Πλούσιο σε θέματα και συζητήσεις για την παιδεία στην Κύπρο ήταν το 2019. Κατά το 2019 ο τομέας της παιδείας ήταν μια θεματική που μας απασχόλησε πολύ, καθώς υπήρξαν αρκετά προβλήματα τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις είδαν λύση, ενώ σε άλλες όχι. Υπήρξαν αρκετές ανατροπές και αντιδράσεις, αλλά και θέματα που παραμένουν ακόμη ανοιχτά. 

Οι βουλευτές Αννίτα Δημητρίου του ΔΗΣΥ και Ανδρέας Καυκαλιάς του ΑΚΕΛ κάνουν ανασκόπηση του 2019 στην Offsite και μας αναφέρουν τα πιο σημαντικά ζητήματα που συζητήθηκαν στην Επιτροπή Παιδείας, καθώς και τα θέματα που κατά την άποψη τους άξιζαν περισσότερης προσοχής και συνέχειας.  

Ανδρέας Καυκαλιάς - ΑΚΕΛ 

Πολλά είναι τα θέματα που απασχόλησαν την Επιτροπή Παιδείας το 2019. Ήταν μια χρονιά με πάρα πολλά ανοιχτά και σοβαρά ζητήματα που έχουν απασχολήσει την Επιτροπή.

Ειδική Εκπαίδευση: Η ειδική εκπαίδευση ήταν ένας τομέας που απασχόλησε την επιτροπή μας με τα αδιέξοδα στο χώρο της και την ανάγκη για εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας. Δίπλα σ΄αυτό το ζήτημα είναι τα προγράμματα στήριξης και οι σχολικές μονάδες. Έχουμε διαπιστώσει σοβαρά ελλείμματα στην εφαρμογή προγραμμάτων στήριξης και αλφαβητισμού, αλλά και ανεπάρκεια των πολιτικών που εφαρμόζονται για να στηρίξουν τις σχολικές μονάδες, όπου φοιτούν παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία. Ήταν ένα ζήτημα που δυσκόλεψε την Επιτροπή σε αρκετές συνεδρίες.

Βία και παραβατικότητα: Η αναποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση φαινομένων βίας, παραβατικότητας και εκφοβισμού στα σχολεία ήρθε στο προσκήνιο, αφού διαπιστώνουμε ακόμα ότι οι μηχανισμοί είναι ανεπαρκείς και τα κονδύλια μειωμένα για δράσεις ιδιαίτερα πρόληψης αυτών των φαινομένων. Σε σχέση με αυτό, έχει κατατεθεί σχετική πρόταση νόμου ενώπιων της Επιτροπής, η οποία είναι στο τελικό στάδιο επεξεργασίας της και πολύ πιθανό με τον νέο χρόνο η πρόταση να οδηγηθεί και στην ολομέλεια για τελικές αποφάσεις. 

Υγεία και ασφάλεια: Ένα άλλο κεφάλαιο είναι αυτό της υγείας και της ασφάλειας του σχολείου. Σχετικά με αυτό το ζήτημα είχαμε αριθμό συνεδριάσεων. Διαπιστώνουμε ότι τα μέτρα είναι αποσπασματικά και χρειάζονται να γίνουν πολλά ακόμα σε αυτή την κατεύθυνση. 

Συμβουλευτική Αγωγή: Η αποδυνάμωση του τομέα της συμβουλευτικής αγωγής είναι ένα άλλο ζήτημα που απασχόλησε την Επιτροπή και παραμένει ανοιχτό.

Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης: Υπάρχει προβληματική λειτουργία των Κρατικών Ινστιτούτων Επιμόρφωσης. Έχουμε χαρακτηρίσει την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα ΚΙΕ οριακή. Πρέπει να ληφθούν τα μέτρα, ώστε να στηριχθεί ο θεσμός τους. Το εργασιακό καθεστώς των εκπαιδευτικών-εργαζόμενων στα απογευματινά και βραδινά προγράμματα επιμόρφωσης  του Υπουργείου Παιδείας είναι ένα ζήτημα που τέθηκε ενώπιον της Επιτροπής και εκκρεμεί η τοποθέτηση της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Παιδείας σε σχέση με το μέλλον αυτών των εκπαιδευτικών. 

Τεχνική εκπαίδευση - Εσπερινές σχολές: Οι αυξημένες και συσσωρευμένες ανάγκες που σημειώνονται στον τομέα της τεχνικής εκπαίδευσης, ιδεολογικές, εργαστηριακές και άλλες ήταν επίσης ακόμα ένα μεγάλο κεφάλαιο. Τα εσπερινά σχολεία και οι εσπερινές σχολές είναι ένα από τα ανοιχτά ζητήματα που έχει συζητηθεί. Έχουν περάσει από την Ολομέλεια οι νέοι κανονισμοί σε σχέση με τα εσπερινά σχολεία, ενώ την ίδια στιγμή υπολείπονται πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν για να ενισχύσουμε τον συγκεκριμένο θεσμό. 

Εξετάσεις τετραμήνων: Ένα ζήτημα το οποίο ήταν κυρίαρχο στις συζητήσεις στην Επιτροπή Παιδείας ήταν οι εξετάσεις τετραμήνων. Η εφαρμογή των τετραμήνων στα σχολεία έχει χαρακτηριστεί, από εμας ως ΑΚΕΛ, ως είναι ένας θεσμός που συνιστά πισωγύρισμα για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Ο θεσμός ενισχύει τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του σχολείου με την εισαγωγή εξετάσεων, γεγονός που κατά την άποψη μας, θα οδηγήσει στην αύξηση της παραπαιδείας και την εγκατάλειψη του σχολείου. Είναι ένα σύστημα που προκρίνει τη βαθμολόγηση του μαθητή και όχι την απόκτηση της γνώσης, την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του μαθητή. 

Φοιτητικές εστίες-Φοιτητική πρόνοια: Την επιτροπή απασχόλησαν και είναι σε εκκρεμότητα τα συστήματα που αφορούν την έλλειψη φοιτητικών εστιών συνασπίση της δραματικής αύξησης των ενοικίων, αλλά και των μειωμένων πλέον διαθέσιμων κονδυλίων για την φοιτητική πρόνοια. Έχουμε καταθέσει και συγκεκριμένες προτάσεις και αναμένουμε την συμπερίληψη τους σε επόμενες συνεδρίες της Επιτροπής με τον νέο χρόνο. 

Μουσικές σχολές Ελλάδας: Θέμα δημιουργήθηκε επίσης το καλοκαίρι με τις αλλαγές κριτηρίων εισδοχής στις μουσικές σχολές των ελληνικών Πανεπιστημίων. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε απασχόλησε την Επιτροπή και δόθηκε μια λύση, ωστόσο το κεφάλαιο που αφορά την πρόσβαση των Κυπρίων στα ελληνικά πανεπιστήμια παραμένει ανοιχτό. 

Πολιτισμός 

Να μην ξεχνάμε η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού εξετάζει και θέματα που έχουν να κάνουν με τον τομέα του πολιτισμού όπου υπήρξαν επίσης ζητήματα.

Κρατική Βιβλιοθήκη: Το μεγάλο ζήτημα που αφορά την κρατική βιβλιοθήκη, είναι ένα θέμα, το οποίο εξελίσσεται με μια μεγάλη διαδικασία ανατροπών σχετικά με τη δημιουργία της. Εξαγγέλθηκε πολλές φορές η δημιουργία της,  περιλαμβάνεται και στο πρόγραμμα  της κυβέρνησης παρόλα αυτά, ενώ περιμέναμε τα κονδύλια στους προϋπολογισμούς του 2018 και 2019 το Υπουργικό αρχές του 2019 ακύρωσε προηγούμενη απόφαση.

Έργα τέχνης σε υπό ανέγερση σε δημόσια κτήρια: Ένα άλλο ζήτημα είναι το κεφάλαιο έργα τέχνης σε υπό ανέγερση σε δημόσια κτήρια. Υπάρχει νομοθεσία, η οποία προβλέπει στην τοποθέτηση έργων τέχνης σε ποσοστό 1% της δαπάνης ανέγερσης των δημοσίων κτιρίων και έχουμε διαπιστώσει ότι αυτό δεν εφαρμόζεται. Ουσιαστικά η ίδια η κυβέρνηση παρανομεί, γιατί δεν εφαρμόζει τον νόμο.

-Θέματα που έπρεπε να συζητηθούν και δεν έγινε ή έπρεπε να έχουν περισσότερη συνέχεια

Ένα από τα θέματα που εκκρεμεί η συζήτηση του - και εμείς ως ΑΚΕΛ θεωρούμε ότι είναι σημαντικό - είναι το πρόβλημα για τους φοιτητές με τις φοιτητικές εστίες. Πρέπει να σημειώσουμε την δυσκολία της κατάστασης λαμβάνοντας υπόψη και την δραματική αύξηση του ύψους των ενοικίων, αλλά και τα μειωμένα κονδύλια για την φοιτητική πρόνοια. Έχουμε εγγράψει αυτεπάγγελτο θέμα για συζήτηση, γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει πρακτική αντιμετώπιση του ζητήματος. Τα πράγματα είναι σε οριακή κατάσταση. Δεν είναι υπερβολή να αναφέρουμε ότι ιδιαίτερα στη Λεμεσό οι φοιτητές δεν μπορούν να αποδεχθούν μια θέση στο ΤΕΠΑΚ λόγω των υψηλών ενοικίων και του κόστους ζωής.

Επίσης, ένα άλλο θέμα που έπρεπε να τύχει μια αντιμετώπισης και του δοθεί περισσότερος χώρος είναι τα ζητήματα με τα απογευματινά και βραδινά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας. Έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες εισηγήσεις και αναμένουμε ότι θα πάρει τη σειρά του, γιατί είναι ένα σημαντικό ζήτημα. 

Τέλος η ειδική εκπαίδευση είναι ένα θέμα που εκκρεμεί. Υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στον τομέα αυτό. Πρέπει να δοθεί η βεβαιότητα ότι ιεραρχείται πολύ ψηλά στις προτεραιότητες.

Αννίτα Δημητρίου - ΔΗΣΥ

Το 2019 απασχόλησαν πολύ σημαντικά θέματα την Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού και θεωρώ ότι έχει παραχθεί σημαντικό έργο.  

Συζητήθηκαν σημαντικά θέματα μεταξύ και άλλων πολλών όπως:  

α) τις συνέπειες του Brexit σε θέματα ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης και ειδικότερα οι αναγκαίες ενέργειες που πρέπει να γίνουν όσον αφορά υφιστάμενες εκπαιδευτικές συνεργασίες/συμφωνίες μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Κύπρου και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου και τροποποίηση της νομοθεσίας με την προσθήκη πρόνοιας, ώστε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ να μην επηρεάσει το κύρος των υφιστάμενων εκπαιδευτικών συνεργασιών/ συμφωνιών, όπως οι συμβάσεις δικαιόχρησης που έχουν συνομολογηθεί μεταξύ ιδιωτικών σχολών της Κύπρου και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου για απονομή τίτλων σπουδών, καθώς και μελλοντικών συμφωνιών για ανανέωση, τροποποίηση ή αντικατάσταση των υφιστάμενων συμφωνιών

β) τα μέτρα που η κυβέρνηση προτίθεται να λάβει σε σχέση με τα πορίσματα της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπαίδευση στην Κύπρο 

γ) για τα μέτρα που λαμβάνονται, τους ελέγχους που διενεργούνται και την επόπτευση στα σχολεία σε σχέση με τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών.

δ) ενημέρωση όσον αφορά την πορεία εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου και των νομοθετικών ρυθμίσεων που διέπουν τη λειτουργία της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης και συγκεκριμένα συναντηθήκαμε με εμπειρογνώμονες του Ευρωπαϊκού Φορέα για την Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση 

ε)τους κανονισμους του νέου συστήματος διορισμού στη δημόσια εκπαίδευση όπου επιτεύχθηκε η ενιαία αναγνώριση της προϋπηρεσίας των εκπαιδευτικών που διορίζονται από τους Πίνακες Διοριστέων και Διορισίμων καθώς και η ενιαία κατάταξη των επιτυχόντων υποψηφίων διαφορετικών εξεταστικών περιόδων. 

στ) θέματα που αφορούν τον τομέα της εκπαίδευσης για σκοπούς εμβάθυνσης των σχέσεων των  δύο ομόλογων επιτροπών των δύο κοινοβουλίων , της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων και της δικής μας Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού με την παρουσία αντιπροσωπείας της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων 

ζ) την ασφαλή μεταφορά των μαθητών στα σχολεία και τον έλεγχο των σχολικών λεωφορείων. 

η)την πορεία εφαρμογής των εξετάσεων των τετραμήνων στα δημόσια σχολεία μέσης εκπαίδευσης που είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα που αφορά την αξιολόγηση των μαθητών και τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας για ρύθμιση των εξετάσεων τετραμήνων στα πλαίσια της μεταρρύθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης.

θ) για θέματα που αφορούν τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης. 

ι) θέματα που τον αφορούν Πρόληψης της Ενδοσχολικής Βίας.

ια) Ενημέρωση για θέματα που αφορούν την αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης στην Κύπρο. 

ιβ) τα μέτρα που έχει λάβει το κράτος για την αντιμετώπιση φαινομένων που σχετίζονται με την προσβασιμότητα στο αλκοόλ και τη χρήση του από μαθητές και ενημέρωση για τα αποτελέσματα της Πανευρωπαϊκής Έρευνας Μαθητικού Πληθυσμού για το αλκοόλ και άλλα ναρκωτικά (ESPAD)

ιγ) τον καθορισμό του νομικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών. Οι κανονισμοί περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων πρόνοιες για τη μεταβατική διοίκηση, τις διαδικασίες εκλογής των οργάνων και μελών της ακαδημίας, τη λειτουργία και τις συνεδρίες της ολομέλειας και των επιτροπών της, την απονομή βραβείων, τη λειτουργία γραφείων ερευνών και κέντρου ερευνών.

ιδ) την θέσπιση νέων κανονισμών για τη λειτουργία των δημόσιων εσπερινών σχολείων και εσπερινών σχολών και κατάργηση των υφιστάμενων. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις εκσυγχρονίζονται ανάμεσα σε άλλα τα θέματα τα οποία αφορούν τις εγγραφές, τις μετεγγραφές, τις εξετάσεις, τις ανεξετάσεις, τις απουσίες κ.λπ. Επίσης, με βάση τους νέους κανονισμούς στα εσπερινά σχολεία και στις εσπερινές σχολές, τα οποία θεωρούνται ως σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, φοιτούν εκτός ορισμένων εξαιρέσεων ενήλικα άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω

ιε)Συζήτηση του νομοσχεδίου και ψήφιση του «Ο περί Ιδιωτικών Σχολείων Νόμος 2019» όπου θεσπίζεται  νέα νομοθεσία, η οποία ρυθμίζει ολοκληρωμένα την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών και θερινών σχολείων. Σημαντική είναι η πρόνοια όπου διασφαλίζει από την πρώτη μέρα που θα μπει και θα εγγραφεί ένας μαθητής στο σχολείο, θα γνωρίζει μέχρι και την ημέρα αποφοίτησής του ακριβώς πόσα θα πληρώσει.

ιστ) την συζήτηση του «Ο περί Σχολικού Εκφοβισμού και Ενδοσχολικής Βίας στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση (Μέτρα Αντιμετώπισης) Νόμος του 2019» και την προώθησει της πρότασης νόμου στην ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων κατά το 2020. Η πρόταση νόμου(η οποία κατατέθηκε στη Βουλή από τους βουλευτές/βουλεύτρια: κ. Κυριάκο Χατζηγιάννη, Αννίτα Δημητρίου, Γιώργο Κάρουλλα και Δημήτρη Δημητρίου, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού, και τον βουλευτή κ. Παύλο Μυλωνά, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος) προβλέπει όπως θεσπιστεί το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο κρίνεται απαραίτητο για την οργανωμένη και ολιστική ρύθμιση της πρόληψης, μείωσης και καταπολέμησης της σχολικής βίας και παραβατικότητας και εάν είναι δυνατόν την εξάλειψή της.  Επίσης θα συμβάλει στην στοχευμένη και ομοιόμορφη δράση στα θέματα αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και στην ανάπτυξη ενός θετικού σχολικού κλίματος.

- Υπήρχαν θέματα που θεωρείτε ότι έπρεπε να απασχολήσουν την Επιτροπή και δεν συζητήθηκαν; 

Τα θέματα της Παιδείας είναι πάντοτε επίκαιρα και χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση και όπου χρειάζεται η άμεση παρέμβαση τα επιλαμβανόμαστε. Η Επιτροπή εγγράφει και αναδεικνύει όλα τα θέματα που χρειάζονται συζήτηση και ρύθμιση. Δυστυχώς είναι πάρα πολλά τα θέματα και χρειάζονται πολλές συνεδριάσεις για να εξετάσεις όλες τις παραμέτρους και σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο πρέπει να προωθήσουμε τις όποιες μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης, των σχολείων μας, των εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων και γενικότερα την αναβάθμιση της παιδείας της πατρίδας μας.