Της Κωνσταντίνας Χατζηανδρέα 

Την πλήρη κατάργηση της πλαστικής σακούλας ψήφισε την περασμένη Πέμπτη (3/2) η Ολομέλεια της Βουλής. 

Συγκεκριμένα πλέον, η πλαστική σακούλα την οποία πληρώνουμε 6 σεντ στα ταμεία, δεν θα διατίθεται, με τους καταναλωτές να πρέπει να έχουν μαζί τους επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες για να τοποθετούν τα προϊόντα που αγοράζουν. Μάλιστα, δόθηκε 1 χρόνος ως μεταβατική περίοδος για να υπάρξει πλήρης εφαρμογή της απόφασης.

Πέραν από την κατάργηση της πλαστικής σακούλας, η Κύπρος οφείλει να εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή οδηγία για την μείωση των πλαστικών που επιβαρύνουν το περιβάλλον.

>>> Κατεβάστε τώρα το application της offsite - ΕΔΩ για Android & ΕΔΩ για iOS

Την τρέχουσα περίοδο συζητείται με την μορφή κατεπείγοντος το νομοσχέδιο και σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, μέχρι τα τέλη Μαρτίου αναμένεται να πάει για ψήφιση.

Παρόλο που η ευρωπαϊκή οδηγία ξεκίνησε να ισχύει από τις 3 Ιουλίου 2021 και για κάποια προϊόντα έχει ήδη περιοριστεί η κατανάλωσή τους, στην Κύπρο τώρα αναμένεται να γίνει ψήφιση του νομοσχεδίου. Μάλιστα αμέσως μετά την ψήφισή του, θα γίνει και η εφαρμογή των κανονισμών αφού η Κύπρος εάν δεν εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή οδηγία, κινδυνεύει με πρόστιμο.

Τα πλαστικά προϊόντα που θα πρέπει να μειωθεί η κατανάλωσή τους

1. Κυπελάκια, περιλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους

2. Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, όπως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, περιλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.

Τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που θα απαγορευτούν από την αγορά

1. Μπατονέτες, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/745.

2. Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, «ξυλάκια» (chopsticks) φαγητού).

3. Πιάτα.

4. Καλαμάκια, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/745.

5. Αναδευτήρες ποτών.

6. Ράβδοι (sticks) που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές, περιλαμβανομένων μηχανισμών για τέτοιες ράβδους (sticks).

7. Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, όπως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, περιλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα·

8. Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους·

9. Κυπελλάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.

Όπως εξήγησε στην Offsite ο βουλευτής και πρόεδρος της επιτροπής Περιβάλλοντος Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, για τα παραπάνω 9 προϊόντα θα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Δηλαδή «δε θα απαγορεύεται να τα αγοράσει κάποιος, αλλά θα απαγορεύεται να γίνει εισαγωγή ή παραγωγή τους στην Κύπρο. Γι’αυτό και σιγά-σιγά δε θα υπάρχουν στην αγορά».

Δίνοντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο κ. Θεοπέμπτου αναφέρθηκε στους φούρνους όπου κάποιοι δίνουν ξύλινα μαχαιροπίρουνα. 

Τι θα αλλάξει στα επόμενα χρόνια

Από τις 3 Ιουλίου 2024, περιέκτες ποτών (με χωρητικότητα έως και τριών λίτρων), που φέρουν καπάκια και καλύμματα κατασκευασμένα από πλαστική ύλη, μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου σταδίου χρήσης του προϊόντος.

Την ίδια ώρα, από την 1η Ιανουαρίου του 2025, οι φιάλες ποτών (με χωρητικότητα έως και τριών λίτρων), που κατασκευάζονται από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο(«φιάλες PET») θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό. 

Από 1η Ιανουαρίου 2030, οι φιάλες ποτών θα πρέπει να αποτελούνται κατά τουλάχιστον 30% από ανακυκλωμένο πλαστικό. 

Από την αλλαγή, εξαιρούνται:

(1) γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών που έχουν πλαστικά καπάκια και καλύμματα και

(2) περιέκτες ποτών που προορίζονται και χρησιμοποιούνται για τρόφιμα σε υγρή μορφή για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς.

>>> H offsite τώρα και στο Google News - Ακολουθείστε μας

Πλαστικά με σήμανση 

Στο μεταξύ, συγκεκριμένα πλαστικά μιας χρήσης που διατίθενται στην αγορά, πρέπει να φέρουν μια εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση επί της συσκευασίας τους ή επί του ίδιου του προϊόντος, που ενημερώνει τους καταναλωτές για τα ακόλουθα:

(α) τις κατάλληλες επιλογές διαχείρισης του προϊόντος ως αποβλήτου ή τους τρόπους διάθεσης αποβλήτων που πρέπει να αποφεύγονται για το συγκεκριμένο προϊόν, σύμφωνα με την ιεραρχία των αποβλήτων, και

(β) την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν και τις επακόλουθες αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της απόρριψής τους στο περιβάλλον ή άλλου ακατάλληλου τρόπου απόρριψης των προϊόντων στο περιβάλλον ως αποβλήτων.

Τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που θα πρέπει να έχουν σήμανση 

1. Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογείς ταμπόν.

2. Υγρά μαντηλάκια, δηλαδή προδιαβρεγμένα μαντηλάκια προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης.

3. Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού.

4. Κυπελλάκια για ποτά.