Είναι κάτι περισσότερο από εμφανές πως η Κυβέρνηση Αναστασιάδη το τελευταίο διάστημα δίνει μεγάλη βαρύτητα στις διμερείς και τριμερείς συνεργασίες με χώρες της περιοχής αλλά και με χώρες που παραδοσιακά έχουν σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο «σκάκι» της διπλωματίας.

Η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων στην Κυπριακή ΑΟΖ δημιούργησε νέες διαστάσεις στην Εξωτερική πολιτική της Κύπρου, με ανάπτυξη των σχέσεων με διάφορες χώρες της περιοχής και όχι μόνο, κυρίως μέσα στο πλαίσιο της προοπτικής αξιοποίησης των υδρογονανθράκων, και της υλοποίησης των ενεργειακών σχεδιασμών.

Αναμφίβολα, η ανάπτυξη πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής είναι ένας σημαντικός παράγοντας προς την σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, η στρατηγική αξία της Κύπρου λόγω της γεωγραφικής της θέσης υπήρξε ανέκαθεν παράγοντας μεταξύ ευλογίας και κατάρας.  

Από την διπλωματία του Κυπριακού στην διπλωματία της Ενέργειας

Τα τελευταία 10 χρόνια η Εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας, ίσως για πρώτη φορά μετά και την Ανεξαρτησία της χώρας το 1960, διαφοροποιείται από την μονοδιάστατη προσέγγιση που είχε να κάνει αποκλειστικά με το Κυπριακό.

Η ανάπτυξη των Τριμερών Σχέσεων έχει να κάνει κυρίως με την ενεργειακή ασφάλεια, τους ενεργειακούς σχεδιασμούς και διμερείς/πολυμερείς ζητήματα, στο πλαίσιο πάντα της «ενεργειακής» διπλωματίας και της διπλωματίας της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τον διεθνολόγο, Χαράλαμπο Χρυσοστόμου, το τελευταίο διάστημα η Κυβέρνηση Αναστασιάδη επιχειρεί ξεκάθαρα μία στροφή στην εξωτερική πολιτική της προς την Δύση και τις ΗΠΑ, με περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ,  εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και διεύρυνση των διμερών σχέσεων με τη Γαλλία. 

Η εξέλιξη αυτή έχει να κάνει τόσο με τα ενεργειακά, αλλά το τελευταίο διάστημα είναι έντονο και το στοιχείο της διπλωματίας για θέματα άμυνας και ασφάλειας.

Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, την ίδια στιγμή φαίνεται ότι αργά και σταδιακά αυτός ο δυτικός προσανατολισμός αρχίζει να δημιουργεί μία απόσταση από τη Ρωσία. Παρόλο που η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία δεν καταγράφει ψυχρότητα ή αντιπαράθεση, εκ των πραγμάτων δημιουργείται μία διπλωματική απόσταση.

Όπως διευκρινίζει ο κ. Χρυσοστόμου, η απόσταση έχει να κάνει τόσο με τους ενεργειακής σχεδιασμούς της Ρωσίας, που φαίνεται ότι έχει διαφορετικό προσανατολισμό από την Κύπρο, την σύσφιξη των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά και με τις επιπτώσεις μετά το κούρεμα με την σταδιακή αποχώρηση ρώσικων κεφαλαίων από την Κύπρο.  

«Ούτε καλλιέργεια υπερμέτρων προσδοκιών ούτε κινδυνολογία»

Στην εξωτερική πολιτική της Κύπρου υπάρχουν κάποιες ρεαλιστικές πραγματικότητες που δεν πρέπει να παραγνωρίζονται. Μία από αυτές τις πραγματικότητες έχει να κάνει με την διπλωματία του Κυπριακού, την ασφάλεια, αλλά και τις πάγιες φιλικές σχέσεις της Κύπρου με τον Αραβικό κόσμο και τη Ρωσία.

Ο κ. Χρυσοστόμου, δηλώνει στην Offsite, πως η Ρωσία είχε πάντα σταθερή θέση αρχών στο Κυπριακό ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ενώ την ίδια στιγμή όπως αναφέρει, παρά το γεγονός πως οι ΗΠΑ έχουν το τελευταίο διάστημα μία σχέση όξυνσης με την Τουρκία, ουδέποτε δεν σταμάτησε η Άγκυρα να είναι στρατιωτικός σύμμαχος του Λευκού Οίκου, ως μέλος και του ΝΑΤΟ.

Παράλληλα, διαπιστώνονται εξελίξεις με στρατιωτική συνεργασία με το Ισραήλ σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Η στρατιωτική συνεργασία φαίνεται να αναπτύσσεται και με τη Γαλλία ενόψει και της παραχώρησης ναυτικών διευκολύνσεων στο Μαρί, ενώ φαίνεται να διαμορφώνεται και μία στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ ενόψει της άρσης του εμπάργκο πώλησης αμερικάνικων όπλων στην Κύπρο.

Όπως τονίζει ο κ. Χρυσοστόμου, ενώ αυτές οι συνεργασίες εμπεριέχουν θετικά στοιχεία διότι μπορεί να υποβοηθούν την ενεργειακή  ασφάλεια και τους ενεργειακούς σχεδιασμούς, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρούνται ως συμμαχίες. Στην στρατιωτική συμμαχία σε περίπτωση επίθεσης σε ένα από τα μέρη, αυτό σημαίνει επίθεση σε όλα τα μέρη. Η Κύπρος δεν έχει στρατιωτικές συμμαχίες με αυτές τις χώρες, αρά δεν πρέπει να καλλιεργούνται υπέρμετρες προσδοκίες ότι οι χώρες αυτές θα καταστείλουν πιθανή απειλητική ενέργεια από την Τουρκία σε βάρος της Κύπρου, σημειώνει.

Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει ο διεθνολόγος, η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να διασαλευτούν οι σχέσεις της με την Ρωσία, αλλά ούτε να εισέλθει σε οποιανδήποτε αντιπαράθεση χωρών όπως είναι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ,  με χώρες που παραδοσιακά τις θεωρούν εχθρούς, όπως είναι η Συρία, το Ιράν και οι ακραίες σιιτικές οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ.

Παράλληλα, το τελευταίο παράδειγμα με την αναγνώριση των ΗΠΑ για Ισραηλινή κυριαρχία στα κατεχόμενα εδάφη των υψωμάτων Γκολάν, πέραν του γεγονότος πως αναζωπυρώνει την ένταση μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών και την επίλυση του Παλαιστινιακού, την ίδια στιγμή επειδή και η Κύπρος έχει τα δικά της κατεχόμενα εδάφη, αυτό θεωρείται μία αρνητική εξέλιξη στο επίπεδο των αρχών του διεθνές δικαίου. Όπως επισημαίνει ο κ. Χρυσοστόμου, η Τουρκία κατέχει παράνομα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας,  και κανείς δεν θα μπορούσε να διανοηθεί αναγνωρίση της κυριαρχίας της Τουρκιάς στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου από καμία χώρα, όπως έκανε το Ισραήλ το 1980 στα υψώματα Γκολάν.

Είναι θεμιτή η ανάπτυξη της εξωτερικής πολιτικής για σύσφιξη και εμβάθυνση των σχέσεων, για ανάπτυξη των ενεργειακών και αμυντικών συνεργασιών, την ίδια στιγμή όμως δεν πρέπει  να διαφεύγουμε από τον πάγιο στόχο που είναι η επίλυση του Κυπριακού και η ταυτόχρονη αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Εξάλλου, όπως αναφέρει συχνά και ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, στόχος είναι η Κύπρος να καταστεί πυλώνας σταθερότητας και ειρήνης στην περιοχή, αποφεύγοντας να γίνει μέρος των στρατιωτικών αντιπαραθέσεων και αντιπαλότητας που έχουν χώρες της περιοχής με άλλες που τις θεωρούν εχθρικές.