Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδίδει σήμερα στο Στρασβούργο την πρώτη του απόφαση στο πλαίσιο μιας πρωτοφανούς διαδικασίας, η οποία επιτρέπει στο ΕΔΑΔ να διαπιστώσει κατά πόσο μια χώρα απέτυχε να εκτελέσει μια εκδικασθείσα απόφαση με δεσμευτική ισχύ.

Πρόκειται για την υπόθεση «Ιλγκάρ Μαμάντοφ εναντίον Αζερμπαϊτζάν», στην οποία το Δικαστήριο καταδίκασε το Μπακού για σειρά παραβιάσεων σε σχέση με τα δικαιώματα πολιτικού ακτιβιστή, ο οποίος προσπάθησε να συμμετάσχει στις προεδρικές εκλογές της χώρας του το 2013.

Είναι η πρώτη φορά που γίνεται χρήση της διαδικασίας αυτής για εκδικασθείσα υπόθεση, στην οποία η εναγόμενη χώρα δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του Δικαστηρίου. Η μείζονα σύνθεση του ΕΔΑΔ αναμένεται να εκδώσει την απόφασή της σήμερα, μετά την παραπομπή της υπόθεσης από την Επιτροπή Υπουργών, όπως προβλέπει η σχετική διαδικασία.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για την πρόνοια του άρθρου 46§4, η οποία ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2017, όταν η Επιτροπή Υπουργών κινήθηκε κατά του Αζερμπαϊτζάν για την συνεχιζόμενη κράτηση του κ. Μαμάντοφ.  

Το Μπακού καταδίκασε το 2014 τον πολιτικό ακτιβιστή σε επταετή κάθειρξη για πρόκληση ταραχών και για αντίσταση ή άσκηση βίας κατά δημοσιών αξιωματούχων. Μετά από προσφυγή στο ΕΔΑΔ, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν υπάρχει εύλογη υποψία ότι ο αιτητής διέπραξε κάποιο αδίκημα, ενώ εκτίμησε ότι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του κ. Μαμάντοφ ήταν η φίμωση ή η τιμωρία του επειδή άσκησε κριτική στην Κυβέρνηση.  

Μετά από επανειλημμένες εκκλήσεις προς το Μπακού να αποφυλακίσει τον κ. Μαμάντοφ χωρίς καθυστέρηση, η Επιτροπή Υπουργών παρέπεμψε τον Δεκέμβριο του 2017 την υπόθεση εκ νέου στο ΕΔΑΔ για να αποφανθεί κατά πόσο το Αζερμπαϊτζάν απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου.  

Οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ έχουν δεσμευτική ισχύ και τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης δεσμεύονται για την εκτέλεση των αποφάσεων. Την επίβλεψη της εκτέλεσης έχει η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.