Κέντρου Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ και την υποστήριξη του Cyprus Environment Foundation πραγματοποιήθηκε στις 21 Ιουνίου 2022 στον Αστρομερίτη συμμετοχικό εργαστήριο για το σχεδιασμό ενός συστήματος διαχείρισης κλαδεμάτων, χαμηλού κόστους, για παραγωγή κόμποστ από γεωργικά κλαδέματα, με την συνεργασία γεωργών και τοπικών αρχών.

Στο εργαστήριο συμμετείχαν κοινοτάρχες, γεωργοί και κτηνοτρόφοι από τις 14 κοινότητες του Συμπλέγματος Κοινοτήτων Διαμερίσματος Μόρφου. Μαζί με εκπροσώπους των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων και εξειδικευμένους επιστήμονες συζήτησαν και συναποφάσισαν την αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός δικού τους τοπικού συστήματος συγκομποστοποίησης που θα δώσει λύση στα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν από την υφιστάμενη διαχείριση των αστικών και γεωργικών κλαδεμάτων, όπως και των κτηνοτροφικών αποβλήτων.

Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση της απερήμωσης βελτιώνοντας συνεχώς την γονιμότητά του χώματος με την παραγωγή και επανατοποθέτηση του κόμποστ στα χωράφια της περιοχής. Η βελτίωση της ποιότητας του εδάφους συνοδεύεται με αύξηση παραγωγής και μείωση των αναγκών σε λιπάσματα, φυτοφάρμακα και νερό. Τα καινοτόμα στοιχεία του συστήματος περιλαμβάνουν την μορφή συνεργασίας μεταξύ Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γεωργών και κτηνοτρόφων, την αξιοποίηση υφιστάμενου εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού, όπως και τον σχεδιασμό-χρήση κυπριακής κατασκευής εξοπλισμού που να μπορεί εύκολα να συντηρείται από ντόπιους τεχνίτες και τη μείωση του κόστους μεταφοράς των κλαδεμάτων.

Στην παρουσίαση του ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΚΤΗΣ Δρ. Μιχάλης Λοϊζίδης τόνισε ότι η υφιστάμενη εικόνα απερήμωσης των εδαφών της περιοχής είναι τραγική αλλά μπορεί να ανατραπεί. Το χαμηλό ποσοστό οργανικών του εδάφους που καθορίζουν την γονιμότητά του, μπορεί να διαφοροποιηθεί μέσα από σοβαρές δράσεις εμπλουτισμού του χώματος από μεγάλες ποσότητες οργανικής ύλης. Τα κλαδέματα και τα κτηνοτροφικά απόβλητα αποτελούν την μόνη πηγή τέτοιων οργανικών υλικών στην Κύπρο, στην απαιτούμενη ποσότητα και ποιότητα. Αποτελεί εθνική υπόθεση η χαμηλού κόστους ποσοτική μετατροπή του μεγαλύτερου μέρους της παραγόμενης ποσότητας αυτών των υλικών σε κόμποστ. Μόνο έτσι θα πετύχουμε την μαζική ενίσχυση του χώματος, που με τη σειρά του θα επιτρέψει την αντιμετώπιση της απερήμωσης / κλιματικής αλλαγής στον τόπο μας.

Πρόσθεσε επίσης «Για να είναι επιτυχημένο οποιοδήποτε σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων σε αυτούς τους συγκεκριμένους τομείς, πρέπει να αναπτυχθούν οικονομίες κλίμακας μέσω της συνεργασίας των γειτονικών Τοπικών Αρχών, των αγροτών και όλων των εμπλεκόμενων μερών για να δημιουργήσουν το δικό τους, τοπικό, χαμηλού κόστους Σύστημα Διαχείρισης Πράσινων Απορριμμάτων».

Θετικοί στην δημιουργία του Συστήματος τέθηκαν τόσο οι γεωργοί όσο και οι κτηνοτρόφοι. Μέχρι και τώρα η πιο διαδεδομένη νόμιμη πρακτική διαχείρισης των κλαδεμάτων είναι η καύση που εκτός των άλλων δεινών που επιφέρει είναι και η κύρια αιτία των πυρκαγιών! Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι οι γεωργοί αδυνατούν να αναλάβουν το σημαντικό πρόσθετο κόστος για την μεταφορά των κλαδεμάτων στις χωματερές, όσο και την μετέπειτα αγορά και ενσωμάτωση του κόμποστ. Η συμμετοχή τους λοιπόν, στην βελτίωση των παραγωγικών επιδόσεων της γης τους σε συνδυασμό με ένα χαμηλού κόστους σύστημα συλλογής των κλαδεμάτων από το χωράφι τους και επαναφοράς του κόμποστ σε αυτό, αποτελεί ιδανική λύση για τους ίδιους.

Εξίσου θετικοί ήταν και οι κοινοτάρχες του συμπλέγματος οι οποίοι αναγνωρίζουν ότι η μη ικανοποιητική διαχείριση των πράσινων αποβλήτων δεν επηρεάζει μόνο τους γεωργούς αλλά και τις ανάγκες τις ίδιας της Κοινότητας. Τόνισαν ότι η εξεύρεση μιας άμεσης λύσης είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς πέραν των γεωργικών κλαδεμάτων και των κτηνοτροφικών αποβλήτων, υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αστικών πράσινων αποβλήτων από πάρκα, δρόμους και κήπους οι οποίες θα μπορούσαν να συν-διαχειριστούν για την δημιουργία πρόσθετων ποσοτήτων πολύτιμου κόμποστ. Τόνισαν εμφαντικά ότι ‘‘Η ώρα για δράση είναι τώρα!’

Αποτέλεσμα της προσπάθειας της ΑΚΤΗΣ και του συμμετοχικού εργαστηρίου η δημιουργία δύο πολύτιμων εργαλείων στη διάθεση των Συμπλεγμάτων Κοινοτήτων της Κύπρου: ενός Οδηγού με τη βήμα-προς-βήμα καθοδήγηση των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη ανάπτυξη και εφαρμογή ενός τέτοιου συμμετοχικού Συστήματος Διαχείρισης Κλαδεμάτων, καθώς και ενός Οδηγού προς το Γεωργό που εξηγεί επακριβώς την συμμετοχή και το ρόλο στο Σύστημα. Αναμένουμε την άμεση υλοποίηση του Συστήματος.