Η θεσμική κρίση που προέκυψε μεταξύ Ελεγκτικής Υπηρεσίας και Επιτρόπου Διοικήσεως, ως προς το θέμα του επιτρεπτού ελέγχου που ασκεί ο Γενικός Ελεγκτής στον Επίτροπο ξετυλίχθηκε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου, η οποία συζήτησε την Ετήσια Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή  για το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως του 2017.

Η διαφωνία που υφίσταται αφορά στην ερμηνεία και την έκταση του διαχειριστικού ελέγχου στο Γραφείο της Επιτρόπου. Για το θέμα όπως είπε ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης στην Επιτροπή, υπάρχει γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα που παραθέτει την υποχρέωση της Επιτρόπου να παρέχει στον Γενικό Ελεγκτή τα στοιχεία που ζητά ώστε να διενεργήσει τον έλεγχο του. Η Επίτροπος Μαρία Στυλιανού Λοττίδη, είπε στην Επιτροπή ότι δεν παρουσιάστηκαν στη συνεδρία όλοι με καθαρά χέρια και έκανε λόγο για προσπάθεια εκφοβισμού της. Πρόσθεσε πως η ίδια φέρει την ευθύνη να προστατεύσει την ανεξαρτησία του θεσμού που υπηρετεί από εξωτερικές επιθέσεις. Ανέφερε επίσης ότι η ίδια εξέδωσε έκθεση σε σχέση με την έκταση του ελέγχου στον οποίο μπορεί να προβεί ο Γενικός Ελεγκτής, στην οποία ο Ελεγκτής δεν αναφέρθηκε.

Η συνεδρία της Επιτροπής έληξε χωρίς να υπάρξει κατάληξη για τον τρόπο που θα επιλυθεί η διαφορά. Στο πλαίσιο της Συνεδρίας ο Γενικός Ελεγκτής ανακοίνωσε ότι οργανώνει ελέγχους σε όλα τα κυβερνητικά τμήματα για θέματα παραγωγικότητας.

Τοποθετούμενος στην Επιτροπή Ελέγχου ο Γενικός Ελεγκτής είπε πως έχοντας συλλέξει στοιχεία από την ιστοσελίδα του Γραφείου της Επιτρόπου διαπιστώνεται μείωση στην παραγωγικότητα του γραφείου όπως και το 2014, όταν η προκάτοχος της κας. Λοττίδη αποδέχθηκε και τις εισηγήσεις της ελεγκτικής υπηρεσίας και έλαβε διορθωτικά μέτρα.  

Ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε περαιτέρω πως οι αριθμοί από μόνοι τους δεν αποτελούν απόδειξη για κάτι, αλλά πρόσθεσε, από την άλλη ο πολίτης αναμένει πως όταν υποβάλλει παράπονα αυτά εξετάζονται.

Σε ό,τι αφορά τους διαχειριστικούς και κανονιστικούς ελέγχους, ο Γενικός Ελεγκτής είπε πως η προηγούμενη Επίτροπος Ελίζα Σαββίδου παραχώρησε στην ελεγκτική υπηρεσία όλα τα στοιχεία που της ζητήθηκαν, ωστόσο όταν ανέλαβε καθήκοντα η κα. Λοττίδη δεν επετράπη στην ελεγκτική υπηρεσία ο σχετικός έλεγχος.  

Ο Γενικός Ελεγκτής επικαλέστηκε έκθεση της αρμόδιας διεύθυνσης της Κομισιόν κατά του ρατσισμού, στην οποία αναφέρεται στην σχετική έκθεση για την Κύπρο, με την επισήμανση ότι το Γραφείο της Επιτρόπου δεν έχει προβεί σε εκθέσεις και επισημάνσεις για το 2016 αναφορικά με τον ρατσισμό, για τα οποία την αρμοδιότητα έχει ο Επίτροπος Διοικήσεως.

Ο Γενικός Ελεγκτής είπε ακόμα πως η νομοθεσία υποχρεώνει για ετήσια έκθεση, προσθέτοντας ότι το 2015 δεν εκδόθηκε έκθεση όπως δεν εκδόθηκε και για το 2016 παρόλο ότι η κα. Λοττίδη ανέλαβε καθήκοντα τον Απρίλη του 2017.  

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε στην Επιτροπή Ελέγχου ότι η Επίτροπος αρνήθηκε να επιτρέψει έλεγχο, παρόλο που ο Γενικός Εισαγγελέας γνωμάτευσε ότι ο Γενικός Ελεγκτής έχει αρμοδιότητα ελέγχου του Γραφείου της και εισηγήθηκε στην Επιτροπή Ελέγχου, να ζητήσει η Επιτροπή τα απαιτούμενα στοιχεία από την Επίτροπο.  

Ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρθηκε και στην ενοικίαση του κτηρίου στο οποίο στεγάζονται το γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως, λέγοντας ότι η προηγούμενη Επίτροπος ενημέρωσε  όταν απέτυχε στην προσπάθεια μείωσης του ενοικίου και εισηγήθηκε να ενοικιαστεί νέο κτήριο.  

Πρόσθεσε πως η πρώτη διαδικασία για ενοικίαση άρχισε το 2016 και ακολούθως ακυρώθηκε η προκήρυξη.  

Είπε ακόμα στην Επιτροπή ότι η σύμβαση ενοικίασης έληξε το 2017, προσθέτοντας πως κατά τον έλεγχο που διενήργησε δεν υπήρχε σύμβαση σε ισχύ ούτε πιστοποιητικό τελικής έγκρισης. Η Επίτροπος παραμένει σε ένα κτήριο που δεν έχει πιστοποιητικό τελικής έγκρισης, παρά τη ρητή γνωμάτευση πως αυτό συνιστά ποινικό αδίκημα, ανέφερε ο Γενικός Ελεγκτής.  

Ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε επίσης ότι η Επίτροπος ακολούθησε μια διαδικασία, με απαράδεκτο τρόπο με λεφτά του κράτους, να κατασκευάσει ανελκυστήρα σε ιδιωτικό κτήριο, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί το κράτος να επέμβει σε ιδιωτικά κτήρια.  

Ο  Γενικός Ελεγκτής αναφέρθηκε επίσης σε μικροαγορές από το γραφείο της Επιτρόπου και  ανώνυμες καταγγελίες ότι ανατέθηκε η εκτύπωση της έκθεσης, στον σύζυγο της Επιτρόπου χωρίς δαπάνη.  

Είπε επίσης πως σε σχετικό ερώτημα που υπέβαλε, η Επίτροπος απάντησε πως πιθανόν να εκδόθηκε από την ίδια χωρίς δαπάνη για το Γραφείο της, αλλά με δική της δαπάνη σε κόπι σέντερ. Επί του θέματος ο Γενικός Ελεγκτής είπε πως η Δημοκρατία δεν θέλει δωρεές και πως η όποια δωρεά χρειάζεται την έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών.

Η δική μας έκθεση εκτυπώνεται στο Κυβερνητικό Τυπογραφείο, ανέφερε ο Γενικός Ελεγκτής. Απαντώντας στις τοποθετήσεις του Γενικού Ελεγκτή η κα. Λοττίδη σημείωσε πως το γραφείο της έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα του εξωδικαστικού ελέγχου των κρατικών υπηρεσιών.  

Αναφερόμενη στην τοποθέτηση ανελκυστήρα για ΑμεΑ  στο κτήριο που στεγάζεται, η κα. Λοττίδη είπε πως αυτό έγινε με διάφανη προσφορά και η τοποθέτηση κατοχυρώθηκε στην πλέον συμφέρουσα προσφορά και τώρα το κτήριο είναι πλήρως προσβάσιμο σε ΑμεΑ. 

Η κα. Λοττίδη είπε πως ως μηχανισμός ελέγχου της σύμβασης για τα δικαιώματα των ΑμεΑ επέλεξε αυτή τη διαδικασία για ένα έργο κόστους 10.000 ευρώ, επειδή μπορεί να το κάνει καθ’  υπέρβαση.  

Σε ό,τι αφορά την εκτύπωση της έκθεσης, της είπε πως επειδή δεν υπήρχε χρόνος για εκτύπωση και επειδή τελούσε υπό την πίεση της επίδοσης της, τύπωσε δύο αντίγραφα ένα για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε κόπι σέντερ και πλήρωσε η ίδια χωρίς να ζητήσει ανάκτηση.  

Ανέφερε ακόμα πως αγόρασε αντικείμενα για την κουζίνα του γραφείου της και καναπέ με δικά της χρήματα τα οποία δεν τα ανέκτησε.  

Για τη μεταστέγαση του Γραφείου της, η Επίτροπος ανέφερε πως  η διαδικασία που άρχισε η προκάτοχος της δεν απέδωσε καθώς οι προσφορές δεν πληρούσαν τα κριτήρια που τέθηκαν.  

Περαιτέρω είπε πως επαναδιαπραγματεύθηκε τη σύμβαση για το υφιστάμενο κτήριο και ανανέωσε τη σύμβαση στις 8 Σεπτέμβρη 2017  μέχρι το 2021, επιτυγχάνοντας για τα δύο πρώτα χρόνια μείωση του ενοικίου από τα 8,5 ευρώ το τετραγωνικό στα 7 ευρώ το τετραγωνικό τα πρώτα δύο χρόνια της σύμβασης και σε 8 ευρώ το τετραγωνικό για τα επόμενα δύο.  

Σε ό,τι αφορά την τελική έγκριση για το κτήριο, είπε πως η ίδια ως εξωδικαστικός μηχανισμός ελέγχου της νομιμότητας, διαπίστωσε ότι υπάρχει σε εξέλιξη στη διαδικασία εξασφάλισης τελικής έγκρισης καθώς αναμένεται να εξασφαλισθούν οι απαιτούμενοι χώροι στάθμευσης.  

Σε ό,τι αφορά τον διαχειριστικό έλεγχο,  η κα. Λοττίδη είπε πως ο θεσμός πρέπει να προφυλάσσεται από οποιαδήποτε εξωτερική επίθεση, διερωτώμενη αν «ήρθαμε σήμερα εδώ, όλοι με καθαρά χέρια».  

Συνεχίζοντας είπε πως από το 2018 υπάρχει αυτεπάγγελτη έκθεση της για τον Γενικό Ελεγκτή και την ερμηνεία του διαχειριστικού ελέγχου. Πρόσθεσε ότι σε αυτήν αναλυθήκαν επαρκώς οι ερμηνείες, και κατέληξε πως ο Γενικός Ελεγκτής δεν μπορεί να κάνει διαχειριστικό έλεγχο στο γραφείο της.   

Συνεχίζοντας ανέφερε ότι η έκθεση στάλθηκε στον Γενικό Ελεγκτή με κοινοποίηση στον Γενικό Εισαγγελέα. Πρόσθεσε πως ο Γενικός Ελεγκτής ουδέποτε απάντησε ή σχολίασε την έκθεση, αλλά αντί να απαντήσει έστειλε επιστολή στον Γενικό Εισαγγελέα και διερωτήθηκε αν αυτό συνιστά προσπάθεια για εκφοβισμό.  

Αναφέρθηκε επίσης σε επανειλημμένες επιστολές με εμμονή από την Γενικό Ελεγκτή για μεταστέγαση του Γραφείου της και είπε στην Επιτροπή ότι κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων δέχθηκε 8 φορές επισκέψεις  για έλεγχο από την Ελεγκτική Υπηρεσία.  

Ο Γενικός Ελεγκτής επανερχόμενος στις τοποθετήσεις του είπε πως με βάση τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα η αρμοδιότητα του Ελεγκτή στο πεδίο του διαχειριστικού ελέγχου είναι αναμφίβολα ευρεία και καλύπτει την Επίτροπο όσο και τα μέλη του προσωπικού του γραφείου της και ότι η άρνηση ελέγχου επισύρει ποινική ευθύνη.  

Η κ. Λοττίδη ανέφερε πως απάντησε στον Γενικό Εισαγγελέα επισημαίνοντας το άρθρο 7 της σχετικής νομοθεσίας, αλλά δεν έχει πάρει απάντηση από τον κ. Κληρίδη.  

Η Επίτροπος είπε ακόμα στην Επιτροπή Ελέγχου ότι ο Διεθνής Οργανισμός Διαμεσολαβητών αποφαίνεται ότι  ο Επίτροπος δεν μπορεί να αποδέχεται οδηγίες από άλλες αρχές.  

Συνεχίζοντας είπε επίσης ότι για πρώτη φορά το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Επιτροπή της Βενετίας καθορίζουν ελάχιστα πρότυπα και κοινές γραμμές στη λειτουργία των διαμεσολαβητών, με βάση τις οποίες ο Επίτροπος δεν θα παίρνει ή θα ακολουθεί οδηγία από οποιαδήποτε αρχή. Σε ό,τι αφορά τον έλεγχο οικονομικών, ο ανεξάρτητος λογιστικός έλεγχος στον προϋπολογισμό, μπορεί να γίνεται μόνο ως προς τη νομιμότητα των διαδικασιών διαχείρισης και όχι τις προτεραιότητες διαχείρισης.  

Η κ. Λοττίδη ανέφερε πως επειδή ο εκάστοτε Επίτροπος Διοίκησης είναι προσωπικά υπόλογος, οι εκθέσεις 2015 και 2016 έπρεπε να ετοιμασθούν από την προκάτοχο της.  

Σε δήλωση μετά τη συνεδρία η κ. Λοττίδη είπε ότι λογοδοτεί σε ότι αφορά το έργο του γραφείου της μέσα από την ετήσια έκθεση της, μόνο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη Βουλή. Ανέφερε περαιτέρω πως δεν έχει ιεραρχική σχέση με τον Γενικό Εισαγγελέα και η διάκριση αυτής της σχέσης περιέχεται σε απόφαση που εξέδωσε το 2014 το Ανώτατο Δικαστήριο.  

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Ζαχαρίας Κουλίας σε δήλωση μετά τη συνεδρία έκανε λόγο για μια  ανορθόδοξη συνεδρία.

ΚΥΠΕ