Με πρωτόγνωρες καταστάσεις ήρθαμε όλοι αντιμέτωποι το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.  Οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στην μικρή κοινωνία της Κύπρου λόγω περιοριστικών μέτρων είναι πολλαπλές ωστόσο μαζική αλλαγή παρουσίασαν τα δεδομένα ενδοοικογενειακής βίας στην Κύπρο.

Σύμφωνα με την Ηρώ Μιχαήλ, λειτουργό Κέντρου Άμεσης Βοήθειας και Ερευνητικού Κέντρου του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), από την ημέρα που ανακοινώθηκε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Κύπρο μέχρι και τις 31 Μαρτίου παρουσιάστηκε μια δραματική αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής ή και συντροφικής βίας. Η αύξηση αγγίζει το 47% στις κλήσεις και στις αναφορές για βία.

>>> Τώρα η Offsite και σε app. Κατεβάστε ΕΔΩ για Android και ΕΔΩ για iOS <<< 

Η κα Μιχαήλ μίλησε στην Offsite για τους λόγους αύξησης της βίας που παρουσιάστηκε στην Κύπρο το τελευταίο διάστημα λόγω των περιοριστικών μέτρων και αναφέρθηκε σε διάφορες τακτικές που ίσως χρησιμοποιήσει κάποιος με σκοπό τον εκφοβισμό και τον έλεγχο των θυμάτων του εν μέσω πανδημίας.

Πως μπορεί να βοηθήσει ο ΣΠΑΒΟ και ποιά είναι τα νέα μέτρα λόγω κορωνοϊού.

Τα δεδομένα ενδοοικογενειακής βίας στην Κύπρο

Όπως ανέφερε η Λειτουργός του ΣΠΑΒΟ, η βία στην οικογένεια αποτελεί ένα διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο που χρήζει συνεχούς διαχείρισης, πρόληψης και αντιμετώπισης με σκοπό τη στήριξη και προστασία των θυμάτων, καθώς και την μεταχείριση των δραστών μέσω κατάλληλων ποινών και θεραπευτικών προγραμμάτων.

Σημαντική αύξηση ενδοοικογενειακής βίας λόγω περιοριστικών μέτρων

Η κα Μιχαήλ ανέφερε πως αυτή την περίοδο παρατηρείται αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας ως αρνητικό επακόλουθο των περιοριστικών μέτρων για παρεμπόδιση εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού.  Η αύξηση αυτή έχει παρατηρηθεί και στις υπηρεσίες που παρέχει ως Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ).

47% αύξηση στις κλήσεις και στις αναφορές για βία στην οικογένεια

Αυτό που έχει παρατηρηθεί στον απολογισμό για τον μήνα Μάρτιο αναφορικά με τη ζήτηση των υπηρεσιών του ΣΠΑΒΟ από την ημέρα που ανακοινώθηκε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Κύπρο μέχρι και τις 31 Μαρτίου, είναι μια δραματική αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής ή και συντροφικής βίας που γνωστοποιούνται στο ΣΠΑΒΟ.

Όπως ανακοινώθηκε και στο Δελτίο Τύπου του ΣΠΑΒΟ που δημοσιεύθηκε στις 4 Απριλίου, έχει σημειωθεί αύξηση της τάξης του 47% στις κλήσεις και στις αναφορές για βία στην οικογένεια σε σύγκριση με τους προηγούμενους μήνες.

Το σύστημα καταγραφής κλήσεων της Γραμμής Βοήθειας 1440 κατέγραψε 2075 κλήσεις για το αναφερόμενο διάστημα των 23 ημερών μέσα στο Μάρτιο. Από τις 2075 κλήσεις κατέστη δυνατό να απαντηθούν οι 921, ενώ οι υπόλοιπες 1154 κλήσεις δεν απαντήθηκαν λόγω πληρότητας της γραμμής. 

Αιτήματα πολιτών που παρατηρήθηκαν

Επιπλέον, σε  αυτό το διάστημα των 23 ημερών παρατηρήθηκε αυξημένη ζήτηση τόσο στα αιτήματα για ατομική συμβουλευτική (συνολικά 12 νέα αιτήματα για ατομική συμβουλευτική) σε άτομα που βιώνουν βία στην οικογένεια ή την συντροφική τους σχέση, όσο και στα αιτήματα για εισδοχή σε Χώρους Φιλοξενίας που διαθέτει ο ΣΠΑΒΟ (συνολικά 15 νέα αιτήματα για φιλοξενία).

10 περιστατικά την ημέρα

Επιπλέον έχουν πραγματοποιηθεί 230 αναφορές για Βία στην Οικογένεια,  – αναλογικά  10 περιστατικά την ημέρα για βία στην οικογένεια τον πρώτο μήνα εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων ελέω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες που οδηγούν στην βία 

Οι αιτίες και οι αφορμές που οδηγούν στην ενδοοικογενειακή και συντροφική βία είναι ποικίλες. Για αυτή την περίοδο, οι υφιστάμενες συνθήκες διαβίωσης λόγω των περιοριστικών μέτρων  δημιουργούν νέες ισορροπίες ή ανισορροπίες στις σχέσεις μεταξύ των ατόμων, οι οποίες στις περιπτώσεις της βίας στην οικογένεια ή στις συντροφικές σχέσεις είτε καταλήγουν στην εκδήλωση βίαιων ή επιθετικών συμπεριφορών μεταξύ μελών της οικογένειας ή του ζεύγους, είτε κλιμακώνουν την ένταση, τη συχνότητα, και τον βαθμό επικινδυνότητας μιας προϋπάρχουσας βίαιης ή κακοποιητικής σχέσης μεταξύ μελών της οικογένειας ή του ζεύγους, ιδιαίτερα κατά των γυναικών και των παιδιών.

Τακτικές δράστη λόγω κορωνοϊού

Στο πλαίσιο αυτό ο περιορισμός λόγω της πανδημίας του COVID-19 ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος ή τακτική από τον δράστη με σκοπό τον εκφοβισμό και τον έλεγχο των θυμάτων με ποικίλους τρόπους, όπως για παράδειγμα:

- Παρακοή του δράστη στα μέτρα προστασίας και έκθεση γυναικών και παιδιών σε αυξημένο κίνδυνο ως προς τον ιό.

- Παραπληροφόρηση γυναικών από τον δράστη για την επικινδυνότητα της πανδημίας με αποτέλεσμα την πρόκληση παρατεταμένου φόβου αλλά και την ενίσχυση της παραμονής στο σπίτι και του φόβου στην αναζήτηση βοήθειας

- Απειλές από τον δράστη για εξώθηση των γυναικών και παιδιών εκτός σπιτιού και έκθεση στον ιό.

- Παρακράτηση από τον δράστη των μέσων ατομικής προστασίας, π.χ. μάσκες, γάντια, αντισηπτικά υγρά, φάρμακα, κλπ.

- Παρακίνηση γυναικών για υπέρμετρη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας μέχρι την αιμορραγία ή την πρόκληση πληγών.

- Παρακράτηση ή και χρησιμοποίηση των παιδιών ως μέτρο άσκησης ψυχολογικής βίας.

- Παρεμπόδιση γυναικών στην αναζήτηση ιατρικής και άλλης βοήθειας στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.

Νέοι κίνδυνοι για τα θύματα λόγω περιοριστικών μέτρων

Όλα αυτά θέτουν τα άτομα που υπόκεινται ενδοοικογενειακή βία σε νέους κινδύνους, αυξάνουν το επίπεδο του φόβου τους, ενώ ενδέχεται να εξαναγκάζονται σε πράξεις που δεν θέλουν ή αντίστοιχα να παρεμποδίζονται να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία, την ασφάλειά και την ευημερία τους.

Πως πρέπει να δράσει το θύμα

Η κα Μιχαήλ τόνισε πως τα περιοριστικά μέτρα έχουν ληφθεί με σκοπό την προστασία της υγείας όλων μας. Αυτό ωστόσο δε σημαίνει ότι τα άτομα που υπόκεινται βία στην οικογένεια πρέπει να υπομένουν τη βία που τους ασκείται, ούτε και ότι πρέπει να μείνουν σιωπηλοί αδυνατώντας να αποκαλύψουν τη βία που συμβαίνει.Εάν υπάρχει σε εξέλιξη κάποιο περιστατικό βίας, το ίδιο το άτομο ή και τρίτα πρόσωπα που βλέπουν το περιστατικό μπορούν να καλούν απευθείας την γραμμή έκτακτης ανάγκης 112 για την άμεση παρέμβαση της Αστυνομίας.

Έχουμε όλοι ευθύνη

Επιπλέον, είτε τα ίδια τα θύματα είτε και τρίτα πρόσωπα, π.χ. γείτονες, συγγενικά ή και φιλικά πρόσωπα, που έρχεται στην αντίληψή τους ή τους αποκαλύπτεται από το ίδιο το θύμα ότι υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, μπορούν να καλούν στην 24ωρη και δωρεάν Γραμμή Βοήθειας 1440 για θέματα βίας στην οικογένεια που λειτουργεί ο ΣΠΑΒΟ, με σκοπό την ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις επιλογές τους, καθώς και για τις υπηρεσίες που προσφέρει ο ΣΠΑΒΟ, την παροχή συμβουλευτικής στήριξης, ή και την παραπομπή τους σε άλλες αρμόδιες υπηρεσίες.

Καλώντας στη Γραμμή 1440, μια γυναίκα θύμα ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να ζητήσει να φιλοξενηθεί (μαζί με τα παιδιά της, εάν έχει) σε έναν από τους Χώρους Φιλοξενίας που διαθέτει ο ΣΠΑΒΟ.

Εάν ακούσεις ή υποψιαστείς ότι κάποιο άτομο βιώνει βία, έχεις την ευθύνη να καλέσεις για βοήθεια είτε την Αστυνομία στο 112, είτε στη Γραμμή Βοήθειας 1440.

Πως μπορεί να βοηθήσει το ΣΠΑΒΟ

Ο ΣΠΑΒΟ συνεχίζει την παροχή των υπηρεσιών του προς άτομα που βιώνουν βία, έχοντας λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας βάσει των διαταγμάτων και ανακοινώσεων της κυβέρνησης και των αρμόδιων υπουργείων.

Χώροι φιλοξενίας

Η Γραμμή Βοήθειας 1440 συνεχίζει να λειτουργεί 24 ώρες, όλες τις ημέρες του χρόνου, όπως και η ηλεκτρονική επικοινωνία μέσω email. Επίσης, σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται και οι Χώροι Φιλοξενίας για κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους.

Με σκοπό την μέγιστη εξυπηρέτηση των αιτημάτων για φιλοξενία στις δομές του Συνδέσμου,  ο ΣΠΑΒΟ έχει  προβεί σε περαιτέρω ανάπτυξη της υπηρεσίας φιλοξενίας μέσω της ανεύρεσης  εναλλακτικών χώρων φιλοξενίας.

Νέα μέτρα λόγω κορωνοϊού

Ανταποκρινόμενος στις ανάγκες που δημιουργήθηκαν μετά την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων λόγω του κορονοϊού, ο ΣΠΑΒΟ προσάρμοσε τις υπηρεσίες ατομικής συμβουλευτικής που αυτή την περίοδο προσφέρονται σε θύματα και δράστες ενδοοικογενειακής βίας μέσω τηλεφωνικής κλήσης ή και τηλεδιάσκεψης, οι οποίες ήδη έχουν αξιοποιηθεί από 17 άτομα.

Επιπλέον, ο ΣΠΑΒΟ βρίσκεται σε διαδικασία διεύρυνσης των προσφερόμενων υπηρεσιών του, μέσω της ανάπτυξης υπηρεσίας ηλεκτρονικών μηνυμάτων SMS, καθώς και της υπηρεσίας ζωντανής συνομιλίας (live chat) μέσω της ιστοσελίδας του Συνδέσμου. Όλες οι υπηρεσίες του ΣΠΑΒΟ προσφέρονται δωρεάν.

Της Μύριας Γεωργίου