Είναι πλέον ξεκάθαρο πως μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών χρόνο με το χρόνο χάνεται ολοένα και περισσότερο. Από την άλλη, μεγεθύνεται η δυσπιστία αλλά και το χάσμα των θέσεων των δύο πλευρών.

Όπως είναι γνωστό, η μεγαλύτερη αιτία για την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, ήταν η στάση της Τουρκίας στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων που ήταν εκτός του πλαισίου των έξι παραμέτρων που έθεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.

Αμέσως μετά το ναυάγιο των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, ο ‘Εσπεν Μπαρθ Άιντε έδωσε την παραίτησή του από την θέση του Ειδικού Συμβούλου του Γ.Γ για το Κυπριακό.  Τον κ. Άιντε αντικατέστησε η Τζέιν Χολ Λουτ,  η οποία με την κάθοδό της το καλοκαίρι του 2018, έδωσε και τέλος στην περίοδο περισυλλογής , η οποία ζητήθηκε από τον Αντόνιο Γκουτέρες μετά τη διακοπή των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα.

Σύμφωνα με Κυβερνητική πηγή, σημαντική αλλαγή ήταν και η απόσυρση του εδαφικού χάρτη που κατέθεσε ο Μουσταφά Ακιντζί στη Γενεύη τον Ιανουάριο του 2017, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών. Δικαιολογία της απόφασης αυτής ήταν η απόσυρση των ε/κ προτάσεων μετά το Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017.

Πηγές με άριστη γνώση στο Κυπριακό, δηλώνουν στην Offsite πως μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές που έγιναν μετά το Κραν Μοντανά, είναι η σταδιακή απομάκρυνση από το Πλαίσιο Γκουτέρες. Τη θέση του Πλαισίου πήραν οι όροι αναφοράς που όπως διαφαίνεται είναι ένα ευρύτερο πλαίσιο και αρκετά πιο πολύπλοκο για να συμφωνηθεί.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ενώ ο Γ.Γ του ΟΗΕ στις δύο εκθέσεις του τον Σεπτέμβριο του 2017 και τον Οκτώβριο του 2018, ζητούσε επανέναρξη του διαλόγου με βάση το Πλαίσιο, και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, εντούτοις αυτό δεν έγινε κατορθωτό. Επιπλέον, υπάρχει και η διαφωνία μεταξύ των δύο πλευρών ως προς το Πλαίσιο Γκουτέρες, κάτι που μόνο ο Γ.Γ του ΟΗΕ μπορεί να ξεκαθαρίσει.

Επιπρόσθετα, υπάρχει και η επιμονή της τ/κ πλευράς για μία θετική ψήφο σε όλες τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με Κυβερνητικές πηγές, το κεφάλαιο αυτό παραμένει ανοιχτό ως προς το πότε και πού θα ισχύει η θετική ψήφος. Αναφορικά με το Υπουργικό Συμβούλιο, υπάρχει μία σύγκλιση που προνοεί πως η προσπάθεια θα είναι να υπάρχει συναίνεση στις αποφάσεις χωρίς ψηφοφορία, και σε δεύτερη φάση πλειοψηφία με μία θετική ψήφο από την κάθε κοινότητα.

Εκτός των άλλων, νέα δεδομένα προκύπτουν και με τις «νέες ιδέες» που προτείνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ως προς το πολίτευμα, που σύμφωνα με το Προεδρικό έχουν ως στόχο να ελαχιστοποιηθεί η επιμονή της τ/κ πλευράς στο ζήτημα της πολιτικής ισότητας και της μίας θετικής ψήφου. Παρόλα αυτά, το ΑΚΕΛ αλλά και η τ/κ πλευρά, αντιδρούν και υποστηρίζουν πως οι προτάσεις αυτές είναι εκτός Πλαισίου Γκουτέρες.

Επιπλέον, ακόμη μία αλλαγή είναι η αύξηση του πληθυσμού στα κατεχόμενα, όπου ενώ το 2016-2017 ανερχόταν στις 220 χιλιάδες, σήμερα ανέρχεται στις 252.497 χιλιάδες, μετά από πιέσεις της Τουρκίας  στα κατεχόμενα για «πολιτογραφήσεις». Η αλλαγή αυτή θέτει σε κίνδυνο την σύγκλιση 4:1 που συμφωνήθηκε στην αναλογία πληθυσμού μεταξύ των δυό πλευρών.

Η τ/κ πλευρά επιμένει στη θέση πως εάν δεν υπάρξει συμφωνία επί της πολιτικής ισότητας και της θετικής ψήφου, τότε δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία επί των όρων αναφοράς. Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη επισημαίνει πως το Πλαίσιο Γκουτέρες δεν αφορά μόνο το σημείο της πολιτικής ισότητας, αλλά ακόμη έξι σημεία που η τ/κ πλευρά πρέπει να καταθέσει προτάσεις.

Στο μεταξύ, σήμερα συζητούν στην Αθήνα για τις εξωτερικές πτυχές του Κυπριακού, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Τη Δευτέρα κατατίθεται στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η ενδιάμεση έκθεση του Γενικού Γραμματέα, όπου αναμένεται πως θα στηρίξει τις προσπάθειες της κα Λουτ  και θα δώσει το σήμα για τη συνέχεια.