Ολόκληρη η υφήλιος έχει καθηλωθεί για περίπου 2,5 μήνες για να πετύχει τον περιορισμό του γνωστού πλέον σε όλους μας iού, Covid19. Σε πολλές χώρες, το κοινό αναμένει την άρση των περιοριστικών μέτρων από τον παγκόσμιο (σχεδόν) εγκλεισμό (lockdown), και ελπίζει ότι πολύ σύντομα θα επανέλθει η παγκόσμια κοινωνία στην κανονικότητα της.

Έτσι, και η κυπριακή κοινωνία, μετά και τα πρώτα μηδενικά κρούσματα του ιού και μετά από 74 μέρες εγκλεισμού έχει αρχίσει σιγά σιγά να ελπίζει ότι επανέρχεται στην καθημερινότητα της.

Μια μόλις μέρα μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, η εταιρεία Conread research σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Εκδοτών Διαδικτύου (ΚΟΕΔ), δημιούργησε ένα εργαλείο διαδικτυακής έρευνας, που στόχο είχε να αποτυπώσει τα συναισθήματα του κοινού: Πόσο κοντά είμαστε στην επιστροφή στην κανονικότητα; Είναι ευοίωνες οι συνθήκες;

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζονται σήμερα, και η προσπάθεια είναι όπως στο μέλλον, το εργαλείο αυτό καθιερωθεί, με τρόπο που η διενέργεια μιας τέτοιας μέτρησης να καταγράφει σε συνεχή βάση, τα συναισθήματα του κοινού σχετικά με την επιστροφή στην κανονικότητα.

Πρέπει να τονισθεί ότι η έρευνα δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο του πληθυσμού, αλλά το διαδικτυακό μόνο κοινό, δηλαδή, εσάς που τώρα διαβάζετε τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης. Ως εκ τούτου, να θεωρηθεί ότι η ανάλυση των αποτελεσμάτων όπως θα την  θα δείτε πιο κάτω, αποτελεί τη σκιαγράφηση όπως την αντιλαμβανόσασταν εσείς κατά την εν λόγω χρονική στιγμή. Διενεργήθηκε μεταξύ των αναγνωστών των διαδικτυακών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων, μελών του ΚΟΕΔ, αλλά και χρηστών των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ). Για σκοπούς καλύτερης ανάγνωσης των δεδομένων και των συμπερασμάτων της έρευνας, παρουσιάζουμε πρώτα την ταυτότητα της.

374 ερωτώμενοι είχαν λάβει μέρος στην έρευνα με δική τους πρωτοβουλία, (όλοι χρήστες διαδικτύου) μετά από έκφραση ενδιαφέροντος συμμετοχής στην διαδικτυακή μας έρευνα. Το δείγμα είχε δομηθεί τυχαία, και στη συνέχεια σταθμίστηκε με βάση την επαρχία διαμονής, με τρόπο που να πετύχουμε την όσο το δυνατό μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα στον πληθυσμό επαρχιακά. Η δόμηση του αναφερόμενου δείγματος της έρευνας περιγράφεται στο πιο κάτω σχήμα.

Βάση: Όλοι οι ερωτώμενοι (ν=374)

Σήμερα παρουσιάζουμε το πρώτο μέρος της έρευνας. Το δεύτερο μέρος της που αφορά την συμπεριφορά του κοινού όσον αφορά την πηγή άντλησης πληροφοριών κατά το lock down, την εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ κ.α. θα παρουσιαστεί την ερχόμενη βδομάδα. 

Προσωπικές αποταμιεύσεις

Ερώτηση 1α: Διαθέτετε αρκετές αποταμιεύσεις για να ξεπεράσετε τις δύσκολες εποχές όπως και την τωρινή σαν αποτέλεσμα της πανδημίας; 

Κάποιος θα μπορούσε να περιγράψει «παράδοξο» το γεγονός ότι σχεδόν 6 στους δέκα ερωτώμενους δηλώνει ότι βρίσκονται σε «δυνατή αποταμιευτικά θέση», για να ξεπεράσουν δυσκολίες εφάμιλλες της σημερινής πανδημίας, ενώ τοι υπόλοιποι 4 στους δέκα σε αδύνατη (οικονομικά) θέση να ανταπεξέλθουν. 

Το πιο πάνω εύρημα, φαίνεται να γίνεται ακόμα πιο έντονο στον νεανικό πληθυσμό (Γενιά Χ & Millennials  &  Ζ, μέχρι 49 ετών) αφού αυξάνονται όσοι δηλώνουν «Οικονομικά Δυνατοί» (6,5 στους δέκα). Σε αντίθεση, όσοι είναι πάνω από 50 ετών, δηλώνουν πιο συγκρατημένοι αφού μόνο 5,5 στους δέκα κάνουν την ίδια δήλωση σχετικά με την οικονομική τους κατάσταση αποταμιευτικά. 

Επίσης, μέσα από τα ευρήματα της έρευνας μας, όσοι διαμένουν στις Αστικές περιοχές αλλά και οι Άνδρες, δηλώνουν σε καλύτερη αποταμιευτική κατάσταση παρά οι Γυναίκες ή οι κάτοικοι των Αγροτικών περιοχών.  

Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η συντριπτική πλειοψηφία του διαδικτυακού κοινού που έλαβε μέρος στην έρευνα είναι άτομα κυρίως με πανεπιστημιακό μορφωτικό επίπεδο.

Επιπτώσεις τρόπου ζωής κατά την πανδημία

Ερώτηση 1β: Πόσο άλλαξε η ζωή μας, σαν αποτέλεσμα της εξάπλωσης του Covid19

Η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος (93%) δηλώνει ότι η ζωή μας άλλαξε δραστικά σαν αποτελέσματα της εξάπλωσης του ιού Covid19. Σχεδόν οι 6 στους 10 δηλώνουν ότι η ζωή τους έχει αλλάξει «απόλυτα» (σχεδόν ολοκληρωτικά δηλαδή) ενώ οι υπόλοιποι 4 ένοιωσαν την αλλαγή στην ζωή τους «μερικώς».

Το πιο πάνω δεδομένο είναι σχετικά πιο ενισχυμένο στην κατηγορία των όσων ανήκουν στη Γενιά Χ (40 - 50 χρόνων). Οι τελευταίοι σχεδόν στην ολότητα τους (97%) δηλώνουν ότι η καθημερινότητα τους έχει αλλάξει δραστικά σαν αποτέλεσμα της εξάπλωσης του Covid19. Η συγκεκριμένη μάλιστα Γενιά Χ (40 με 50 ετών) είναι και αυτή που δηλώνει πιο έντονα τη διαφωνία της σε σχέση με την νεαρότερη γενιά (Ζ & Millennials) αλλά και τη μεγαλύτερη (51+), ότι η ζωή μας θα επιστρέψει πίσω στην κανονικότητα σύντομα. Η πλειοψηφία της Γενιάς Χ αναμένει (με βάση και τον πιο κάτω πίνακα-τεκμήριο-), ότι θα αργήσει η επαναφορά μας στους κανονικούς ρυθμούς 

Σχετικά με την ερώτηση αυτή, πρέπει να τονισθεί ότι οι 7 στους 10 του συνόλου των ερωτώμενων, αναμένουν ότι η «ζωή μας θα επιστρέψει σύντομα στην κανονικότητα της, και όταν ρωτήθηκαν να προσδιορίσουν το χρονικό διάστημα που αναμένουν αυτό να συμβεί, κατά μέσο όρο απάντησαν ότι αυτό αναμένεται να γίνει σε 12 μήνες περίπου (1 χρόνο).

Επιστροφή στην Κανονικότητα

Ερώτηση 1β: Σε ποιο βαθμό «Πιστεύετε ότι η ζωή θα επιστρέψει σύντομα στην κανονικότητα μετά από την πανδημία του  Covid-19»;

Όπως προαναφέρθηκε, είναι ξεκάθαρο ότι η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος προσδιορίζει ένα χρονικό διάστημα μεταξύ 6 μηνών με πέρα του ενός έτους μέχρις ότου η ζωή μας να επανέλθει στην κανονικότητα. 

Για ακόμη μια φορά, οι ερωτώμενοι της Γενιάς Χ παρουσιάζονται πιο απαισιόδοξοι σχετικά με το χρονικό διάστημα της επιστροφής μας στην κανονικότητα, σε αντίθεση με τους νεότερους Ζ & Millennials ή τους μεγαλύτερους της Γενιάς των Baby boomers (50+).

Είναι εμφανές ότι όσοι παρουσιάζονται πιο αισιόδοξοι σχετικά με την χρονική στιγμή της επιστροφής μας, προσδιορίζουν την επιστροφή της ζωής σε κανονικούς ρυθμούς σε κατά μέσο όρο τους 11 μήνες ενώ όσοι παρουσιάζονται πιο απαισιόδοξοι προσδιορίζουν το ίδιο χρονικό διάστημα κατά μέσο όρο τους 15 μήνες. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει η διαπίστωση ότι η ζωή θα επανέλθει στην κανονικότητα μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα και άρα, ο επηρεασμός από τον Covid19 θα είναι αισθητός στις ζωές των ανθρώπων.

Ερώτηση QΑ7: Πότε αναμένετε ότι η ζωή μας θα επιστρέψει πίσω στην κανονικότητα;

Όπως προαναφέρθηκε, είναι ξεκάθαρο ότι η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος προσδιορίζει ένα χρονικό διάστημα μεταξύ 6 μηνών με πέρα του ενός έτους μέχρις ότου η ζωή μας να επανέλθει στην κανονικότητα. 

Για ακόμη μια φορά, οι ερωτώμενοι της Γενιάς Χ παρουσιάζονται πιο απαισιόδοξοι σχετικά με το χρονικό διάστημα της επιστροφής μας στην κανονικότητα, σε αντίθεση με τους νεότερους Ζ & Millennials ή τους μεγαλύτερους της Γενιάς των Baby boomers (50+).

Είναι εμφανές ότι όσοι παρουσιάζονται πιο αισιόδοξοι σχετικά με την χρονική στιγμή της επιστροφής μας, προσδιορίζουν την επιστροφή της ζωής σε κανονικούς ρυθμούς σε κατά μέσο όρο τους 11 μήνες ενώ όσοι παρουσιάζονται πιο απαισιόδοξοι προσδιορίζουν το ίδιο χρονικό διάστημα κατά μέσο όρο τους 15 μήνες. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει η διαπίστωση ότι η ζωή θα επανέλθει στην κανονικότητα μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα και άρα ο επηρεασμός του Covid19 θα είναι αισθητός στις ζωές των ανθρώπων.  

Προοπτικές Οικονομίας 

Ερώτηση QΑ3&4: Πως αξιολογείτε τις προοπτικές τόσο της Παγκόσμιας όσο και της Κυπριακής Οικονομίας, ως αποτέλεσμα των εξελίξεων της Πανδημίας του Covid19;

Βάσει των απαντήσεων των ερωτώμενων, ότι οι πλείστοι δεν έχουν άποψη σχετικά με τις προοπτικές τόσο της παγκόσμιας όσο και της κυπριακής οικονομίας σαν αποτέλεσμα των εξελίξεων του Covid19, αφού σχεδόν οι μισοί ερωτώμενοι τοποθετούνται ούτε αισιόδοξοι μα ούτε και απαισιόδοξοι.

Η αβεβαιότητα σχετικά με την επανεκκίνηση της οικονομίας γενικότερα  φαίνεται να έχει συγχύσει το κοινό. Σε κάθε περίπτωση, οι πλείστοι όσων επιλέγουν να τοποθετηθούν ξεκάθαρα για τις προοπτικές της οικονομίας, δηλώνουν από αρκετά μέχρι εξαιρετικά απαισιόδοξοι.

Επαγγελματική Κατάσταση

Ερώτηση QΑ5&6: Περιγράψτε το τρόπο που νιώθετε σχετικά με τις προοπτικές που παρουσιάζει η Προσωπική, η Οικογενειακή η Επαγγελματική & Εισοδηματική κατάσταση, μετά τον Covid-19; 

Παράλληλα με τις προοπτικές της οικονομίας, όπως αναμενόταν, στην περίπτωση της επαγγελματικής κατάστασης των ερωτώμενων (και της οικογενειακής αλλά και της προσωπικής), το 1/2  του δείγματος δηλώνει αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές που υπάρχουν.

Σε αυτή όμως την περίπτωση, οι υπόλοιποι που επιλέγουν να κάνουν ξεκάθαρη τοποθέτηση, δεν αρκούνται να δηλώνουν απαισιόδοξα μηνύματα . Το ¼ του δείγματος δηλώνει μεν απαισιοδοξία, αλλά το υπόλοιπο ¼ δηλώνει αισιοδοξία. Οι τελευταίοι είναι ουσιαστικά κυρίως άνδρες αλλά και όσοι έχουν δηλώσει Δυνατοί Αποταμιευτικά να αντιμετωπίσουν δύσκολες στιγμές σαν αυτή της πανδημίας που περνούμε τώρα.

Καταναλωτική Συμπεριφορά κατά την διάρκεια και μετά την Covid19 εποχή

Ερώτηση QA12/Α13.    Σε πιο βαθμό θα λέγατε ότι χρησιμοποιήσατε την κάθε μια από τις πιο κάτω κατηγορίες προϊόντων / υπηρεσιών α) κατά την διάρκεια του τελευταίου Μήνα κατά την διάρκεια των περιοριστικών μέτρων; β) και τους αμέσως επόμενους μήνες μετά την επιστροφή στην κανονικότητα; 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η καταναλωτική συμπεριφορά του κοινού κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων. Συγκεκριμένα παρατηρείται μια στροφή κατανάλωσης προϊόντων που οδηγεί σε συμπέρασμα ενός πιο υγειούς τρόπου ζωής, αφού όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, υπήρξε (καταγράφηκε) σημαντική μείωση χρήσης delivery ή take-away τόσο από εστιατόρια (-59%) όσο και από καφετέριες (-63%) κατά την διάρκεια του Covid19, ενώ παράλληλα υπήρξε αύξηση χρήσης συσκευασμένων ή καταψυγμένων προϊόντων (+25%), γεγονός που υποδεικνύει ότι το κοινό στράφηκε στην μαγειρική στο σπίτι. Επιπρόσθετα, το κοινό, μείωσε την χρήση προϊόντων καπνού (-21%) και αλκοολούχων ποτών (-24%), γεγονός που ενισχύει το πιο πάνω συμπέρασμα.

Τα περιοριστικά μέτρα φαίνεται επίσης να έχουν οδηγήσει και προς την αύξηση χρήσης Υπηρεσιών Τηλεπικοινωνιών (πιο συγκεκριμένα διαδικτύου στο σπίτι) και σε συνάφεια με την ψυχαγωγία στο σπίτι.

Ταυτόχρονα, τα εμπορικά κέντρα και τα καταστήματα είχαν καταγράψει δραματική μείωση (με εξαίρεση τις επισκέψεις που έγιναν στα καταστημάτων ειδών ανάγκης). 

Όπως εξάλλου διαφάνηκε και στην πράξη, το κοινό δηλώνει έτοιμο να επιστρέψει στις επισκέψεις του στα τόσο σε εμπορικά κέντρα όσο και σε ανεξάρτητα καταστήματα, αλλά και σε καφετέριες, εστιατόρια, κτλ.

Τα προϊόντα που όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα είχαν εποχική αύξηση στην χρήση κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων περιορισμό του Covid19, είναι οι Υπηρεσίες Τηλεπικοινωνιών, ψυχαγωγίας στο σπίτι, αλλά και χρήσης συσκευασμένων ή κατεψυγμένων προϊόντων. Πρέπει επίσης να σημειωθεί, ότι με βάση τις απαντήσεις που οι ίδιοι οι ερωτώμενοι έδωσαν, με την επιστροφή της ζωής σε απόλυτα κανονικούς ρυθμούς, θα γίνει προσπάθεια να μειώσουν την  συχνότητα χρήσης αλκοολούχων ποτών (-21%) και προϊόντων καπνού (-22%).

Πλάνα Αγοράς κατά την επόμενη 2ετία

Ερώτηση QA14/Α15. Ποιο από τα παρακάτω ήταν μέσα στα πλάνα σας για αγορά, πριν την έξαρση του Covid19 για τα επόμενα 2 χρόνια; Έχοντας υπόψη τα νέα δεδομένα, ποιο από τα πιο κάτω θα συνεχίσετε να έχετε στα πλάνα σας για αγορά για τα επόμενα 2 χρόνια, ακόμη και μετά την Covid19 εποχή; 

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόθεση του κοινού όσον αφορά τα πλάνα του για την επόμενη διετία (μέχρι το τέλος του 2021) μετά και τον επηρεασμό που δέχεται η κυπριακή οικονομία αλλά και το κάθε νοικοκυριό ξεχωριστά, λόγω της πανδημίας. 

Ο ξενοδοχειακός και γενικά ο τουριστικός κλάδος, φαίνεται ότι θα απολαύσουν την στήριξη του Κυπριακού κοινού, δεδομένου ότι 3 στους 4 από όσους ερωτώμενους δηλώναν ότι θα πραγματοποιήσουν τις διακοπές τους εγχώρια, θα το πράξουν.

Το ίδιο δεν συμβαίνει για όσους δήλωναν ότι θα κάνουν τις διακοπές τους στο εξωτερικό αφού 1 στους 2 δηλώνει ότι αναβάλλει τελικώς προγραμματισμένες διακοπές αναψυχής στο εσωτερικό, λόγω της πανδημίας, γεγονός που υποδεικνύει ότι η σχετιζόμενη ροή χρήματος προς το εξωτερικό θα μειωθεί σημαντικά και πιθανόν να βοηθήσει την εγχώρια αγορά.

Πιο μεγάλα και μακρόχρονα πλάνα, όπως αγορά ή κατασκευή νέας οικίας, ενδεχομένως να μπαίνουν σε σχετικά χρονική αναβολή, αλλά σε καμμιά περίπτωση δεν αναιρούνται αφού σχεδόν 7 στους 10 εξακολουθούν να διατηρούν στα πλάνα της την αφορά ή κατασκευή οικίας, και 6,5 στους 10 την ανακαίνιση της, ή ακόμη αγορά οικιακών συσκευών αλλά και επίπλωση οικίας. 

Ο Covid19 φαίνεται να επηρεάζει τον πιο αρνητικό ρόλο στην διατήρηση πλάνων στην αγορά αυτοκινήτου αφού μόνο 1 στους 2 ερωτώμενους τελικά θα προχωρήσει σε αυτή κατά την επόμενη 2ετία.