Καταιγισμός ερωτημάτων κατακλύζει τα μυαλά όλων μας - ιδιαίτερα των γονέων -  σχετικά με το περιστατικό των τελευταίων ημερών κατά το οποίο φρουρός που εργαζόταν σε Λύκειο της Λευκωσίας συνελήφθη για υπόθεση παιδικής πορνογραφίας. Όπως αναφέρουν πληροφορίες για την υπόθεση, ο φρουρός με τη χρήση πλαστών λογαριασμών σε πλατφόρμα  κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιώντας γυναικείο όνομα, απέσπασε αριθμό φωτογραφιών και βίντεο, στα οποία ανήλικος απεικονιζόταν γυμνός. 

Με αφορμή το περιστατικό αυτό, η Offsite επικοινώνησε με την Χρίστη Τίφα, Εγγεγραμμένη Σχολική Ψυχολόγο, η οποία μας ενημέρωσε για τον τρόπο που πρέπει οι γονείς να χειρίζονται τη σχέση των παιδιών τους με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, καθώς και τι πρέπει να κάνουν ώστε τα παιδιά να αποφεύγουν τους κινδύνους αυτούς. 

-Από που προκύπτει η άνεση των παιδιών να επικοινωνούν με αγνώστους μέσω των Social media και στη συνέχεια να υπάρχει το ενδεχόμενο να ανταλλάζουν και φωτογραφίες;

Στις μέρες μας, η άνεση των παιδιών να επικοινωνούν με αγνώστους μέσω των Social media οφείλεται στο γεγονός πως η τεχνολογία έχει μπει στην ζωή των παιδιών από παιδική ηλικία και τις περισσότερες φορές χωρίς εποπτεία από τους γονείς τους. Παρόλο που η ηλικία απόκτησης προσωπικού λογαριασμού στα social media (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat) είναι συνήθως στα 13 έτη ενός παιδιού, πολλά παιδιά γνωρίζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφού πλέον έχει γίνει ο νέος τρόπος ζωής των ίδιων και των γονιών τους. Πολλά παιδιά μιμούνται τους γονείς τους και επιθυμούν να έρθει η ηλικία όπου θα έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στα Social media. Έρευνες έχουν δείξει πως κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής πορείας ενός παιδιού, τα παιδιά χρησιμοποιούν την δεξιότητα της μίμησης σωστών ή λανθασμένων προτύπων για απόκτηση νέας γνώσης ή συνήθειας.

- Απο ποια ηλικία και μετά μπορούν τα παιδιά να έχουν επαφή με υπολογιστή/κινητό τηλέφωνο/ταμπλετ και ειδικότερα με τα social media; 

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία. Σημαντικό είναι η ασφαλής χρήση της τεχνολογίας και ειδικότερα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα παιδιά πρέπει να απομυθοποιήσουν τα μέσα τεχνολογίας και κοινωνικής δικτύωσης και να καταλάβουν την θετική χρήση τους.

- Είναι σε θέση τα παιδιά να αναγνωρίζουν τους κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν; 

Με σωστή εκπαίδευση τόσο από το οικογενειακό όσο και από το σχολικό περιβάλλον, τα παιδιά θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τους κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν. Αν υπάρχει σωστή διαπαιδαγώγηση τότε τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τον κίνδυνο. Στόχος δεν είναι ο εκφοβισμός των παιδιών προς την χρήση της τεχνολογίας και των social media, στόχος μας είναι να μάθουν τα παιδιά να αυτοπροστατεύονται.

-Πως οι γονείς μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους; 

Αρχικά, οι γονείς είναι σημαντικό να καταλάβουν το τρόπο σκέψης του παιδιού τους σχετικά με το πως βλέπουν τον κόσμο της τεχνολογίας και των social media. Κατά δεύτερον, να ερευνήσουν τον τρόπο που κινούνται σε μια πλατφόρμα τα παιδιά τους όπου πιθανόν να ερμηνεύει τον τρόπο με τον οποίο διατηρούν σχέσεις στον πραγματικό κόσμο, καθώς και την πραγματική τους εικόνα, πως τα παιδιά βλέπουν τον εαυτό τους. Αν ο γονιός έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το παιδί του και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τους κινδύνους αλλά και τον εαυτό του, τότε θα μπορέσει να προστατεύσει τα παιδιά του, χωρίς επικριτικό έλεγχο, αλλά με ένδειξη ενδιαφέροντος, σεβασμού και κατανόησης.

- Με ποιο τρόπο πρέπει να χειριστούν τη συζήτηση (σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου και ειδικότερα των social media, αλλά και το ενδεχόμενο εξαπάτησης τους από κάποιον άγνωστο) που θα κάνουν με τα παιδιά τους για να μην τα εκφοβίσουν;

Όλα εξαρτώνται από την ποιότητα σχέσης που υπάρχει μεταξύ παιδιού και γονιού, και τι πραγματικά εννοώ; Αν ο γονιός δημιουργήσει με το παιδί του μια σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού τότε δεν θα δυσκολευτεί να χειριστεί μια τέτοια συζήτηση που αφορά την προστασία του ίδιου του παιδιού του. Η εξαπάτηση από κάποιον άγνωστο μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής του παιδιού, αλλά και με οποιοδήποτε τρόπο. Αν το παιδί εμπιστεύεται τον γονιό του και έχει μάθει να μοιράζεται με άνεση τέτοιου είδους πληροφορίες τότε η συζήτηση μεταξύ γονιού και παιδιού θα εξελιχθεί φυσιολογικά.

- Υπάρχει εξάρτηση των παιδιών από τα social media στην Κύπρο; Πότε μιλάμε για εθισμό, πως το αναγνωρίζουν οι γονείς και ποια είναι η αντιμετώπιση; 

Η εξάρτηση των παιδιών από τα social media είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Μιλάμε για εθισμό όταν βγεις έξω και παρατηρήσεις τα παιδιά και τους γονείς να βρίσκονται σε ένα ωραίο εστιατόριο, το οποίο τους προσφέρει εξαίρετη ατμόσφαιρα και φαγητό, και αντί να απολαύσουν τον χρόνο που έχουν μαζί ως οικογένεια, βρίσκονται προσκολλημένοι στα Facebook, Instagram κλπ, και ανταλλάζουν και δημοσιοποιούν φωτογραφίες για το που βρίσκονται και με ποιους. Τότε ναι, μιλάμε για εθισμό!

Ως γονείς, προτείνεται να ορίσουν κανόνες σχετικά με τη χρήση διαδικτύου:  

• Η ενασχόληση των παιδιών με αθλητικές και κοινωνικές δραστηριότητες κατά τις απογευματινές ώρες τους δίνουν την ευκαιρία να ξεφεύγουν από τις οθόνες του υπολογιστή και του κινητού τηλεφώνου.
• Είναι σημαντικό να εκπαιδεύουμε τα παιδιά να αναπτύξουν αυτό- έλεγχο και αυτοπειθαρχία σχετικά με τη χρήση Διαδικτύου. Συζητάμε για τις προτεραιότητες που πρέπει να βάζουν στην ζωή τους, όπως ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια τους, το χόμπι τους, οι φίλοι τους, το διάβασμα και ο ύπνος τους.
• Η οριοθέτηση από την αρχή σχετικά με το ωράριο όπου τα παιδιά θα χρησιμοποιούν τα social media είναι σημαντική, αφού αν δεν τηρηθεί θα παραβούν την κοινή συμφωνία με τους γονείς τους και τότε θα υπάρξουν από κοινού συνέπειες.
• Τα σημαντικότερα πρότυπα των παιδιών είναι οι γονείς τους, σε εκείνους βλέπουν το παράδειγμα που θα μιμηθούν. Εάν περιοριστούν οι διαδικτυακές συνήθειες των γονιών, θα περιοριστούν και των παιδιών