Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) στο πλαίσιο της προσπάθειας της για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος της ε/κ κοινότητας στη ΔΕΑ Λεωνίδας Παντελίδης, μιλώντας ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων. Σημείωσε ενδεικτικά ότι από τις 30 εγκρίσεις που δόθηκαν στο τέλος Ιουνίου για τη διενέργεια ερευνών σε στρατιωτικές ζώνες στα κατεχόμενα έγινε κατορθωτό να γίνει μια πρώτη επίσκεψη στην κλειστή περιοχή Αμμοχώστου μόλις την περασμένη εβδομάδα, προσθέτοντας ωστόσο ότι «εμείς δεν τα βάζουμε κάτω».

Στη συνεδρία, η οποία έγινε με αφορμή την Ημέρα Αγνοουμένων η οποία έχει καθοριστεί από τη Βουλή στις 29 Οκτωβρίου, καταδικάστηκε από όλους τους παρόντες η συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να συνεργαστεί για επίλυση αυτού του ανθρωπιστικού ζητήματος ενώ τονίστηκε το γεγονός ότι το θέμα των αγνοουμένων εξακολουθεί να τίθεται σε όλες τις επαφές αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας με ξένους αξιωματούχους. Η Επιτροπή ενημερώθηκε επίσης ότι στα πλαίσια του χρηματοδοτικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την τ/κ κοινότητα έχει θεσπιστεί ένας μηχανισμός στη βάση του οποίου όπου γίνονται χωματουργικές εργασίες θα πρέπει να γίνονται στην παρουσία αρχαιολόγου της ΔΕΑ για να διασφαλιστεί ότι δεν θα τύχει κακού χειρισμού ενδεχόμενο ύπαρξης οστών.

Συγκεκριμένες αποφάσεις για περαιτέρω δράση, προκρίνει ο Πρόεδρος της Βουλής

Ο Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης, ο οποίος και παρευρέθηκε στην συνεδρία κατά την έναρξη της συζήτησης, μίλησε για μια «αυξανόμενη προπαγανδιστική τάση από μέρους της Τουρκίας παρά την προσέγγιση να εξεταστεί το θέμα ως ανθρωπιστικό». Σύμφωνα με τον κ. Συλλούρη αποκορύφωμα ήταν η προχθεσινή καταγγελία του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για δήθεν προσπάθεια εθνικού ξεκαθαρίσματος στην Κύπρο, και έκανε λόγο για «βάναυση και αλαζονική συμπεριφορά».

Ζήτησε από τις υπηρεσίες της Βουλής όπως ετοιμαστεί σημείωμα με τις σημερινές και παλαιότερες εισηγήσεις και εξέφρασε την πρόθεση όπως συγκαλέσει συνάντηση με όλους τους εμπλεκόμενους για να ληφθούν κάποιες πιο συγκεκριμένες αποφάσεις στη βάση όλων των εισηγήσεων.  

Εντείνονται οι προσπάθειες στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης, δηλώνει ο Φωτίου

Σε τοποθέτησή του ενώπιον της Επιτροπής ο Επίτροπος Προεδρίας Φώτης Φωτίου αναφέρθηκε στο δράμα των συγγενών οι οποίοι «φεύγουν από την ζωή χωρίς να έχουν την ευκαιρία να κάνουν μια κηδεία για τα αγαπημένα τους παιδιά», προσθέτοντας ότι «οφείλουμε σεβασμό και ευθύνη απέναντι στους συγγενείς».

Ευχαρίστησε όλους για την συνεργασία γιατί, όπως είπε, ποτέ το θέμα των αγνοουμένων δεν ήταν θέμα για κομματικές αντιπαραθέσεις. Κάκισε την συμπεριφορά της Τουρκίας η οποία 45 και 55 χρόνια μετά αρνείται να συνεργαστεί και δεν δίνει τις πληροφορίες που έχει στα αρχεία της για τους ομαδικούς τάφους και τις μετακινήσεις οστών. Ο κ. Φωτίου ανέφερε ότι σε πολιτικό επίπεδο και η Βουλή έχει ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει με ξένα κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ενημέρωσε ότι το γραφείο του έχει ετοιμάσει υλικό που μπορούν να χρησιμοποιούν οι βουλευτές.

Διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο Εξωτερικών, ο Υπουργός Εξωτερικών και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάνουν μια τεράστια προσπάθεια για το ζήτημα των αγνοουμένων σε όλες τους τις συναντήσεις με ξένους ηγέτες και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης το θέτει πρώτο στις συναντήσεις του με τον κ. Ακιντζί.

Αναφερόμενος στο έργο που γίνεται στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης είπε ότι εντείνονται οι προσπάθειες, γίνεται μια συστηματική δουλειά αξιολόγησης πληροφοριών, προσθέτοντας ωστόσο ότι «δυστυχώς το κλειδί είναι στην κατοχική δύναμη». Ο κ. Φωτίου δεσμεύθηκε ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα αυτό μέχρι και την ολοκλήρωση της προσπάθειας.  

Δυσκολίες υπάρχουν, δεν τα βάζουμε κάτω, λέει ο Παντελίδης

«Δυσκολίες υπάρχουν. Δεν μένουμε όμως στις δυσκολίες. Όταν βρίσκουμε δυσκολίες εντείνουμε τις προσπάθειες μας», ανέφερε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της ε/κ πλευράς στη ΔΕΑ Λεωνίδας Παντελίδης.

Ο κ. Παντελίδης ανέφερε ότι στους έξι μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του έχει εντοπίσει αρκετά προβλήματα, αρχίζοντας με την αξιοποίηση των πληροφοριών και ενημέρωσε ότι διευρύνουμε τις έρευνες, δεν περιοριζόμαστε μόνο στη συνεργασία του τ/κ γραφείου, προσπαθούμε να αναπτύξουμε και δικές μας πηγές στα κατεχόμενα. Είπε επίσης ότι η ΔΕΑ κοιτάζει ξανά και παλαιότερες υποθέσεις. Έδωσε το παράδειγμα 200 περιπτώσεων για τις οποίες έγιναν ανασκαφές στο παρελθόν με φαινομενικά καλές πληροφορίες, οι οποίες ωστόσο δεν είχαν αποτέλεσμα.

Ενημέρωσε ότι φέτος έχουν εντοπιστεί 24 ανθρώπινα οστά και εκκρεμεί η ταυτοποίηση τους. Σε ό,τι αφορά συνολικά τους αγνοούμενους εξήγησε ότι έχουν ταυτοποιηθεί 695 αγνοοούμενοι από ε/κ πλευράς αλλά έχουν βρεθεί οστά για σύνολο περίπου 1.000 ατόμων, προσθέτοντας όμως ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που δυσκολευόμαστε πάρα πολύ στις ταυτοποιήσεις». Από πλευράς Τ/κ έχουν ταυτοποιηθεί 265 περιπτώσεις αγνοουμένων.

Ο κ. Παντελίδης ανέφερε επίσης ότι το σύνολο των περιπτώσεων που εκκρεμούν είναι στις κατεχόμενες περιοχές. Αυτό από μόνο του, σημείωσε, εξηγεί όλες τις δυσκολίες που έχουμε.

Τον Ιούνιο, είπε, δόθηκε καταρχήν έγκριση για 30 στρατιωτικές περιοχές, προσθέτοντας ωστόσο ότι για να μπορέσει να επισκεφθεί την περιοχή ομάδα της ΔΕΑ και να πάρει επί τόπου μάρτυρες πρέπει να εξασφαλίσει εκ νέου άδεια. Έδωσε το παράδειγμα των μαγειρείων της ΕΛΔΥΚ, τα οποία η ΔΕΑ έχει κατ’ επανάληψη προσπαθήσει να επισκεφθεί αλλά η επίσκεψη έχει αναβληθεί δύο φορές.

Ο κ. Παντελίδης ανέφερε ότι όταν στις 30 Ιουνίου δόθηκε η άδεια για τις 30 στρατιωτικές περιοχές «αμέσως ζητήσαμε να πάμε σε ορισμένες». Εξήγησε ότι η ΔΕΑ έχει αρκετές μαρτυρίες για την κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου. Σύμφωνα με τον ίδιο μόλις την περασμένη εβδομάδα δόθηκε η άδεια για μια πρώτη επίσκεψη κλιμακίου της ΔΕΑ μαζί με μάρτυρα σε χώρο στην κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου. Μας λένε διάφορα, υπάρχουν καθυστερήσεις. Εμείς δεν τα βάζουμε κάτω. Ξέρουμε ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή και να είμαστε επίμονοι, σημείωσε.  

Διαβεβαιώσεις από Κομισιόν για χρηματοδότηση ΔΕΑ έλαβε το ΥΠΕΞ

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Ανδρέας Φωτίου ενημέρωσε ότι σε σχέση με τη χρηματοδότηση της ΔΕΑ, το Υπουργείο έχει ζητήσει διαβεβαιώσεις από την Κομισιόν ότι θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την ΔΕΑ «και το έχουμε εξασφαλίσει και γραπτώς».  

Στον ευρωπαϊκό χώρο, είπε, υπάρχει κατανόηση ειδικά για το θέμα των αγνοουμένων. Πρόσθεσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για χρηματοδότηση της ΔΕΑ και αναφέρθηκε σε αίτημα από μεγάλη χώρα πρόσφατα για πληροφορίες για τον μηχανισμό χρηματοδότησης, χωρίς ωστόσο να μπορεί να δώσει λεπτομέρειες.

Ανέφερε ακόμα ότι στα πλαίσια του χρηματοδοτικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την τ/κ κοινότητα έχει θεσπιστεί ένας μηχανισμός στη βάση του οποίου όπου γίνονται χωματουργικές εργασίες θα πρέπει να γίνονται στην παρουσία αρχαιολόγου της ΔΕΑ για να διασφαλιστεί ότι δεν θα τύχει κακού χειρισμού ενδεχόμενο ύπαρξης οστών.

Εξήγησε ότι από την θέσπιση του μηχανισμού δεν έχουν γίνει ακόμα τέτοια έργα, διευκρινίζοντας ότι η μόνη περίπτωση ήταν η χρηματοδότηση του Δικώμου.

Σε παρέμβασή του ο κ. Παντελίδης διευκρίνισε ότι το ζήτημα με το Δίκωμο εξετάζεται λόγω αντικρουόμενων πληροφοριών. Το κόστος για ανασκαφή του χώρου ο οποίος έχει εξωραϊστεί θα είναι γύρω στα €12 εκατ. Θα πάμε βήμα με βήμα, είπε. Αν αποφασίσουμε, πρόσθεσε, ότι οι πληροφορίες αξίζουν τον κόπο θα προχωρήσουμε. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, πρέπει να γίνει σωστή προεργασία για να μην κάνουμε λάθος, συμπλήρωσε.  

Ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδήλωτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, Νίκος Σεργίδης ανέφερε ότι παρά τις αδυναμίες που έχει η ΔΕΑ είναι ο μόνος μηχανισμός που υπάρχει και είναι υποχρέωση όλων να την στηρίξουν. Λείπει, ανέφερε, η ειλικρινής συνεργασία από τουρκικής πλευράς, προσθέτοντας ότι «εκεί πρέπει να στοχεύσουμε, πώς θα αλλάξει αυτή η στάση». Αναφορά έκανε ο κ. Σεργίδης στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συγγενείς των αγνοουμένων, κάνοντας λόγο, μεταξύ άλλων για γέροντες γονείς αγνοουμένων και πεσόντων οι οποίοι πεθαίνουν στα γηροκομεία χωρίς τη δέουσα φροντίδα.

Ο Κοινοτάρχης Άσσιας Γιάννος Ιωάννου κατέθεσε σημείωμα με τα κύρια ανοιχτά θέματα και ο Γιάννος Δημητρίου επίσης από την Άσσια ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι τους τελευταίους 12 μήνες κηδέψαμε μόνο ένα αγνοούμενο στις 30/11/2018. Έκτοτε, πρόσθεσε, δεν υπήρξε άλλη ταυτοποίηση. Από τους 105 ανθρώπους που εξαφανίστηκαν στην Άσσια έχουν κηδευτεί οι 56, είπε.  Έκανε επίσης λόγο για «εμπαιγμό» αναφορικά με τη διερεύνηση της ομαδικής σφαγής 70 αμάχων στο Ορνίθι. Ζήτησε όπως επανεξεταστεί το δείγμα οστών που υπάρχει σε κασόνια στο ανθρωπολογικό της ΔΕΑ για να αποκλειστεί ότι δεν αφορά περισσότερους ανθρώπους.

Ο Πρόεδρος της επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων Χάρης Συμεωνίδης εξέφρασε την άποψη ότι ποτέ δεν πρόκειται η Τουρκία να συνεργαστεί για το ζήτημα των αγνοουμένων και ότι θα πρέπει η προσπάθεια να επικεντρωθεί στην βοήθεια που μπορεί να ληφθεί από Τουρκοκύπριους.  

Οι δηλώσεις των βουλευτών

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων Σκεύη Κούτρα Κουκουμά ανέφερε σε δηλώσεις της ότι αποτελεί υποχρέωση της Βουλής η ανάδειξη του θέματος και η καταγγελία της στάσης της Τουρκίας.

Οφείλουμε, είπε, τον σεβασμό μας προς τις οικογένειες των αγνοουμένων, προσθέτοντας ότι το θέμα δεν έχει λήξει ακόμη και εξέφρασε την αγωνία της Επιτροπής.

Κάλεσε τους αρμόδιους «να βρουν τους τρόπους να εφαρμόσουν το στρατηγικό σχέδιο και την συλλογή σωστών και έγκυρων πληροφοριών». Εξέφρασε την ελπίδα ότι το ποσό των €3 εκατ. χρηματοδότησης της ΔΕΑ από την ΕΕ θα εγκριθεί.

Η κ. Κουκουμά ανέφερε επίσης ότι γίνονται ενέργειες σε κοινοβουλευτικό επίπεδο για τον επαναδιορισμό εισηγητή για το ζήτημα των αγνοουμένων με τη νέα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Σε τοποθέτησή του στην Επιτροπή ο βουλευτής ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννη αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι μοναδικός υπαίτιος διαχρονικά για τη μη επίλυση του ζητήματος των αγνοουμένων είναι η Τουρκία.

Συνεχάρηκε όλους όσοι αγωνίστηκαν με σθένος για να κρατηθεί αυτό το ζήτημα ζωντανό.

Πρότεινε επίσης όπως μελετηθεί το ενδεχόμενο δημιουργίας μνημείου ή και μουσειακού χώρου στο πρότυπο του μνημείου της Αρμενίας για την Γενοκτονία.

Από την πλευρά του, σε δηλώσεις του μετά την συνεδρία της Επιτροπής, ο βουλευτής ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας είπε ότι η σημερινή είναι ημέρα μνήμης και τιμής για τους αγνοούμενους μας και έκανε λόγο για απογοητευτικά αποτελέσματα λόγω της στάσης της Τουρκίας.

Αναφέρθηκε σε μαρτυρία του Αλέξανδρου Σημαιοφορίδη στον φάκελο της Κύπρου ότι όταν εισέβαλαν οι τουρκικές δυνάμεις στην Κύπρο και ρωτήθηκε ο Τούρκος διοικητής της πρώτης ταξιαρχίας τι να κάνουν με τους νεκρούς και τους τραυματίες απάντησε «ανοίξετε το δρόμο, θάψετε τους νεκρούς και ζωντανούς, βάλετε άσφαλτο και πλέον η γη είναι δική μας».  Σύμφωνα με τον κ. Κουλία η πολιτική της Τουρκίας δεν έχει αλλάξει.

ΚΥΠΕ