Η Λευκωσία εντείνει τη διεθνοποίηση του ανθρωπιστικού ζητήματος της διακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων, προχωρώντας ταυτόχρονα σε ενέργειες για καλύτερο συντονισμό των εμπλεκομένων υπηρεσιών, στη βάση του σχεδίου δράσης για αγνοούμενους και πεσόντες του 2019, που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ενημέρωσε σήμερα την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων-Εγκλωβισμένων-Αγνοουμένων-Παθόντων για το σχέδιο δράσης, ενώ ανακοίνωσε και την πραγματοποίηση κοινής συνάντησης με τον Έλληνα ομόλογό του και τον Υπουργό Άμυνας της Ελλάδας.

Μιλώντας εντός της συνεδρίασης της Επιτροπής - σε μέρος της οποίας παρέστη και ο Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης -  ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι «έχουμε συμφωνήσει με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών και τον Έλληνα Υπουργό Άμυνας να γίνει μια κοινή συνάντηση στην Ελλάδα, στην παρουσία και των συγγενών, για το θέμα της διεθνοποίησης του ζητήματος, αλλά και κάποιων πληροφοριών που υπάρχουν και οι οποίες θα μπορούσαν να διοχετευτούν προς την κατεύθυνση της διερεύνησης».

Στο θέμα των αγνοουμένων δεν υπάρχουν ούτε διαφορές, ούτε διαφωνίες, καθώς ο στόχος είναι κοινός, συνέχισε ο κ. Χριστοδουλίδης, σημειώνοντας ότι η συνεργασία ανάμεσα στην εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία πρέπει να ενισχυθεί. Ο ρόλος της Βουλής στην υλοποίηση του σχεδίου δράσης είναι καθοριστικός, είπε.

Ανέφερε ακόμη ότι «το θέμα δεν χωράει μισόλογα, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς αν θέλουμε να έχουμε αποτελέσματα», ενώ είπε ότι πρέπει να σταλεί δημόσια το μήνυμα ότι χρειαζόμαστε τη βοήθεια της κοινωνίας.  

«Όταν είδα τα απογοητευτικά αποτελέσματα του 2018 είπα ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με αυτή την κατάσταση» ανέφερε στην αρχική του τοποθέτηση ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ο Υπουργός. Συμπλήρωσε ότι μετά από συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους, στην παρουσία των οργανώσεων των συγγενών αγνοουμένων, συμπεριλαμβανομένων και των συγγενών αγνοουμένων του 1963-64, κατέληξαν σε ένα σχέδιο δράσης, το οποίο εγκρίθηκε στο Υπουργικό.  

Αναφερόμενος στις βασικές επιδιώξεις του σχεδίου δράσης, είπε ότι αφορά στην περαιτέρω διεθνοποίηση του θέματος των αγνοουμένων και την ενίσχυση των προσπαθειών σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, αναφέρθηκε στη βελτίωση του εσωτερικού συντονισμού και της επικοινωνίας. 

Ο Υπουργός Εξωτερικών είπε εξάλλου ότι το πρόβλημα της διερεύνησης της τύχης των αγνοουμένων δεν είναι οικονομικό, αλλά έχει να κάνει με τον εντοπισμό πληροφοριών. Ανέφερε ότι κατά τις επαφές του πάντα θέτει το θέμα της ενίσχυσης της ΔΕΑ και υπάρχει ανταπόκριση από πολλές χώρες και από γειτονικά κράτη.  

Όσον αφορά τις αποζημιώσεις ύψους 90 εκ. που καλείται να καταβάλει η Τουρκία σε συγγενείς αγνοουμένων και εγκλωβισμένους, στο πλαίσιο της απόφασης του ΕΔΑΔ για την Τέταρτη Διακρατική «Κύπρου εναντίον Τουρκίας», ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι το σχετικό νομοσχέδιο για τον τρόπο που θα διατεθούν τα χρήματα στους δικαιούχους βρίσκεται στην τελική διαδικασία, σημείωσε ωστόσο ότι η Τουρκία θα πρέπει πρώτα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Σε κάθε περίπτωση, συμπλήρωσε, εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι.   

Ο Υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε επίσης ετοιμότητα για συνεργασία με τη Βουλή, ώστε να προωθηθεί το θέμα του εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους αγνοούμενους.  

Όσον αφορά το θέμα της μετακίνησης οστών αγνοουμένων στον σκυβαλότοπο του κατεχόμενου Δικώμου, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι έθεσε το θέμα σε αρμόδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσθέτοντας ότι υπάρχει θετική ανταπόκριση. «Η απάντηση είναι ότι όσο και αν είναι το κόστος, θα προχωρήσουν» είπε.   

Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε εξάλλου ότι «σε καμία απολύτως περίπτωση δεν μπορεί να κλείσει η ΔΕΑ» ενώ είπε ότι χρειάζεται και η συνεργασία της άλλης πλευράς, επισημαίνοντας παράλληλα ότι έχει ευθύνες και το Τρίτο Μέλος της ΔΕΑ, ώστε να λειτουργήσει η συγκεκριμένη επιτροπή. 

Στη συνεδρία ο Ε/κ Εκπρόσωπος στη ΔΕΑ, Λεωνίδας Παντελίδης, έκανε λόγο για αδυναμία στην αξιοποίηση των πληροφοριών, λέγοντας ότι το γραφείο λειτούργησε «σαν κουτί παραπόνων όπου διάφορα άτομα βάζουν πληροφορίες». 

Αναφέρθηκε στην ψηφιοποίηση των πληροφοριών σε μια τράπεζα δεδομένων, στην οποία όπως λέχθηκε, έχουν πρόσβαση όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, ο κ. Παντελίδης είπε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι αρκετό, καθώς χρειάζεται μια εφαρμογή για να γίνεται συσχετισμός των μαρτυριών.  

Ο Ε/κ Εκπρόσωπος στη ΔΕΑ είπε ακόμη ότι η εντολήπου του δόθηκε είναι να βελτιώσει τα αποτελέσματα των εκταφών, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος το σύστημα να σταματήσει εντελώς να δίνει αποτελέσματα.  

Πρόθεσή μας, συνέχισε, είναι να δούμε και παλιότερες πληροφορίες και να γίνει σύνθεση πληροφοριών. Στην ανάγκη, συμπλήρωσε, θα ζητήσουμε βοήθεια από την αστυνομία για τον τρόπο που «χτίζεις» μια υπόθεση, δημιουργώντας φακέλους για περισσότερους αγνοούμενους ή ακόμη και για ολόκληρο χωριό.  

Ανέφερε ότι τις τελευταίες 3 εβδομάδες έχει αυξηθεί πολύ η ροή πληροφοριών και προσέρχονται νέοι ή παλαιότεροι μάρτυρες. 

Εμείς θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τη ΔΕΑ, όποια και αν είναι τα αποτελέσματα, είπε ο Προεδρικός Επίτροπος Φώτης Φωτίου. Ανέφερε επίσης ότι «θα πρέπει να διαφοροποιηθεί και ο τρόπος λειτουργίας της ίδιας της ΔΕΑ» η οποία όπως είπε «θα υπάρχει μέχρι να εντοπίσουμε και τον τελευταίο αγνοούμενο, αλλά πρέπει να γίνει πιο παραγωγική».  

Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο κ. Φωτίουείπε ότι με αφορμή την τραγική κατάσταση στα αποτελέσματα του εντοπισμού Ε/κ και Ελλαδιτών αγνοουμένων στα κατεχόμενα «έχουμε μαζί με τους συγγενείς αγνοουμένων, όλες τις οργανώσεις, συνομολογήσει αυτό το σχέδιο δράσης» για την κατεύθυνση που θα ακολουθηθεί συλλογικά.  

Όσον αφορά τα μέτρα πολιτική υφής, είπε ότι σε αυτά εμπλέκονται Κυβέρνηση και Βουλή των Αντιπροσώπων. «Όλοι μαζί θα προσπαθήσουμε να ευαισθητοποιήσουμε για ακόμη μια φορά τη διεθνή κοινότητα, θα προσπαθήσουμε να πιέσουμε και να πείσουμε την ΕΕ, ο Ευρωκοινοβούλιο, τα Ηνωμένα Έθνη, τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ» και άλλους οργανισμούς, είπε.  

Αναφερόμενος στη συντονιστική πτυχή του σχεδίου δράσης, είπε ότι βελτιώνεται και ενισχύεται η ομάδα αξιολόγησης και έρευνας όλων των πληροφοριών όλων των αρχείων. Είπε ότι βάσει του σχεδίου δράσης, λειτουργούν δύο υποομάδες, μια για να αξιολογεί τις πληροφορίες και τις μαρτυρίες που έρχονται και η άλλη για την έρευνα. Υπάρχει και τρίτη υποομάδα, η οποία σύμφωνα με τον κ. Φωτίου, θα μελετά και θα αξιολογεί τις πληροφορίες που περιέχονται σε συνεντεύξεις και βιβλία Τούρκων αξιωματικών για την εισβολή, καθώς και άλλα αρχεία τα οποία δεν έχουν μελετηθεί ακόμη.  

«Ήδη η επιτροπή για υλοποίηση και συντονισμό αυτού του σχεδίου δράσης έχει συνέρθει στην πρώτη της συνεδρία και έχουν καθοριστεί ρόλοι για τον καθένα» συμπλήρωσε.   

Ο Επίτροπος Προεδρίας είπε ακόμη πως υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός πεσόντων, πέραν των 500, με τους συγγενείς τους να ζητούν δικαίως να εντοπιστούν και να επιστραφούν τα οστά τους. Όπως είπε, οι πεσόντες δεν εμπίπτουν στους όρους εντολής της ΔΕΑ και θα λειτουργήσει πρόγραμμα εκταφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο σε δύο εβδομάδες. «Είναι ηθική υποχρέωση και για αυτούς τους ανθρώπους να παραδώσουμε τα οστά» ανέφερε.  

Είπε ακόμη ότι σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει και το θέμα των εκσκαφών στο νοσοκομείο στον Παχύαμμο, καθώς υπάρχουν πληροφορίες για οστά μετά τους τουρκικούς βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας τον Αύγουστο του 1964.  

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Φωτίου αναφερόμενος στην πρόοδο για ανεύρεση των αγνοουμένων είπε ότι «έχουν γίνει πράγματα από όλες τις Κυβερνήσεις. Δυστυχώς τα τελευταία 1-2 χρόνια μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα της ΔΕΑ», σημειώνοντας ότι βρέθηκαν 48 το 2017 και 12 το 2018. Ενόψει της δραματικής κατάστασης στην οποία καταλήγουμε τώρα, πρέπει να κάνουμε μια τελευταία προσπάθεια όλοι μας, κατέληξε. 

Σε δηλώσεις της μετά το πέρας της συνεδρίασης, η Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων, Σκεύη Κουκουμά, είπε ότι το σχέδιο δράσης που παρουσίασε ο Υπουργός Εξωτερικών είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και πρόσθεσε ότι θα αναμένεται η υλοποίησή του, βάσει χρονοδιαγραμμάτων.  

Ανέφερε επίσης ότι τον Σεπτέμβριο, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή θα ζητήσει εκ νέου ενημέρωση για το σχέδιο δράσης σε μια από τις πρώτες της συνεδρίες. Για την υλοποίηση του σχεδίου είπε εξάλλου ότι επιβάλλεται να στελεχωθούν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες.  

Σύμφωνα με την κ. Κουκουμά «υπάρχουν πληροφορίες σε διάφορες υπηρεσίες οι οποίες δεν αξιολογήθηκαν», ενώ κάλεσε τον κόσμο να δώσει πληροφορίες για αγνοούμενους, ακόμη και σε βουλευτές.  

Για το θέμα των αγνοουμένων της Άσσιας, η κ. Κουκουμά είπε ότι θα πρέπει να διοριστεί ξεχωριστός συντονιστής, ενώ ζήτησε από την Κυβέρνηση να προωθήσει το θέμα του διορισμού ειδικού εισηγητή για τους αγνοούμενους της Κύπρου, μετά την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωκοινοβουλίου.  

Η βουλευτής του ΔΗΣΥ, Μαριέλλα Αριστείδου, ανέφερε από την πλευρά της ότι η ανάγκη εκπόνησης του σχεδίου δράσης προέκυψε λόγω της συνεχιζόμενης άρνησης της Τουρκίας να δώσει στοιχεία και πληροφορίες για σημεία ταφής αγνοουμένων ή να επιτρέψει έρευνες σε σημεία που ελέγχονται από τον τουρκικό στρατό.  

Έκανε ακόμη λόγο για απογοητευτικά στοιχεία σε σχέση με τον εντοπισμό οστών αγνοουμένων και είπε ότι θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για το ανθρωπιστικό αυτό ζήτημα. Χαιρέτισε τέλος την προσπάθεια αυτή και εξέφρασε την ετοιμότητα του ΔΗΣΥ να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου για εξακρίβωση της τύχης και του τελευταίου αγνοούμενου.