Τα τελευταία περιστατικά με πλημμυρισμένους δρόμους και περιοχές μετά από σύντομη βροχόπτωση δεν πρέπει να θεωρούνται καθόλου τυχαία, καθώς λόγω και του ανθρώπινου παράγοντα που έφραξε τη ροή ρυακιών και ποταμιών στην Κύπρο, είτε με δρόμους, είτε με κτίσματα, δυσχεραίνει το πρόβλημα που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση πλημμυρών και καθιστώντας ολόκληρες κοινότητες ή ακόμη και πόλεις επικίνδυνες σε θέματα πλημμυρών.  

Ένεκα των πιο πάνω ανατρέξαμε στο ΤΑΥ και στα στοιχεία που κατέχουν ώστε να σας παρουσιάσουμε τις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για πλημμύρες.

Έγκωμη, Κοκκινοτριμιθιά,  Άγιος Δομέτιος, Λακατάμια, Λατσιά, Μέσα Γειτονιά, Πολεμίδια, Γερμασόγεια, Μεσόγη, Παραλίμνι, Αραδίππου, είναι μόνο μερικές από τις περιοχές που αντιμετωπίζουν κινδύνους πλημμυρών σύμφωνα με τα δεδομένα και τους χάρτες που κατέχει σήμερα το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων.

Ποιές περιοχές διατρέχουν κίνδυνο πλημμυρών

Πιο αναλυτικά οι περιοχές και από ποιο ποταμό επηρεάζονται,

οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο στη Λευκωσία είναι:

• Από το Πολιτικό μέχρι και Δήμο Λευκωσίας, δηλαδή, Λακατάμια, Ανθούπολη, Πάνω και Κάτω Δευτερά, Ανάγεια, Εργάτες, Επισκοπειό, Ψημολόφου, Πέρα – Πεδιαίος (Πεδιαίος)
• Η Έγκωμη και Άγιος Δομέτιος – Κλήμος (Πεδιαίος)
• Στρόβολος και Βιομηχανική περιοχή των Λατσιών – Καλόγερος (Πεδιαίος)
• Κοκκινοτριμιθιά – Παραπόταμος Μέρικα (Σερράχης)
• Παλαιομέτοχο και Αγίοι Τριμιθιάς – Μέρικας και Παραπόταμοι Κούτης και Κατούρης (Σερράχης)
• Αστρομερίτης και Περιστερώνα – Κομήτης (Σερράχης)
• Νήσου, Πέρα Χωριό και Δάλι – Γιαλιάς (Γιαλιάς)
• Βιομηχανική Περιοχή Ιδαλίου – Αλμυρός – Άλυκος (Γιαλιάς)

οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο στη Λεμεσό είναι:

• Μέσα Γειτονιά, Άγιος Αθανάσιος και Ανατολική περιοχή Λεμεσού – Ποταμός Βαθιάς και Παραπόταμος Βαθιά (Ποταμός Βαθιάς και Παραπόταμος Βαθιά)
• Πολεμίδια, Λεμεσός, Άγιος Αντώνιος και Καρνάγιο – Νέα και παλιά κοίτη ποταμού Γαρύλλη (Γαρύλλη)
• Γερμασόγεια – Ποταμός της Γερμασόγειας (Γερμασόγειας)
• Ύψωνας – Αργάκι του Μαρκέτου (Αργάκι του Μαρκέτου)

οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο στην Πάφο είναι:

• Μεσόγη, Πάφος, Χλώρακας – Κοσιηνάς (Κοσιηνάς)
• Πόλη της Πάφου, δηλαδή Γεροσκήπου και Μέσα Χωριό – Λιμναρκά, Αργάκι του Βασιλικού στην Πάφο (Λιμναρκά και Αργάκι του Βασιλικού)

οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο στην Ελ. Επαρχία Αμμοχώστου είναι:

• Παραλίμνι – Ποταμός εισροής και Λίμνη Παραλιμνίου (Ποταμός εισροής Λίμνης Παραλιμνίου)

οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο στη Λάρνακα είναι:

• Ορμήδεια – Ποταμός Ορμήδειας (Ορμήδειας)
• Αραδίππου, Λιβάδια – Αρχάγγελος, Καμίτσης (Αραδίππου)
• Καμάρες Λάρνακας – Ποταμός Καμάρων (Ποταμός Καμάρων)

Να σημειώσουμε πως τα πιο πάνω στοιχεία προέκυψαν κατά την ετοιμασία των Χαρτών Κινδύνου Πλημμύρας στο πλαίσιο της Κυπριακής Νομοθεσίας για τις πλημμύρες.  Μπορείτε να δείτε τον διαδραστικό χάρτη πατώντας εδώ!

Τι είναι οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμύρας

Όπως ανέφερε και στον χαιρετισμό του κατά την πρώτη παρουσίαση των εν λόγω Χαρτών και στοιχείων ο τότε Διευθυντής ΤΑΥ, Δρ. Κυριάκος Κύρου, οι χάρτες πλημμύρας βοηθούν ώστε να προσδιοριστούν οι κίνδυνοι αλλά και οι ευαισθητοποίηση του κοινού στο γεγονός ότι οι κοίτες των ποταμών μπορούν ανά πάσα στιγμή να μεταφέρουν πλημμυρικές ροές και να παρουσιάσουν σημαντικούς κινδύνους πλημμύρας παρόλο που λόγω του ημίξηρου κλίματος μας, τον περισσότερο καιρό παραμένουν ξερές χωρίς καθόλου νερό.

Τι δείχνουν

Οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας δείχνουν ακραία σπάνια σενάρια, σενάρια που συμβαίνουν κατά μέσο όρο μία φορά στα 20, 100 και 500 χρόνια αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι κάποια από αυτά τα σενάρια μπορεί να μην εμφανιστούν ποτέ στην πραγματικότητα στη διάρκεια της ζωής μας, όμως λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματικές αλλαγές και την αύξηση της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων που αποδεδειγμένα συμβαίνουν στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο.

Να σημειώσουμε πως οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμύρας αφορούν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες στις ΠΔΣΚΠ (Περιοχή Δυνητικού Σοβαρού Κινδύνου Πλημμύρας) για κάθε ένα από τα 3 ακόλουθα σενάρια πλημμυρών:     

               1)            Πλημμύρα χαμηλής πιθανότητας (1 στα 500)

               2)            Πλημμύρα μέσης πιθανότητας (1 στα 100)

               3)            Πλημμύρα υψηλής πιθανότητας (1 στα 20)                        

και παρουσιάζουν

               i.             τον πιθανό αριθμό κατοίκων που μπορεί να πληγούν,

               ii.            τον τύπο οικονομικής/πολιτιστικής/αρχαιολογικής σημασίας δραστηριότητας στην περιοχή που μπορεί να πληγεί,

               iii.           εγκαταστάσεις οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν τυχαία ρύπανση σε περίπτωση πλημμύρας,

               iv.           άλλες πιθανές σημαντικές πηγές ρύπανσης.

Να σημειώσουμε πως σύμφωνα με τον νόμο, το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβρη του 2019, οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμύρας θα πρέπει να ετοιμαστούν για τις καθορισμένες το 2018 «Περιοχές Δυνητικού Σοβαρού Κινδύνου Πλημμύρας», καθώς οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν το 2013 και το Στάδιο 2 (δηλαδή οι Χάρτες) θα πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε έξι χρόνια.

Πώς αντιμετωπίζει η Κύπρος τις πλημμύρες

Σε επικοινωνία που είχαμε με την Προϊστάμενη της Υπηρεσίας Υδρολογίας και Υδρογεωλογίας του ΤΑΥ, κα. Μαρινέλα Παναρέτου, μας λέχθηκε πως από το 2010 και μετά το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ που προνοεί για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.

Παράλληλα, η κα. Παναρέτου σε ερώτηση μας κατά πόσο τα φαινόμενα πλημμυρών που βλέπουμε στην Κύπρο οφείλονται και στον ανθρώπινο παράγοντα και στον τρόπο και χώρους που έχουν ανεγερθεί σπίτια ή άλλα κτίσματα μας απάντησε καταφατικά, επεξηγώντας μας πως για πολλά χρόνια δεν υπήρχε πλαίσιο που να αναγκάζει άλλες αρμόδιες υπηρεσίες να ακολουθούν τις υποδείξεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, κάτι που άλλαξε – ευτυχώς – τον Νοέμβριο του 2010, υποχρεώνοντας άλλους αρμόδιους φορείς να ακολουθούν τις υποδείξεις και παρατηρήσεις του ΤΑΥ.

Όσον αφορά το πώς η Κύπρος αντιμετωπίζει ενδεχόμενες πλημμύρες η νομοθεσία καθορίζει 3 στάδια εφαρμογής της. Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) αποτελεί το τρίτο στάδιο εφαρμογής της νομοθεσίας (Στάδιο 3) και σκοπό έχει την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας τόσο στις Περιοχές Δυνητικού Σοβαρού Κινδύνου Πλημμύρας (ΠΔΣΚΠ) όσο και σε ολόκληρη τη χώρα. 

Το ΣΔΚΠ περιλαμβάνει:

               1)            Τον καθορισμό κατάλληλων στόχων για μείωση της πιθανότητας πλημμύρας και μείωση των δυνητικών αρνητικών συνεπειών των πλημμύρων

               και        

               2)            Τον καθορισμό και εφαρμογή μέτρων πρόληψης, προστασίας, ετοιμότητας και αποκατάστασης (Πρόγραμμα Μέτρων) για την επίτευξη των καθορισμένων στόχων.

Τα μέτρα αφορούν είτε ολόκληρη την Κύπρο (Οριζόντια Μέτρα) είτε συγκεκριμένη Περιοχή Δυνητικού Σοβαρού Κινδύνου Πλημμύρας (Ειδικά Μέτρα)                           

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας θα επανεξεταστεί και ανάλογα να επικαιροποιηθεί το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβρη του 2021 και στη συνέχεια θα επανεξετάζεται και επικαιροποιείται κάθε 6 χρόνια.

Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας εκπονείται αφού προηγηθεί σχετική πληροφόρηση του κοινού και Δημόσια Διαβούλευση για το Σχέδιο.