Του Γιώργου Μιχαηλίδη

Η δολοφονία τριών κοριτσιών  στην Ελλάδα με κατηγορούμενη τη μητέρα τους συζητείται ακόμα στο πανελλήνιο. Η υπόθεση έλαβε το δρόμο της Δικαιοσύνης, και άρχισαν οι καταθέσεις.  Η Οffsite επιχειρεί σήμερα να ρίξει φως (χωρίς να αγγίζουμε τη νομική πτυχή) στις κακοποιήσεις παιδιών, αλλά και τι συμβαίνει νομοθετικά στην Κύπρο.

Ο Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και καθηγητής εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Frederick Δρ Άνδρος Καπαρδής  μάς μίλησε και έδωσε τη δική του εκδοχή.

Η συνήθης μορφή

Αρχικως ο Δρ  Α. Καπαρδής τόνισε ότι οι παιδοκτονίες πολλές φορές έχουν ως θύτες οικία πρόσωπα. Πολλές φορές σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία τα παιδιά κινδυνεύουν και από ενδοοικογενειακές συρράξεις. Όπως ανέφερε ο Δρ Α. Καπαρδής  «μας ξενίζει όταν μια μάνα σκοτώσει τα παιδιά της αλλά η διεθνής εμπειρία έδειξε ότι τα παιδιά είναι: Εξαφανίζονται ή σκοτώνονται σε ενδοοικογενειακή σύρραξη.

Το σύνδρομο Mινχάουζεν

Ο Ομότιμος καθηγητής έκανε αναφορά στο σύνδρομο Μίνχάουζεν όπου μια μάνα σκοτώνει τα παιδιά της λόγω διαταραχής της προσωπικότητάς της (κάνει κακό στην ίδια) η διαταραχή προσωποποίησης δια αντιπροσώπου (κάνει κακό στα παιδιά της). Ο Δρ Α. Καπαρδής τόνισε ότι το εν λόγω φαινόμενο είναι πολύ σπάνιο και δύσκολη η διερεύνησή του.

Τι είναι το σύνδρομο

Το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου ή αλλιώς πλασματική διαταραχή που επιβάλλεται σε άλλο άτομο, είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένας φροντιστής δημιουργεί την εμφάνιση προβλημάτων υγείας σε ένα άλλο άτομο, συνήθως στο παιδί του. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τραυματισμό του παιδιού ή αλλαγή διαγνωστικών δειγμάτων. Στη συνέχεια, ο φροντιστής παρουσιάζει το άτομο ως άρρωστο ή τραυματισμένο. Μόνιμος τραυματισμός ή θάνατος του θύματος μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα της διαταραχής. Η συμπεριφορά εμφανίζεται χωρίς συγκεκριμένο όφελος για τον φροντιστή.

Η αιτία του συνδρόμου Μινχάουζεν δι' αντιπροσώπου είναι άγνωστη. Το πρωταρχικό κίνητρο μπορεί να είναι να κερδηθεί η προσοχή και η χειραγώγηση των γιατρών.  Οι παράγοντες κινδύνου για το σύνδρομο περιλαμβάνουν επιπλοκές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και μια μητέρα που κακοποιήθηκε ως παιδί ή έχει πλασματική διαταραχή που έχει επιβάλει στον εαυτό της (σύνδρομο Μινχάουζεν). Η διάγνωση υποστηρίζεται όταν η απομάκρυνση του παιδιού από τον φροντιστή έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των συμπτωμάτων ή η βιντεοπαρακολούθηση χωρίς τη γνώση του φροντιστή προκαλέσει ανησυχίες Όσοι επηρεάζονται από τη διαταραχή έχουν υποστεί μια μορφή σωματικής κακοποίησης και ιατρικής παραμέλησης.

Η διαχείριση του συνδρόμου Μινχάουζεν δι' αντιπροσώπου μπορεί να απαιτεί την τοποθέτηση του παιδιού σε ανάδοχη φροντίδα.

>>> Κατεβάστε τώρα το application της offsite - ΕΔΩ για Android & ΕΔΩ για iOS

Δεν είναι γνωστό πόσο αποτελεσματική είναι η θεραπεία για το σύνδρομο. Υποτίθεται ότι μπορεί να λειτουργήσει για όσους παραδέχονται ότι έχουν πρόβλημα.

Ο επιπολασμός του συνδρόμου Μινχάουζεν δι' αντιπροσώπου είναι άγνωστος, αλλά φαίνεται να είναι σχετικά σπάνιος. Πάνω από το 95% των περιπτώσεων αφορά τη μητέρα ενός ατόμου. Η πρόγνωση για τον φροντιστή είναι κακή.  Ωστόσο, υπάρχει μια αυξανόμενη βιβλιογραφία σχετικά με πιθανές διαδικασίες θεραπείας.

«Να δοθεί έμφαση στην πρόληψη»

Ο Δρ Α. Καπαρδής τόνισε ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην πρόληψη κακοποίησης παιδιών. Οι Αρχές όπως είπε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο όπου πλέον έχουν πρόσβαση και τα παιδιά.  Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε σε μοντέλο που εφαρμόζεται στην Τσεχία όπου εξειδικευμένες νοσοκόμες επισκέπτονται τους γονείς πριν τη γέννα, μετά τη γέννα και κατά τη διάρκεια της ανατροφής του παιδιού.

Παράλληλα, στη μακρινή Αυστραλία όπου ο Δρ Α. Καπαρδής έζησε, υπάρχουν  όπως είπε ομάδες άμεσης παρέμβασης (με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.α.). Επίσης, υπάρχουν κέντρα που προσφέρουν δωρεάν συμβουλές προς τις μητέρες για να αποτραπούν τέτοια περιστατικά. 

Οι δυσκολίες λόγω ... νόμου

Η Offsite επικοινώνησε με το  Διεθνή Ανθρωπιστικό και Ανεξάρτητο Οργανισμό Hope For Children &  CRC Policy Center όπου μας τονίστηκε ότι: «στα δεδομένα της Κύπρου, βλέπουμε πως υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ίδιες οι νομοθεσίες μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο για τις αρμόδιες αρχές να παρέμβουν, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν υποψίες επικινδυνότητας μέσα στην οικογένεια χωρίς απτά τεκμήρια. Η δυνατότητα δηλαδή παροχής υπηρεσιών σε παιδιά (σε περίπτωση μη συνεργασίας των γονέων), έχει αναγνωριστεί από οργανωμένα σύνολά, οργανισμούς και θεσμούς ως προβληματικό».

Σύμφωνα με αρμόδια πηγή:  «Θεωρούμε ότι η παρούσα νομική απαίτηση για συγκατάθεση αμφότερων των γονέων για παροχή υπηρεσιών προς ένα παιδί, δε συμβαδίζει με τις επιταγές της διεθνούς νομοθεσίας. Ενώ παράλληλα προβάλλει ανυπέρβλητα εμπόδια στην παροχή υπηρεσιών προς τα ίδια τα παιδιά και στον τερματισμό της βίας που ίσως να βιώνουν μέσα στην οικογένεια».

Όπως μας επισημάνθηκε από πηγή του «Ηope For Children», «η  άμεση κινητοποίηση και εμπλοκή των αρχών, η αξιολόγηση των γονικών δεξιοτήτων και της καταλληλότητας γονέων όπως και οι δράσεις πρόληψης, μπορεί να σώσουν παιδικές ζωές. Στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία ενός παιδοκεντρικού συστήματος στο οποίο το κάθε παιδί να μπορεί να βρει την ασφάλεια, στήριξη και καθοδήγηση που χρειάζεται».

>>> H offsite τώρα και στο Google News - Ακολουθείστε μας

Το “Hope For Children” CRC Policy Center προσφέρει δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε παιδιά και γονείς με στόχο την καλύτερη λειτουργικότητα της οικογένειας αλλά και την αντιμετώπιση προβλημάτων μέσα στην οικογένεια ή στον ευρύτερο περίγυρο του παιδιού.

Οποιοσδήποτε γνωρίζει ή υποψιάζεται ότι κάποιο παιδί βιώνει κακοποίηση μπορεί να απευθυνθεί στη 24ωρη γραμμή του Hope For Children 1466 για αναφορά και καθοδήγηση, ή στις αρμόδιες αρχές.

Τέλος, ο οργανισμός υλοποιεί δράσεις για την ενημέρωση των παιδιών για τα δικαιώματά τους, και προγράμματα που στοχεύουν στην ενίσχυση του πλαισίου προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών διευκολύνοντας την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, την ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών. Περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα του οργανισμού μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα www.uncrcpc.org.cy