Η μείζονα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καταδίκασε την Τετάρτη το Αζερμπαϊτζάν για αποτυχία εκπλήρωσής της υποχρέωσής του να συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου του 2014 στην υπόθεση του πολιτικού ακτιβιστή Ιλγκάρ Μαμάντοφ.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, το Δικαστήριο ομόφωνα εντόπισε εκ μέρους Μπακού παραβίαση του Άρθρου 46§1 της Σύμβασης για την δεσμευτική ισχύ και την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ.

Πρόκειται για την πρώτη απόφαση του ΕΔΑΔ μετά τη διαδικασία επί παραβάσει που κίνησε η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, στη βάση του Άρθρου 46§4 της Σύμβασης. Είχε προηγηθεί στις 5 Δεκεμβρίου 2017 η υποβολή σχετικής ερώτησης στο Δικαστήριο από την Επιτροπή Υπουργών, που είναι υπεύθυνη για την εποπτεία της εκτέλεσης των αποφάσεων.

Το Δικαστήριο εντόπισε ότι η Κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν έκανε ελάχιστα βήματα για εκτέλεση της απόφασης του ΕΔΑΔ και συνεπώς δεν έδρασε με καλή πίστη ή κατά τρόπο που συνάδει με τα «συμπεράσματα και το πνεύμα» της απόφασής του στην υπόθεση του κ. Μαμάντοφ.  

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε ότι το Μπακού απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του για συμμόρφωση με την δικαστική απόφαση.  

Σύμφωνα με τις πρόνοιες της Σύμβασης, υποθέσεις στις οποίες το Δικαστήριο εντοπίζει ότι παραβιάζεται η υποχρέωση για εκτέλεση των αποφάσεων παραπέμπονται εκ νέου στην Επιτροπή Υπουργών για να εξεταστούν τα μέτρα που θα ληφθούν.  

Το Μπακού καταδίκασε το 2014 τον πολιτικό ακτιβιστή σε επταετή κάθειρξη για πρόκληση ταραχών και για αντίσταση ή άσκηση βίας κατά δημοσιών αξιωματούχων. Μετά από προσφυγή στο ΕΔΑΔ, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν υπάρχει εύλογη υποψία ότι ο αιτητής διέπραξε κάποιο αδίκημα, ενώ εκτίμησε ότι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του κ. Μαμάντοφ ήταν η φίμωση ή η τιμωρία του επειδή άσκησε κριτική στην Κυβέρνηση.  

Έκτοτε, η Επιτροπή Υπουργών επεσήμανε τα θεμελιώδη λάθη της ποινικής απόφασης και κάλεσε πολλές φορές το Αζερμπαϊτζάν να απελευθερώσει τον κ. Μαμάντοφ , ως ένα καθοριστικό βήμα για αποκατάσταση των παραβιάσεων που εντόπισε το Δικαστήριο.  

Ωστόσο, ο πολιτικός ακτιβιστής, ο οποίος είχε προσπαθήσει να συμμετάσχει στις προεδρικές εκλογές της χώρας του το 2013, παρέμεινε υπό κράτηση για σχεδόν τέσσερα χρόνια από την έκδοση της απόφασης, έως την αποφυλάκισής του υπό όρους, τον Αύγουστο του 2018, όταν ξεκίνησαν οι διαδικασίες επί παραβάσει. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Αζερμπαϊτζάν αποφάσισε τον περασμένο Μάρτιο ότι ο κ. Μαμάντοφ είχε εκτίσει την ποινή του κατά τη χρονική στιγμή που αφέθηκε ελεύθερος.