Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Πτωτική είναι η τάση του αριθμού των ληπτών του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) τα τελευταία χρόνια όπως σημειώνει στην OffsiteNews ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας κ. Γιάννος Βασιλειάδης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας στις 13/1, οι δικαιούχοι του ΕΕΕ ανέρχονται στους 19.363 ενώ μαζί με τα εξαρτώμενα τους πρόσωπα, ο αριθμός ανεβαίνει στα 26.374 πρόσωπα που επηρεάζονται. 

Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας κ. Γιάννος Βασιλειάδης.

Ο κ. Βασιλειάδης ανέπτυξε τους λόγους της πτωτικής αυτής τάσης κάνοντας αναφορά μεταξύ άλλων στην βελτίωση στην αγορά εργασίας, στη βελτίωση των μηχανισμών ελέγχου της Υπηρεσίας καθώς και στην θεσμοθέτηση του Προγράμματος Κοινωνικής Παρέμβασης που αποτελεί μέτρο κοινωνικής ενεργοποίησης των ληπτών ΕΕΕ και άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ο συντριππτικός αριθμός των ληπτών είναι άτομα με αναπηρίες, μη ικανά προς εργασία ή χαμηλοσυνταξιούχοι. Μόνο το 4%  των δικαιούχων είναι άτομα τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε θέσεις εργασίας και όταν ένα ικανό προς εργασία πρόσωπο που λαμβάνει ΕΕΕ παραπεμφθεί σε εργασία και δεν υπάρξει ανταπόκρισή του, η παροχή τερματίζεται. Όπως σημειώνει ο κ. Βασιλειάδης, τερματίζονται κατά μέσο όρο 200 αιτήσεις ετησίως λόγω άρνησης προσφοράς εργασίας.

Ο κ. Βασιλειάδης μας ανέφερε επίσης τα ποσά που λαμβάνουν οι δικαιούχοι ΕΕΕ καθώς και τους λόγους που αυτό αποκόπτεται. 

Επισήμανε επίσης ότι σύντομα θα ξεκινήσει η δυνατότητα για ηλεκτρονική υποβολή αίτησης για το ΕΕΕ. 

Ακολουθεί αυτούσια η συνέντευξη του Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας κ. Γιάννου Βασιλειάδη με σημαντικές λεπτομέρειες για το ΕΕΕ:

• Πόσοι είναι σήμερα οι λήπτες ΕΕΕ; 

Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας κατά την 13/1/2023 οι δικαιούχοι Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος ήταν συνολικά 19.363 (που αντιστοιχούν σε 26.374 πρόσωπα εάν ληφθούν υπόψη και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας). 

Από τους 19.363 δικαιούχους, οι 3.079 αφορούν σε συνταξιούχους με πολύ χαμηλές συντάξεις ή και υπερήλικες συνταξιούχους που λαμβάνουν επιδότηση υπηρεσιών φροντίδας και ακόμη 10.104 αφορούν σε άτομα με αναπηρία.

Κατά τα τελευταία χρόνια υπάρχει πτωτική τάση αναφορικά με τον αριθμό των δικαιούχων για ΕΕΕ.

• Ποιοι οι λόγοι μείωσης του αριθμού των ληπτών ΕΕΕ;

Ο αριθμός των ληπτών ΕΕΕ μειώνεται κυρίως λόγω της βελτίωσης στην αγορά εργασίας λόγω της ανάπτυξης της οικονομίας, αφού δημιουργούνται συνεχώς νέες θέσεις εργασίας και σε συνεργασία με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι δικαιούχοι Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος τοποθετούνται σε θέσεις εργασίας κατά προτεραιότητα. 

Πέραν των ανωτέρω, οι δικαιούχοι ΕΕΕ έχουν μειωθεί και λόγω της σημαντικής βελτίωσης των μηχανισμών ελέγχου της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας κατά τα τελευταία χρόνια, αφού η σταδιακή ανάπτυξη του μηχανογραφημένου Μητρώου Κοινωνικών Παροχών που θεσπίστηκε με τη σχετική νομοθεσία από το 2014, επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο των κριτηρίων επιλεξιμότητας μέσω απευθείας συνδέσεων με μεγάλο αριθμό κρατικών και άλλων βάσεων δεδομένων.

Η ανάπτυξη και περαιτέρω διασύνδεση του Μητρώου Κοινωνικών Παροχών συνεχίζεται, αφού στόχος της Υπηρεσίας είναι να λαμβάνουν παροχές κοινωνικής πρόνοιας μόνο οι πραγματικοί δικαιούχοι ώστε οι παροχές αυτές να έχουν σημαντικό ύψος.

Παράλληλα, κεντρικός άξονας της στρατηγικής του Υφυπουργείου σε σχέση με την επιδοματική πολιτική είναι η εστίαση στην κοινωνική ένταξη. Για τον σκοπό αυτό, έχει θεσμοθετηθεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το Πρόγραμμα Κοινωνικής Παρέμβασης και έχει αρχίσει πρόσφατα η εφαρμογή του. Το εν λόγω Πρόγραμμα αποτελεί μέτρο κοινωνικής ενεργοποίησης και άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού. Στόχος του είναι η επανένταξη των ατόμων που είναι λήπτες του ΕΕΕ στην αγορά εργασίας, ταυτόχρονα με τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων που ενδεχομένως να υφίστανται και οι οποίοι πιθανόν να λειτουργούν ανασταλτικά για την επιτυχή κοινωνική του ενσωμάτωση. Το Πρόγραμμα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ατόμων που χρειάζονται κοινωνικό-οικονομική στήριξη και ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, με απώτερο στόχο την έγκαιρη και εξατομικευμένη παρέμβαση και συνεργασία με τους αιτητές/δικαιούχους του ΕΕΕ, ούτως ώστε να αποτραπεί η παγιοποίηση του καθεστώτος τους ως λήπτες επιδοματικής βοήθειας.

• Ποιο είναι το προφίλ των ληπτών ΕΕΕ. Είναι άνεργοι; Είναι άτομα που δεν μπορούν να δουλέψουν; Είναι άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες;

Όπως φαίνεται και από τα αριθμητικά δεδομένα που προαναφέραμε, η συντριπτική πλειοψηφία των υφιστάμενων δικαιούχων ΕΕΕ είναι άτομα που δεν είναι ικανά προς εργασία, είτε λόγω αναπηρίας είτε επειδή είναι συνταξιούχοι και υπερήλικες είτε και λόγω χρόνιων ασθενειών και άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας.

Παρατίθενται και πιο αναλυτικά στοιχεία, από σύνολο 26.374 δικαιούχων (περιλ. των εξαρτώμενων τους): 

• Άτομα με αναπηρία: 10.104
• Ανίκανοι προς εργασία: 5.044
• Εργαζόμενοι με χαμηλά εισοδήματα: 1.588
• Ανήλικοι / μαθητές / φοιτητές (εξαρτώμενα): 4.491
• Άνω των 60 ετών: 3.414
• Εγγεγραμμένοι άνεργοι: 1.105

Όπως μπορεί να διαπιστωθεί, μόνο ένα 4% περίπου των δικαιούχων είναι άτομα τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε θέσεις εργασίας και εκεί εστιάζονται οι προσπάθειες της Υπηρεσίας σε συνεργασία με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης. Σημειώνεται ότι με βάση τη νομοθεσία, όταν ένα ικανό προς εργασία πρόσωπο που λαμβάνει ΕΕΕ παραπεμφθεί σε εργασία και δεν υπάρξει ανταπόκρισή του, η παροχή τερματίζεται.

Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, οι προσπάθειες του Υφυπουργείου επικεντρώνονται στην επαναδραστηριοποίηση των μακροχρόνιων ληπτών ΕΕΕ, εκεί και όπου υπάρχει η δυνατότητα, μέσω του Προγράμματος Κοινωνικής Παρέμβασης. 

• Ποια είναι τα ποσά που λαμβάνουν οι λήπτες ΕΕΕ και για ποιους σκοπούς;

Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα είναι ένα σύνθετο επίδομα, βάσει του οποίου αρχικά υπολογίζονται όλες οι ανάγκες της οικογένειας του δικαιούχου και στη συνέχεια αφαιρούνται τα οποιαδήποτε εισοδήματα. Το ποσό που προκύπτει είναι το μηνιαίο ποσό που καταβάλλεται. 

Ο τρόπος υπολογισμού των μηνιαίων αναγκών της οικογένειας είναι με την άθροιση των πιο κάτω ποσών:

• €480 για τις βασικές ανάγκες του αιτητή/δικαιούχου,
• Επιπρόσθετα €240 για τον/την σύζυγο/συμβίο αλλά και για κάθε τέκνο ηλικίας μεταξύ 14ων και 28 ετών,
• Επιπρόσθετα €144 για κάθε τέκνο ηλικίας κάτω των 14ων ετών,
• Επιπρόσθετο ποσό για επιδότηση του ενοικίου ή των τόκων του στεγαστικού δανείου, το οποίο εξαρτάται από τη σύνθεση της οικογένειας και την Επαρχία στην οποία κατοικεί ο αιτητής/δικαιούχος,
• ποσά για τις ανάγκες κατ’ οίκον και ιδρυματικής φροντίδας, δημοτικών τελών (σκύβαλα, δημοτικά τέλη, αποχετευτικά), έκτακτων κοινωνικών αναγκών (έπιπλά, ηλεκτρικές συσκευές, κοκ).

Για παράδειγμα, μια οικογένεια με 2 παιδιά άνω των 14ων ετών θα δικαιούται ποσό €1.200 για τις βασικές μηνιαίες ανάγκες της και επιπρόσθετο Επίδομα Ενοικίου ανάλογα με την Επαρχία διαμονής.

Σημειώνεται επίσης ότι τα ποσά αυτά αυξάνονται σημαντικά όταν πρόκειται για άτομο με αναπηρία, αφού τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν πρόσθετες ανάγκες σε όλους τους τομείς, περιλαμβανομένης της στέγασης.    

• Σε ποιες περιπτώσεις αποκόπτεται το ΕΕΕ; 

Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα τερματίζεται μόνο όταν διαπιστώνεται ότι δεν πληρούνται οι βασικές προϋποθέσεις της νομοθεσίας, και συγκεκριμένα όταν:

• Τα συνολικά εισοδήματα της οικογένειας υπερβαίνουν τις βασικές ανάγκες και τις ανάγκες στέγασης
• Οι καταθέσεις υπερβαίνουν τις €5.000 + €1.000 ανά άτομο οικογένειας (ισχύουν διαφοροποιημένα όρια καταθέσεων για άτομα με αναπηρία και άλλες ειδικές περιπτώσεις)
• Η ακίνητη περιουσία εκτός της κύριας κατοικίας υπερβαίνει τις €100.000 (μέχρι €200.000 εάν η περιουσία είναι δεσμευμένη ή υπάρχουν εμπράγματα βάρη)
• Μη συμμόρφωση στις βασικές προϋποθέσεις και υποχρεώσεις για τους δικαιούχους, για παράδειγμα εγγραφή στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, διατήρηση της εργασίας του, αποδοχή προσφοράς εργασίας, αποδοχή κοινωνικής παρέμβασης κ.ά.
• δεν υπάρχει συνεχής διαμονής στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές.

   

• Όπως αναφέρατε, όταν ένα ικανό προς εργασία πρόσωπο που λαμβάνει ΕΕΕ παραπεμφθεί σε εργασία και δεν υπάρξει ανταπόκρισή του, η παροχή τερματίζεται. Σε πόσα άτομα αποκόπηκε το ΕΕΕ τα τελευταία χρόνια λόγω άρνησης να εργαστεί;

Όπως προανέφερα, το επίδομα αποκόπτεται, νοουμένου ότι το πρόσωπο αυτό έχει κριθεί ως ικανό προς εργασία πρόσωπο. Τερματίζονται κατά μέσο όρο 200 αιτήσεις ετησίως λόγω άρνησης προσφοράς εργασίας.

• Πότε αναμένεται ότι θα αρχίσει η υποβολή αίτησης για ΕΕΕ ηλεκτρονικά; 

Η ηλεκτρονική αίτηση και όλη η εργασία που ήταν απαραίτητη για την υλοποίησή της έχουν ήδη ολοκληρωθεί και η Υπηρεσία βρίσκεται στο στάδιο του ενδελεχούς ποιοτικού ελέγχου σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Καινοτομίας, ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι όταν τεθεί στη διάθεση των πολιτών δεν θα προκύψουν προβλήματα που θα μπορούσαν να είχαν επιλυθεί ή και προβλεφθεί εκ των προτέρων. Συνεπώς, η διαδικασία βρίσκεται στο τελικό της στάδιο και αναμένονται σύντομα οι σχετικές ανακοινώσεις.