Χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στο Κυπριακό μας αποχαιρέτησε και το 2022 καθώς κυρίως εξαιτίας της Τουρκικής αδιαλλαξίας την επιμονή της για λύση δύο Κρατών δεν κατέστει δυνατό να υπάρξουν οι όποιες εξελίξεις. 

Η νέα χρονιά μπήκε με την Τουρκία να επιδιώκει συνεχώς είτε αναβάθμισης είτε ακόμα και αναγνώρισης του Ψευδοκράτους από άλλες χώρες.  Μάλιστα όπως καταγράψαμε και σε προηγούμενο ρεπορτάζ το υπουργείο Εξωτερικών προχωρά σε συνεχείς κινήσεις στο διπλωματικό πεδίο με σαφή στόχο την αποτροπή νέων τετελεσμένων από πλευράς Τουρκίας.

Σημειώνεται ότι η  Τουρκία το τελευταίο διάστημα εξαιτίας και του ρόλου που διαδραματίζει στο Ουκρανικό έχει πετύχει μια αναβαθμισμένη διπλωματικά θέση με την Άγκυρα να θέλει να εκμεταλλευτεί αυτή την συγκυρία για να πετύχει αναβάθμιση του Ψευδοκράτους.

Την ίδια ώρα διπλωματικές πηγές από το υπουργείο Εξωτερικών δεν αποκλείουν ο Ταγίπ Ερντογάν ενόψει και των εκλογών στην Τουρκία να χρησιμοποιήσει ως διπλωματικό όπλο την αναβάθμιση των Κατεχόμενων είτε με την οργάνωση νέων επισκέψεων στα Κατεχόμενα είτε με την δημιουργία γραφείων του Ψευδοκράτους σε χώρες φίλες προσκείμενες προς την Τουρκία.

Βάσει των πιο πάνω αλλά και της συνεχιζόμενης στασιμότητας στο Κυπριακό η Offsite News ζήτησε την εκτίμηση δύο πρώην υπουργών Εξωτερικών και συγκεκριμένα της Ερατώς Κοζάκου - Μαρκουλή και του Γιώργου Λιλλήκα για το πως αναμένουν να κινηθεί το Κυπριακό το 2023. 

Σύμφωνα με τον Γιώργο Λιλλήκα: «Μετά την διάσκεψη της Γενεύης η Τουρκία πέτυχε να φέρει το Κυπριακό σε ένα σημείο που την εξυπηρετεί απόλυτα δηλαδή να ενισχύσει το αφήγημα της ότι το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί μέσα στο πλαίσιο που γίνονταν μέχρι σήμερα οι συνομιλίες και να στρέψει την προσοχή προς την αναγνώριση του Ψευδοκράτους. Θεωρώ ότι λόγω Προεδρικών εκλογών στην Τουρκία και λόγω αδυναμίων που παρουσιάζει η δημοτικότητα του Ερντογάν η Τουρκία θα γίνει πιο επιθετική, θα καταβάλει προσπάθειες για αναγνώριση ή έστω στο μοντέλο της Ταϊβάν αναβάθμιση του Ψευδοκράτους.  

Κατά την άποψη μου ελλοχεύει και ακόμα ένας μεγάλος κίνδυνος της προσάρτησης των Κατεχομένων στην προσπάθεια του Ερντογάν να τηρήσει την δέσμευση του στον Τουρκικό λαό ότι το 2023 θα αναθεωρήσει την συνθήκη της Λωζάνης για να επεκτείνει τα στενά όπως λέει σύνορα του Τουρκικού Κράτους. 

Η αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης δεν μπορεί να γίνει καθώς κανένα από τα κράτη που την υπέγραψε δεν έχει την διάθεση να την διαπραγματευτεί ξανά μετά από 100 χρόνια άρα μπορεί να  το πράξει μόνο ντε φάκτο και η μόνη περιοχή που μπορεί να διευρύνει τα σύνορα της Τουρκίας παράνομα είναι η Κατεχόμενη Κύπρος. Στην Συρία τον εμποδίζει η Ρωσία, στο Ιρακ οι ΗΠΑ ενώ στο Αιγαίο δεν του είναι καθόλου εύκολο. Άρα ελλοχεύει και αυτός ο κίνδυνος και θα πρέπει να κινηθεί πολύ μεθοδικά η Κυβέρνηση έγκαιρα και προληπτικά για να τον αποτρέψει.

 Όσο πλησιάζουμε στις Τουρκικές εκλογές θα είναι πιο ακραίες οι θέσεις τόσο του Ερντογάν όσο και των κομμάτων της αντιπολίτευσης». 

Η κυρία Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλή στην δική της εκτίμηση αναφέρει: «Το Κυπριακό βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση που βρέθηκε ποτέ από το 1974 μέχρι σήμερα. Ο λόγος είναι ότι εκτός του ότι από το 2017 δεν υπάρχει οποιαδήποτε διαπραγματευτική διαδικασία, (κάτι που ασφαλώς αντιμετωπίσαμε και στο παρελθόν, με μακρές περιόδους χωρίς διαπραγματεύσεις), αυτή τη φορά, και κυρίως από τον Οκτώβριο του 2020 που έχουμε μια νέα ηγεσία της Τουρκοκυπριακής κοινότητας, η Τουρκική πλευρά έχει αποστασιοποιηθεί από την συμφωνημένη βάση λύσης του Κυπριακού, δηλαδή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας και προωθεί επίμονα διεθνώς τη λύση δύο κρατών και την αναγνώριση της παράνομης αποσχιστικής οντότητας στην κατεχόμενη περιοχή.

Μέσα σε αυτό το αρνητικό σκηνικό και λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι το 2023 θα είναι έτος εκλογών τόσο στην Κυπριακή Δημοκρατία (Προεδρικές εκλογές  Φεβρουαρίου), όσο και στην Τουρκία  (Προεδρικές εκλογές στις 18 Ιουνίου) και στη Ελλάδα (βουλευτικές εκλογές μάλλον την άνοιξη), δεν προβλέπω να υπάρξει η οποιαδήποτε κινητικότητα στο Κυπριακό μέχρι την ολοκλήρωση αυτών των εκλογικών διαδικασιών. 

Όσο αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία, οι επερχόμενες Προεδρικές εκλογές ίσως είναι οι σημαντικότερες που έχουν διεξαχθεί από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Γιατί ανάλογα με τον νέο ηγέτη που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές , θα εξαρτηθεί και η περαιτέρω πορεία του Κυπριακού και κατ’ επέκταση του μέλλοντος της πατρίδας μας. Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος  που θα είναι απόλυτα δεσμευμένος στο συμφωνημένο πλαίσιο λύσης, στις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί, στο πλαίσιο Γκουτέρες, στις προτάσεις και στο χάρτη που υποβάλαμε  και στο ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014, πάνω στο οποίο είχε στηριχθεί η προηγούμενη διαπραγματευτική διαδικασία, τότε πολύ φοβάμαι ότι αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι  η επισφράγιση τη διχοτόμησης  με τη λύση δύο κρατών, την οποία προωθεί έντονα η Τουρκία. Μόνο η δική μας επιμονή και συνέπεια στην συμφωνημένη βάση λύσης της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και σε όλα όσα έχουν συμφωνηθεί μέχρι τη διάσκεψη του Κραν Μοντανά, θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάκτηση της αξιοπιστίας της πλευράς μας, που δυστυχώς έχει απωλεσθεί λόγω κακών χειρισμών την τελευταία πενταετία, και στην αποτροπή του καταστροφικού ενδεχόμενου της διχοτόμησης της πατρίδας μας.

Σίγουρα δεν θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα και θα υπάρξει έντονη εμμονή και αντίσταση από την Τουρκική πλευρά, όμως δεν έχουμε την πολυτέλεια ή την ευχέρεια για άλλες επιλογές. 

Κάτι το οποίο θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα στο επερχόμενο διάστημα, είναι η αποτροπή της δημιουργίας οποιωνδήποτε νέων τετελεσμένων από πλευράς Τουρκίας, είτε επί του εδάφους είτε στο πολιτικό επίπεδο. Και αυτό είναι άμεσα συνυφασμένο με την πολιτική που θα ακολουθήσει ο νέος Πρόεδρος όσο αφορά το Κυπριακό.

Τυχόν δική μας απομάκρυνση από τη συμφωνημένη βάση λύσης, ή αποστασιοποίηση μας από το μέχρι σήμερα κεκτημένο των διαπραγματεύσεων, θα δώσει το πρόσχημα στην Τουρκική πλευρά (παρόλο ότι και η ίδια βρίσκεται εν αδίκω με την απομάκρυνση της από τη συμφωνημένη βάση), για να προχωρήσει με μεγαλύτερη ευχέρεια στη δημιουργία νέων τετελεσμένων, είτε στην Αμμόχωστο είτε στο θέμα της αναβάθμισης/αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Η διεθνής κοινότητα, σε τέτοια περίπτωση, θα είναι ακόμη πιο απαθής και ουδέτερη από ότι είναι τα τελευταία πέντε χρόνια, με κίνδυνο τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, στα οποία μέχρι σήμερα βασιζόμαστε για την επίλυση του Κυπριακού, να αδρανοποιηθούν και στην εξέλιξη να παύσουν να ισχύουν, με όλα τα τραγικά επακόλουθα.

Επομένως, αυτό που απαιτείται από τον νέο Πρόεδρο είναι σοφία, συνέπεια, αξιοπιστία και δυνατότητα να κινηθεί διπλωματικά διεθνώς για να πείσει τη διεθνή κοινότητα και κυρίως τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, το Συμβούλιο Ασφαλείας και τους εταίρους μας στην ΕΕ, για την απόλυτη δέσμευση της πλευράς μας να συνεχίσουμε από εκεί που διακόπηκαν οι διαπραγματεύσεις στη διάσκεψη του Κραν Μοντανά. Εύχομαι πραγματικά και οι πολίτες να έχουν ως ύψιστο τους κριτήριο την επίλυση του Κυπριακού, στη βάση των πιο πάνω προδιαγραφών, όταν θα κάνουν τις δικές τους επιλογές τον προσεχή Φεβρουάριο».