Του Γιώργου Μιχαηλίδη

Μετά από συζητήσεις επί συζητήσεων και τεράστια αναμονή άνοιξε όχι ο δρόμος η λεωφόρος,  για τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης. Προχθές Πέμπτη 07 Ιουλίου 2022 η Ολομέλεια της Βουλής προχώρησε στην τροποποίηση του Συντάγματος το οποίο οδηγεί στην ψήφιση των τριών νομοσχεδίων που θα φέρει τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης.

Η τροποποίηση ήταν η 17η συνταγματική αναθεώρηση μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου το 1959 που εγκαθίδρυσαν την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο νομικός - συνταγματολόγος Σίμος Αγγελίδης μιλώντας στην  Offsite News ανέφερε ότι η τροποποίηση του Συντάγματος έπρεπε να γίνει αφού στη βάση του Δίκαιου της Ανάγκης δεν υπήρχε διαχωρισμός του Ανωτάτου Δικαστηρίου. 

>>>.Διαβάστε επίσης: «Ιστορική εξέλιξη» η τροποποίηση του Συντάγματος, λέει ο ΠτΔ<<<<

Με την τροποποίηση του Συντάγματος, θα συσταθεί Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο που θα ασχολείται μόνο με συνταγματικά θέματα. Παράλληλα, θα γίνει δεύτερο τριτοβάθμιο  Δικαστήριο που θα ασχολείται με ποινικές και αστικές εφέσεις. 

Tα επόμενα βήματα

Πλέον η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης μπαίνει στην επόμενη της φάση. Την ερχόμενη Πέμπτη 14 Ιουλίου 2022 θα οδηγηθούν στην Ολομέλεια της Βουλής τα νομοσχέδια  του Περί Απονομής της Δικαιοσύνης και Περί Δικαστηρίων Νόμος που αφορούν τη σύσταση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου αλλά και του  δεύτερου τριτοβάθμιου  Δικαστηρίου που θα ασχολείται με ποινικές και αστικές εφέσεις. 

Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο θα απαρτίζεται από εννέα Δικαστές και το νέο Ανώτατο από επτά Δικαστές. Συνεπώς, στην Ανώτατη βαθμίδα, προσθέτουμε 16 νέους Εφέτες και τρεις νέους Δικαστές, που θα στελεχώνουν το Ανώτατο Συνταγματικό και το Ανώτατο Δικαστήριο, επιπροσθέτως των 13. Συνεπώς θα έχουμε 19 νέους δικαστές οι οποίοι μαζί με τους 13 υφιστάμενους, θα επιλύσουν το θέμα του backlog (φόρτος εργασίας).Ένας πολύ ικανοποιητικός αριθμός και εντός τριών ετών δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις.

5000 υποθέσεις  σε εκκρεμότητα

Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν 5.000 υποθέσεις δευτεροβάθμια. Με  την μεταρρύθμιση θα διοριστούν άλλοι 16 εφέτες για να ασχοληθούν με τις εκκρεμούσες υποθέσεις.

Λίαν συντόμως μεταρρύθμιση Οικογενειακού Δικαστηρίου

Η μεταρρύθμιση όμως καλύπτει ένα πολύ ευρύ  φάσμα θεμάτων αφού αναμένεται να πάει στη Βουλή (σε μεταγενέστερο στάδιο) η επιτάχυνση της διαδικασίας εκδίκασης των υποθέσεων οικογενειακού δικαίου. Στις περιπτώσεις δίκης διαζυγίου, η σύνθεση του Οικογενειακού Δικαστηρίου να είναι μονομελής και όχι τριμελής, όπως ισχύει σήμερα, με σκοπό να αποδεσμεύεται σημαντικός δικαστικός χρόνος που θα χρησιμοποιηθεί για την ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων οικογενειακού δικαίου. 

Σημαντική αλλαγή, στα πλαίσια των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων, συνιστά η αναθεώρηση των δικαστικών διαδικασιών, με την αναθεώρηση των θεσμών πολιτικής δικονομίας, ώστε να απεγκλωβιστούν τα δικαστήρια από αχρείαστες και χρονοβόρες διαδικασίες, που συντείνουν στην καθυστέρηση μιας δικαστικής διαδικασίας.

Επίσης, ετοιμάστηκε νομοσχέδιο για την  οριοθέτηση του δικαιώματος έφεσης σε ενδιάμεσες αποφάσεις, χωρίς να παραβλάπτεται το δικαίωμα για δίκαιη δίκη, ώστε να επιτυγχάνεται η ταχύτερη ολοκλήρωση της πρωτόδικης αστικής διαδικασίας και να περιοριστεί ο κατακλυσμός του Ανώτατου Δικαστηρίου με εφέσεις επί ενδιάμεσων αποφάσεων, που στην ουσία εκείνο που επιτυγχάνεται η καθυστέρηση της δικαστικής διαδικασίας. 

Ταυτοχρόνως, σε σσυνεργασία με το Υπουργείο καθορίστηκε δικαστική διαδικασία επίλυσης μικροδιαφορών μέχρι 3000 ευρώ, η οποία θα μειώνει σημαντικά το χρόνο και το κόστος εκδίκασης μεγάλου αριθμού (πέραν του 1/3) των αστικών υποθέσεων. Το νομοσχέδιο αυτό θα οδηγηθεί με τη νέα κοινοβουλευτική Σύνοδο. 

Παραλλήλως με τη νέα Σύνοδο θα ψηφιστεί η ευχέρεια των Επαρχιακών Δικαστηρίων να εκδικάζουν μεγαλύτερης κλίμακας υποθέσεις. Χαρακτηριστικά, οι επαρχιακοί δικαστές θα έχουν δικαιοδοσία εκδίκασης έως 100.000 ευρώ και οι Ανώτεροι Επαρχιακοί Δικαστές ως 500.000 ευρώ. 

Το Ναυτοδικείο

Για σκοπούς ενδυνάμωσης και περαιτέρω ανάδειξης της οικονομίας, ως κέντρου παροχής υπηρεσιών, ψηφίστηκε ο νόμος  για τη σύσταση ενός αυτόνομου Εμπορικού Δικαστήριο, το οποίο θα διασφαλίζει την ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης σε υποθέσεις που σχετίζονται με εμπορικές διαφορές. Η σύσταση  είναι άμεσα συνυφασμένη με την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών και την ασφάλεια δικαίου. 

Το Ναυτοδικείο θα εξετάζει ναυτικές διαφορές που λόγω ανυπαρξίας δικαστικών διαδικασιών παραμένουν ατιμώρητες. Αυτές οι διαφορές αφορούν:

• Παραβιάσεις ναυτιλιακών συμβολαίων.
• Αγωγές κατά ναυτιλιακών εταιριών.
• Υποθέσεις πλοίων που προκαλούν ρύπανση στην ατμόσφαιρα.
• Κλοπές που γίνονται σε πλοία.
• Ποινές σε ναυτικούς που μέχρι τώρα δεν επιβάλλονται. 

Στην ουσία θα ιδρυθεί ίδρυση πενταμελές Εμπορικό Δικαστήριο και Ναυτοδικείο με συντρέχουσα με τα επαρχιακά δικαστήρια δικαιοδοσία, το οποίο θα αναλάβει την εκδίκαση εμπορικών διαφορών και ναυτικών υποθέσεων με ταχείες διαδικασίες.  

Πακέτο μέτρων

Η μεταρρύθμιση όμως σταδιακά θα φέρει και ένα πακέτο μέτρων που δεν χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση όπως:

• Η δημιουργία ειδικής ομάδας εργασίας, η οποία θα πρέπει να ασχοληθεί, κατά κύριο λόγο, με τις καθυστερήσεις, οι οποίες θα πρέπει να εξαλειφθούν, προτού το νέο σύστημα τεθεί σε εφαρμογή.
• Η σύσταση Δευτεροβάθμιου Εφετείου, μεταξύ Ανωτάτου Δικαστηρίου και πρωτόδικων Δικαστηρίων.
• Η δημιουργία Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Διοίκησης των Δικαστηρίων με στελέχη που είναι εξειδικευμένα στη διοίκηση δημόσιων οργανισμών.
• Η εισαγωγή σύγχρονης τεχνολογίας στα Δικαστήρια και η παροχή των απαιτούμενων ηλεκτρονικών μέσων στους Δικαστές.
• Η εισαγωγή ηλεκτρονικού συστήματος μηχανογράφησης, ώστε όλες οι διαδικασίες στα Δικαστήρια να διεξάγονται ηλεκτρονικά.
• Η εισαγωγή συστήματος ηχογράφησης των δικαστικών διαδικασιών.
• Η εισαγωγή νέων Κανονισμών και Πρακτικών που να επιτρέπουν την πιο αποτελεσματική διεξαγωγή της δικαστικής διαδικασίας.
• Η χρήση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών.
• Η εισαγωγή εντατικών επιμορφωτικών προγραμμάτων για τους Δικαστές και το προσωπικό των Δικαστηρίων.
• Η βελτίωση της ασφάλειας στο χώρο των Δικαστηρίων.

Προχωρούν επίσης  τα έργα κτιριολογικής αναβάθμισης των δικαστηρίων με την ανέγερση της επιπρόσθετης πτέρυγας στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, την ανακαίνιση του Οικογενειακού Δικαστηρίου και του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών, καθώς και την ανέγερση του νέου Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου. 

>>>>Διαβάστε επίσης: Γερό παζάρι για αλλαγή Συντάγματος και μεταρρύθμιση Δικαστηρίων<<<<

Μεγάλος στόχος το νέο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας

Μεγάλος στόχος είναι η  ανέγερση του νέου Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο έργο που αναμένεται να κοστίσει πέραν των 30 εκατ. Ευρώ.

Αξιοποίηση της τεχνολογίας

Η αξιοποίηση της τεχνολογίας στα δικαστήρια μας αποτελεί κύρια προτεραιότητα στον απαιτούμενο εκσυγχρονισμό του τρόπου απονομής της δικαιοσύνης.. Προωθήθηκε το πρόγραμμα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης το οποίο επιτρέπει την καταχώρηση των υποθέσεων εξ αποστάσεως, από τα δικηγορικά γραφεία, και την πληρωμή των τελών με την χρήση πιστωτικής κάρτας. 

Παράλληλη διαδικασία

Σημειώνεται ότι η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης δεν καλύπτει την πρωτοβάθμια διαδικασία δηλαδή τα επαρχιακά δικαστήρια. Ωστόσο, ήδη τρέχει διαδικασία ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα που συσσωρευτήκαν όλα αυτά τα χρόνια που αφορούν την τεχνολογία, τη διοίκηση των δικαστηρίων και πολλά θέματα που είχαν εντοπιστεί.