Κατεβάστε τώρα το application της Offsitenews για Android & για iOS
Group google play
Group app store
mobile app

Πάσχα όπως παλιά: Παραδοσιακά τραγούδια, χοροί και φαγοπότι

Μικαέλλα Μέσσιου
- 24.04.2022

Πάσχα όπως παλιά: Παραδοσιακά τραγούδια, χοροί και φαγοπότι

Ήθη και έθιμα του Πάσχα - Πόσα από αυτά γνωρίζετε;

Πάσχα όπως παλιά μαζί με φίλους και όλη την οικογένεια ξανά μαζί στο ίδιο τραπέζι θα κάνουμε φέτος, μιας και μας το επιτρέπει η επιδημιολογική εικόνα. (Δείτε ΕΔΩ ακριβώς τι ισχύει από τις 22 Απριλίου)

Μαζί με την οικογένεια μας λοιπόν, αναμένεται να θυμηθούν οι παλιοί και να μάθουν οι νεότεροι τα παλιά ήθη και έθιμα, αφού αναμένεται να γίνει μεγάλο γλέντι στα σπίτια κυρίως την Κυριακή του Πάσχα, ακόμα και σε αρκετές πλατείες των χωριών ή στο προαύλιο των εκκλησιών αναμένεται πως θα γίνουν ξανά διάφορα παραδοσιακά παιχνίδια. 

Υπενθυμίζεται ότι το Πάσχα του 2020 η Κύπρος βρισκόταν σε καθολικό Lockdown και υπήρχε απαγόρευση κυκλοφορίας ενώ το 2021 την Κυριακή του Πάσχα υπήρξαν εξαιρέσεις όπου τα SMS για κυκλοφορία ήταν 2 και στα σπίτια επιτρεπόταν μέχρι 10 άτομα για το Πασχαλινό τραπέζι. Το κέρφιου άρχιζε στις 9:00 το βράδυ

>>> H offsite τώρα και στο Google News - Ακολουθείστε μας

Από που προέρχεται η λέξη Πάσχα

Καταρχάς, η λέξη Πάσχα προέρχεται από την εβραϊκή «pesah» που σημαίνει "διάβαση". Το Πάσχα, οι Χριστιανοί γιορτάζουν την ανάσταση του Σωτήρα και τη διάβαση από το θάνατο στη ζωή ενώ οι Εβραίοι γιόρταζαν το Πάσχα σε ανάμνηση της απελευθέρωσής τους από τους Αιγυπτίους και της διάβασης της Ερυθράς θάλασσας.

Το Πάσχα είναι κινητή γιορτή και γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (δηλαδή Κυριακή μετά την πανσέληνο του Μαρτίου) γι’ αυτό και κάθε χρόνο αλλάζει η ημερομηνία του.

Πολλοί είναι λάτρεις των εθίμων του Πάσχα αλλά δεν γνωρίζουν όλοι την σημασία τους και τι συμβολίζει η τέλεση τους.

Δείτε ποια είναι αυτά και πόσα γνωρίζετε εσείς:

Τα κάλαντα του Λάζαρου

Την ημέρα του Σάββατου του Λαζάρου, ομάδες με παιδιά, γυρίζαν όλα τα σπίτια του χωριού για να ψάλουν τον «Λάζαρο». Οι νοικοκυρές τους έδιναν σαν δώρο φρέσκα αυγά για να τα βάψουν, φλαούνες και χρήματα.

 Κλαδιά ελιάς στην εκκλησία

Το πρωί της Κυριακής των Βαΐων, οι πιστοί μεταφέρουν κλαδιά ελιάς στην εκκλησία στη μνήμη των κλαδιών ελιάς που μεταφέρονται από το πλήθος των Ιεροσολύμων κατά τη διάρκεια του καλωσόρισματος του Χριστού στην πόλη. Η ελιά μένει στην εκκλησία μέχρι την ήμερα της Πεντηκοστής, για να αγιαστεί. Μετά όταν αγιαστεί, χρησιμοποιείται για το κάπνισμα του σπιτιού.

Οι προετοιμασίες για τους εορτασμούς της Ανάστασης ξεκινούν από τη Μεγάλη Πέμπτη. Την Μεγάλη Πέμπτη, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα τσουρέκια και βάφουν τα αυγά κόκκινα με βαφές ή ρίζες.

Τσουρέκι 

tsoureki

Το τσουρέκι στον Χριστιανισμό, συμβολίζει την ανάσταση του Χριστού, καθώς κατά την παράδοση, το αλεύρι ζωντανεύει και μεταμορφώνεται σε ψωμί, ενώ το ζύμωμα σε σχήμα πλεξούδας συμβολίζει την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων.

Το τσουρέκι είναι παραδοσιακά συνδεδεμένο με το Πάσχα και δεν λείπει σχεδόν από κανένα λαμπριάτικο τραπέζι και το τρώμε μετά το Χριστός Ανέστη, την επίσημη, δηλαδή, λήξη της νηστείας.

Βάψιμο αυγών

Το βάψιμο των αβγών γίνεται πάντα την Μεγάλη Πέμπτη και για αυτό το λόγο πολλοί την ονομάζουν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός προσέφερε άρτο και οίνο ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του. Το βάψιμο των αβγών με κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα του Ιησού Χριστού που έσταξε, όταν τον λόγχισε ο Ρωμαίος στρατιώτης όταν ήταν Σταυρωμένος.

tsoygkrisma-avgon

Τσούγκρισμα αυγών

Πριν φάμε τα κόκκινα αυγά, ο καθένας διαλέγει το αυγό του και το τσουγκρίζει με άλλους . Στην παράδοση, κάθε φορά που τσουγκρίζουμε το αυγό μας λέμε τη φράση «Χριστός Ανέστη» και παίρνουμε την απάντηση «Αληθώς ο Κύριος».

Tο τσούγκρισμα των πασχαλινών αβγών συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού αφού το αυγό συμβολίζει τη ζωή και τη δημιουργία που κλείνει μέσα του τη ζωή.

Επιτάφιος

Το Πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, γίνεται ο στολισμός του επιταφίου κατά παράδοση από τις κοπέλες του χωριού. Μετέπειτα, η νεολαία του χωριού ψάλλει τον επιτάφιο θρήνο, ενώ τρεις κοπέλες ντυμένες μυροφόρες, ραίνουν το Χριστό με μύρα, αρώματα και άνθη.

 epitafios

Το βράδυ έρχονται οι πιστοί στην λειτουργία με τις οι εικόνες να είναι σκεπασμένες με μαύρο ύφασμα σε ένδειξη πένθους. Μετά το τέλος της λειτουργίας κάποιος από το εκκλησίασμα στέκει είτε μέσα στην εκκλησία είτε στο προαύλιο και τραγουδά τον Θρήνο της Παναγίας. Έπειτα γίνεται η περιφορά του επιταφίου στους κεντρικούς δρόμους του χωριού.

Φλαούνα

Η Φλαούνα αποτελεί το κατ’ εξοχήν πασχαλινό κυπριακό έδεσμα (αν και μπορείς να την καταναλώσεις ολόχρονα) και συνήθως καταναλώνεται το Μεγάλο Σάββατο, μετά το βράδυ της Ανάστασης και την Κυριακή του Πάσχα.

Το έθιμο των Φλαούνων χρονολογείται περίπου από το 19ο αιώνα και σύμφωνα με την παράδοση φτιαχνόταν το Μεγάλο Σάββατο ενώ πλέον συνήθως παρασκευάζονται την Μεγάλη Πέμπτη.

flaounes

Μετά την παρασκευή τους μεταφέρονται στην εκκλησία για να δοθούν στους πιστούς και να καταναλωθούν μετά την Ανάσταση.

Παλαιότερα οι φλαούνες χρησιμοποιούνταν για τη μετάβαση των πιστών από τη νηστεία στην κατανάλωση μη νηστίσιμων τροφών χωρίς να δημιουργούνται στομαχικές διαταραχές.

>>> Κατεβάστε τώρα το application της offsite - ΕΔΩ για Android & ΕΔΩ για iOS

Χριστός Ανέστη

Γύρω στις έντεκα το βράδυ του Σαββάτου της Ανάστασης, οι Χριστιανοί πάνε στην εκκλησία και να γιορτάσουν το Χριστός Ανέστη.

Το Χριστός Ανέστη αποτελεί τον πιο διαδεδομένο χαιρετισμό μεταξύ των Ορθόδοξων Χριστιανών που λέγεται από το Πάσχα, και για σαράντα ημέρες, δηλαδή μέχρι την απόδοση του Πάσχα, την Τετάρτη της παραμονής του εορτασμού της εορτής της Αναλήψεως:

“Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος.”

Τα μεσάνυχτα ο ιερέας λέει το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός», ενώ συγχρόνως βγαίνει από την εκκλησία μαζί με τους ψάλτες για την λιτανεία. Οι πιστοί ανάβουν τα κεριά τους και τις λαμπάδες τους από το Άγιο φως της Αναστάσεως και βγαίνουν όλοι έξω. Εκεί ο ιερέας θα πει τον Καλό Λόγο και το Ευαγγέλιο, ενώ όλοι μαζί ψάλλουν το Χριστός Ανέστη.

Μετά την λειτουργία της αναστάσεως, επιστρέφουν όλοι στα σπίτια τους όπου πατροπαράδοτα τρώνε την σούπα αυγολέμονη ή τραχανά, αυγά και φλαούνες

Λαμπρατζια

Έξω, στο προαύλιο της εκκλησίας το Σάββατο της Ανάστασης, είναι αναμμένη η «Λαμπρατζιά».

lampratzia

Με βάση τη παράδοση, στη Λαμπρατζιά «καίμε» τον Ιούδα, στο προαύλιο της εκκλησίας, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αμέσως μετά την λειτουργία. Οι νέοι του χωριού διοργανώνουν την Λαμπρατζιά μέρες πριν, μαζεύοντας ξύλα και ξενυχτώντας με βάρδιες για να μην τους τα κλέψουν.

Το σούβλισμα του αρνιού

Την Κυριακή του Πάσχα το πρωί γίνεται ο εσπερινός της Αγάπης. Μετά την λιτανεία της εικόνας, οι πιστοί προσκυνούν και πάνε στα σπίτια τους και θα ψήσουν το πατροπαράδοτο «Αρνί στην σούβλα».

Το θυσιαζόμενο αρνί για το Χριστιανικό Πάσχα συμβολίζει τον Ιησού Χριστό, ως τον Αμνό του Θεού, που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου.

arni

Παιχνίδια του Πάσχα

Μπορεί φέτος λόγω κορωνοϊού να μην γίνουν τα παιχνίδια στις πλατείες των χωριών, όμως άλλες χρονιές το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα και την Δευτέρα του Πάσχα, οι πιστοί πάνε στην πλατεία του χωριού για να παίξουν τα παραδοσιακά παιχνίδια της Λαμπρής. Τα παιχνίδια μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη του Πάσχα.

Αναμφίβολα τα παραδοσιακά πασχαλινά είναι σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου. Στο πέρασμα του χρόνου, τα έθιμα αυτά διατηρήθηκαν περισσότερο στα χωριά παρά στα αστικά κέντρα.

Μερικά από τα πιο δημοφιλή παιχνίδια:

Οι Αυγουλλοδρομίες: Οι παίχτες τρέχουν κρατώντας με το στόμα τους ένα κουτάλι στο οποίο τοποθετείται ένα ψημένο αυγό. Σκοπός είναι να φτάσουν στο τέρμα χωρίς να πέσει κάτω το αυγό.

Οι Γαουροδρομίες: Τα γαϊδούρια με τους αναβάτες τους τρέχουν από το σημείο εκκίνησης μέχρι το τέρμα. Όποιος φτάσει πρώτος στο τέρμα είναι και ο τελικός νικητής.

Το Σχοινί: Το παιχνίδι παίζεται με δύο ομάδες. Το σχοινί σημαδεύεται στη μέση και η κάθε ομάδα παίρνει μία άκρη του σχοινιού. Με το σύνθημα έναρξης του παιχνιδιού η κάθε ομάδα προσπαθεί να τραβήξει προς το μέρος της την άλλη ομάδα. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα τραβήξει την άλλη ομάδα προς το μέρος της πέρα από το σημαδεμένο σημείο.

Οι Σακκουλοδρομίες: Ο κάθε παίκτης παίρνει μια σακούλα και βάζει μέσα τα πόδια του. Κρατά τη σακούλα στο πάνω μέρος της και στέκεται μπροστά στη γραμμή αφετηρίας. Σκοπός είναι να φτάσεις πρώτος στη γραμμή τερματισμού πηδώντας μέσα στη σακούλα.

sakoylodromies

 

Καλό Πάσχα σε όλους! 

Home