Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, σήμερα Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2020, προέβη σε δηλώσεις στο «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος Ραδιοφώνου του ΡΙΚ για την αυριανή πενταμερή Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών στο Κάιρο και για άλλα τρέχοντα θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Mεταξύ αυτών ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε πως εντός των ημερών αναμένεται να φτάσει στην Κύπρο ο αρμόδιος Υφυπουργός των ΗΠΑ ώστε να συζητηθεί το θέμα της κατάργησης της βιζας για κατόχους κυπριακών διαβατηρίων που θέλουν να επισκεφθούν τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. 

Να πούμε δυο λόγια για την πενταμερή.  Ήταν τετραμερής και διευρύνθηκε, πως έγινε;  Τί  είναι ακριβώς που συζητάτε αύριο στο Κάιρο οι πέντε Υπουργοί Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου, Γαλλίας και Ιταλίας που έχει προστεθεί;

"Γαλλία και Ιταλία, όπως γνωρίζετε, είναι ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ που επιδεικνύουν διαχρονικά ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.  Είναι σε όλους γνωστό το ενδιαφέρον ,για παράδειγμα, της Ιταλίας στη Λιβύη, το ενδιαφέρον της Γαλλίας και της Ιταλίας στην Ανατολική Μεσόγειο.  Γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι δύο εταιρείες που προέρχονται από αυτές τις χώρες δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, άρα αύριο στόχος είναι μέσα στο πλαίσιο της αξιολόγησης της κατάστασης όπως διαμορφώνεται στην περιοχή με τρία θέματα να είναι ουσιαστικά που θα συζητηθούν – η κατάσταση στη Λιβύη, η κατάσταση στη Συρία όπως και η κατάσταση στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.  Να δούμε μέσα από την εις βάθος συζήτηση και αξιολόγηση της κατάστασης πραγμάτων πως δημιουργούνται δεδομένα, πάντα στη βάση μιας θετικής προσέγγισης και στη βάση του διεθνούς δικαίου έτσι ώστε να προκύψουν εξελίξεις που να είναι προς όφελος όλων των κρατών της περιοχής". 

Υπάρχει στόχευση κ. Υπουργέ; 

"Υπάρχει ξεκάθαρος στόχος που είναι πως ανατρέπεται αυτή η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, που αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι προς όφελος μακροπρόθεσμα κανενός κράτους της περιοχής και πως μετατρέπεται αυτή η περιοχή μέσα από τη συνεργασία, σε μια περιοχή ασφάλειας και σταθερότητας.  Αυτό είναι το βασικό ζητούμενο.  Απ’ εκεί και πέρα να αναμένουμε τη συζήτηση.  Ενδεχομένως να υπάρξει και κάποια κοινή δήλωση, κοινή προσέγγιση μετά το πέρας της συνάντησης.  Αντιλαμβάνεστε και με τις εξελίξεις στο Ιράν, στο Ιράκ – είναι πέρα από την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα γίνει κάποια συζήτηση και για αυτά τα θέματα – η προσοχή της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένη στην περιοχή μας.  Να σας ενημερώσω ότι χθες βράδυ έχω ενημερωθεί ότι ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, ο κ. Μπορέλ έχει καλέσει έκτακτη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, ειδικά για συζήτηση όλης αυτής της κατάστασης και παρόλο που μια βδομάδα αργότερα έχουμε προγραμματισμένη συνάντηση, όλα αυτά θα απασχολήσουν ακριβώς την αυριανή συνάντηση". 

Υπάρχει τρόπος κ. Υπουργέ να αντιμετωπιστεί η κατάσταση όπως έχει δημιουργηθεί κυρίως με την συμφωνία ή τις συμφωνίες Τουρκίας – Λιβύης που μας επηρεάζουν κατά άμεσο τρόπο; 

"Φυσικά και υπάρχει και δεν είναι μόνο αυτό το δεδομένο, δεν είναι μόνο οι συμφωνίες της Τουρκίας.  Είναι η γενικότερη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή.  Και υπάρχει τρόπος όπως προκύψουν κάποια δεδομένα που μέσα από τη συνεργασία κρατών, επαναλαμβάνω χωρίς τους όποιους αποκλεισμούς, να προκύψουν οφέλη τα οποία στο τέλος της ημέρας θα είναι για όλες τις χώρες της περιοχής και για όλους τους λαούς της περιοχής.  Οποιοσδήποτε θεωρεί ότι μέσα από είτε αναθεωρητικές ενέργειες είτε μέσα από ενέργειες που ξεφεύγουν από τα πλαίσια της νομιμότητας μπορεί μακροπρόθεσμα να διασφαλίσει συμφέροντα, σίγουρα αυτή είναι μια λανθασμένη προσέγγιση και δεν πρόκειται να επιτραπεί από τον οποιονδήποτε να δημιουργηθούν τετελεσμένα στην περιοχή, τετελεσμένα τα οποία στο τέλος της ημέρας επαναλαμβάνω είναι εις βάρος όλων των κρατών της περιοχής."

Είναι συναφές το θέμα αφού συζητάμε για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας.  Έχουμε κάνει κάποιο επόμενο βήμα στην πρόθεσή μας να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης; 

"Όταν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο για το θέμα της Χάγης, θα γίνουν ανακοινώσεις την ώρα που πρέπει.  Φυσικά και γίνονται πράγματα αυτή τη στιγμή που θεωρούμε ότι η δημοσιοποίησή τους πρόκειται να βοηθήσει την προσπάθειά μας.  Να σας θυμίσω ότι όταν πρωτο-δημοσιοποιήθηκε το θέμα δεν ήταν από πλευράς της Κυβέρνησης". 

Ναι, είχε διαρρεύσει αφού είχε προηγηθεί συζήτηση στο Εθνικό Συμβούλιο. 

"Και αφού είχαν προηγηθεί ενέργειες από την Κυβέρνηση πολύ νωρίτερα."

Ναι με τη ρηματική διακοίνωση στην Πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα, το φαξ που είχε σταλεί… 

"Πέραν αυτού, για να γίνει μια προσφυγή, για να γίνουν κάποιες ενέργειες χρειάζεται πολλή προεργασία, χρειάζονται κάποιες ενέργειες που πρέπει να προηγηθούν, αυτά γίνονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας."

Το θέμα είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαδικασία, έστω και αν δεν γνωρίζουμε συγκεκριμένα τα βήματα.  Κύριε Υπουργέ, έχει καταστεί πιο δύσκολη τώρα η πορεία ή οι διαδικασίες πιο δύσκολες στο Κυπριακό, μετά και τις ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί μετά και τη συνάντηση στο Βερολίνο;  

"Σίγουρα ναι, πρέπει να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς.  Τα δεδομένα όπως διαμορφώνονται δυσκολεύουν αυτή την προσπάθεια.  Υπάρχει βέβαια η ξεκάθαρη θέση της Τουρκίας που όπως έχει διαβιβαστεί στα Ηνωμένα Έθνη, δεν επιθυμεί την οποιαδήποτε εξέλιξη πριν την εκλογική διαδικασία στις κατεχόμενες περιοχές, αλλά παρόλα αυτά εμείς θεωρούμε ότι δεν πρέπει σε καμία απολύτως περίπτωση να χάσουμε χρόνο αναμένοντας είτε την εκλογική διαδικασία είτε ακολούθως το τι θα γίνει για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες.  Και είναι γι’ αυτό τον λόγο που μία από τις δράσεις μας σε διεθνές επίπεδο, ειδικότερα προς τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι η ανάγκη όπως επαναρχίσει ο διάλογος από εκεί που έμεινε στο Κρανς Μοντανά, δεδομένου φυσικά ότι και η Τουρκία θα τερματίσει τις παράνομες της ενέργειες.  Δεν θεωρούμε δηλαδή, δεν μας ικανοποιεί – να το θέσω με αυτό τον τρόπο – το γεγονός ότι δεν υπάρχουν συνομιλίες αυτή τη στιγμή και όλοι γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν συνομιλίες γιατί η Τουρκία δεν το επιθυμεί.  Δεν μας εφησυχάζει, δεν είναι κάτι που μας ικανοποιεί.  Το ζητούμενο δεν είναι η επικοινωνιακή διαχείριση του Κυπριακού, αλλά να υπάρξουν ουσιαστικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση που όλοι θέλουμε". 

Στο παρασκήνιο σημειώνεται κάποιου είδους εξέλιξη ή γίνονται κάποιες διεργασίες;  Η κα Λουτ για παράδειγμα τι κάνει; 

Σημειώνονται μπορώ να σας πω, ιδιαίτερα από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφονται προσπάθειες.  Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα προς την κατεύθυνση που είναι ο στόχος.  Δηλαδή η επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών."

Τι ακριβώς εννοείτε ότι κάνει η ΕΕ; 

"Στέλνονται συγκεκριμένα μηνύματα για την ανάγκη τερματισμού αυτών των παράνομων ενεργειών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των συνομιλιών, η εκλογική διαδικασία στις κατεχόμενες περιοχές σε καμία απολύτως περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν επιτρέπει για παράδειγμα την άμεση σύγκλιση μιας άτυπης διάσκεψης τύπου Κρανς Μοντανά.  Αυτό ήταν το μήνυμα και από πλευράς της Βρετανικής Κυβέρνησης, δηλαδή παρόλο που γίνεται επίκληση του Brexit, της πρόσφατης εκλογικής διαδικασίας από πλευράς Τουρκίας, επίκληση για να μην υπάρχουν εξελίξεις, μπορώ να σας πω ότι η Βρετανική Κυβέρνηση επίσημα έχει ενημερώσει τα Ηνωμένα Έθνη ότι οι εσωτερικές εξελίξεις στη χώρα δεν επηρεάζουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό."

Ο κ. Πομπέο δεν ήρθε. 

"Είδαμε για ποιον λόγο.  Είμαστε σε επαφή μέσω της διπλωματικής οδού για καθορισμό νέας ημερομηνίας άφιξης του κ. Πομπέο στην Κύπρο". 

Υπάρχει ενδεχόμενο να δούμε και τα ζητήματα κατάργησης της θεώρησης διαβατηρίων για Κυπρίους όταν έρθει ο κ. Πομπέο;  Ένα ζήτημα που συζητήσατε και εσείς στις επισκέψεις σας στις ΗΠΑ. 

"Γι’ αυτό το θέμα θα έρθει απ’ τις ΗΠΑ εντός δεύτερου δεκαημέρου Ιανουαρίου ο αρμόδιος Υφυπουργός τις Αμερικανικής Κυβέρνησης με αποκλειστικό θέμα συζήτησης το θέμα της άρσης των θεωρήσεων εισόδου για κατόχους κυπριακών διαβατηρίων που ταξιδεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες". 

Λύνεται με αυτό τον τρόπο, με ειδική επίσκεψη για αυτό το θέμα. 

"Ειδική επίσκεψη κατά τη διάρκεια της οποίας θα υπάρξουν συναντήσεις από κοινού μάλιστα, μπορώ να το αποκαλύψω, με τους ομολόγους μου Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, έτσι ώστε να δούμε πως προχωρούμε προς την επίτευξη αυτού του στόχου.  Στόχος μας είναι εντός του 2020 να υπάρξουν εξελίξεις προς την κατεύθυνση που σας έχω περιγράψει". 

Τέλος, κ. Υπουργέ να σας ρωτήσουμε γι’ αυτή την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βρετανό ομόλογό σας.  Σας πήρε τηλέφωνο, σας ανέφερε για την υπόθεση της 19χρονής, ποιες είναι οι σκέψεις και οι ανησυχίες του Λονδίνου, τι ακριβώς σας είπε και τι του απαντήσατε; 

"Να πω πρώτα ότι ήταν μια πολύ καλή συζήτηση.  Μια πολύ καλή συζήτηση που σε κάποια δημοσιεύματα όπως τα έχω διαβάσει στη συνέχεια δεν αποτυπώνουν το τι λέχθηκε. Να υπενθυμίσω ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας ο κ. Ραπ είναι νομικός, γνωρίζει πάρα πολύ καλά το αγγλοσαξονικό σύστημα που υπάρχει στην Κύπρο.  Μου μετέφερε κάποιες ανησυχίες που προέρχονται από πλευράς της οικογένειας για τις όλες διαδικασίες που έχουν ακολουθηθεί και το μήνυμα μου προς τον κ. Ραπ ήταν ότι αν υπάρχουν τέτοιου είδους ανησυχίες, αμφιβολίες κ.ά. η οικογένεια, όχι έχει δικαίωμα, αλλά έχει υποχρέωση να προχωρήσει αξιοποιώντας τις σχετικές διαδικασίες που υπάρχουν στην Κύπρο.  Απ’ εκεί και πέρα εξηγήσαμε και μετέφερα τη θέση που σεβάστηκε απόλυτα ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών.  Εξάλλου, επαναλαμβάνω είναι νομικός ο ίδιος, γνωρίζει πολύ καλά πως λειτουργεί το σύστημα, εξέφρασε την αγωνία της οικογένειας, αλλά και την επιθυμία της Βρετανικής Κυβέρνησης όπως αυτό το θέμα λήξει το συντομότερο δυνατόν.  Επιθυμία που αν μπορούμε και εμείς να εκφράσουμε σε δημόσιο επίπεδο να τελειώνει αυτή η διαδικασία και θα δούμε σήμερα την απόφαση του δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας". 

Και σε περίπτωση επιβολής ποινής φυλάκισης είναι θέμα του Προέδρου να αποφασίσει τι θα πράξει, είναι οι πληροφορίες που λένε για απονομή χάριτος σε μια τέτοια περίπτωση. 

"Να μην προτρέχουμε, αλλά όποιο και να είναι το αποτέλεσμα, ο Πρόεδρος σε συνεργασία βάσει του Συντάγματος με τον Γενικό Εισαγγελέα θα ληφθούν αποφάσεις.  Αλλά θεωρώ ότι είναι πρόωρο να συζητάμε τέτοιο θέμα, θα αναμένουμε να δούμε". 

Δεν ήταν πάντως μια επικοινωνία του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών, την οποία έχετε εκλάβει έστω κάποιου είδους παρέμβαση. 

"Σε καμία απολύτως περίπτωση.  Η λέξη ταξιδιωτική οδηγία που είδε το φως της δημοσιότητας, δεν αναφέρθηκε καθόλου από τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών". 

Τον ρώτησαν από το BBC πολύ συγκεκριμένα κατά πόσο σε μια τέτοια περίπτωση επιβολής ποινής θα μπορούσε να εκδοθεί οδηγία για τους Βρετανούς τουρίστες να μην έρχονται δηλαδή στην Κύπρο… 

"Και η απάντηση ήταν πολύ συγκεκριμένη ότι οι ταξιδιωτικές οδηγίες της Βρετανίας βρίσκονται υπό συνεχή αναθεώρηση και σε καμία απολύτως περίπτωση δεν ανέφερε αυτό που παρουσιάστηκε.  Εν πάση περιπτώσει να αφήσουμε την υπόθεση, βρίσκεται εκεί που πρέπει να κριθεί και θα είμαστε εδώ να σχολιάσουμε αν προκύπτει ανάγκη για κάτι άλλο".