Άρχισε σήμερα στη Βουλή η συζήτηση του νομοσχεδίου για την πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, το οποίο ενσωματώνει τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών και περιλαμβάνει επιβαρυντικούς παράγοντες, που θα λαμβάνονται υπόψη κατά την επιμέτρηση των ποινών των δραστών.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, καταδικάζονται όλες οι μορφές έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, ενώ προστίθενται και νέα αδικήματα, όπως είναι η οικονομική και ψυχολογική βία.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί διεθνώς το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο, το οποίο ετοιμάστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης, σε μια προσπάθεια ολιστικής αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

Οι Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Νομικών ξεκίνησαν τη Δευτέρα στην παρουσία της Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως την κατ’ άρθρο συζήτηση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, ενώ η προσπάθεια επικεντρώνεται ώστε το νομοσχέδιο να ψηφιστεί πριν τη διάλυσης της θητείας αυτής της Βουλής.

Αύξηση περιστατικών βίας στην Κύπρο

Όπως ανέφερε ενώπιον των Επιτροπών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Νομικών, η Υπουργός Δικαιοσύνης Έμιλη Γιολίτη, τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας στην Κύπρο ολοένα και αυξάνονται, για να σημειώσει ότι η πανδημία έφερε αύξηση των περιστατικών βίας κατά των γυναικών, παγκοσμίως, αλλά και στην Κύπρο.

Επιπλέον, είπε πως ανησυχητικοί είναι και οι αριθμοί των γυναικοκτονιών, σημειώνοντας ότι «κάθε μέρα, σε όλο τον κόσμο, δολοφονούνται πέραν των 137 γυναικών, κατά μέσο όρο, από πρώην ή νυν συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειας τους».

40 γυναικοκτονίες στην Κύπρο τις τελευταίες δύο δεκαετίες

Σε σχέση με την Κύπρο, είπε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες καταγράφηκαν 40 γυναικοκτονίες, με περίπου τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή τις περισσότερες φορές οι γυναίκες δολοφονούνται από συζύγους ή συντρόφους ή από το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Η Υπουργός Δικαιοσύνης αναφέρθηκε στην πρόσφατη περίπτωση της περασμένης Τρίτης, όταν γυναίκα βρέθηκε σε χωράφι στην Αθηαίνου, αφού προηγουμένως είχε δολοφονηθεί και πεταχτεί σε φρεάτιο σε άλλη περιοχή της Λευκωσίας.

Επίσης, είπε πως κανείς «δεν μπορεί να ξεχάσει με πόσο κλονισμό και αποτροπιασμό παρακολουθήσαμε τις κακοποιήσεις και δολοφονίες των Κριστίν Κωνσταντινίδου και Οξάνας Λίσνα, της 18χρονης Στάλως Ιωαννίδου, της 46χρονης Αντωνίτσας Ροδοσθένους, της 36χρονης Ντανιέλας Ρόσκα, της 26χρονης Στέλλας Πιερή, των 5 γυναικών και 2 παιδιών από τον κατά συρροή δολοφόνο και τόσων άλλων γυναικών, οι οποίες λόγω του ότι ήταν γυναίκες και θεωρήθηκαν εύκολη λεία, δολοφονήθηκαν άγρια από άτομα στα οποία είχαν δείξει εμπιστοσύνη».

Καταγγελίες και για σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση

Αναφερόμενη στις καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση που παρατηρούνται τους τελευταίους μήνες, η κ. Γιολήτης είπε πως οι καταγγελίες αυτές είναι πολλές, σημειώνοντας πως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, το οποίο εναρμονίζεται πλήρως με τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, έρχεται να δώσει μια νομική ομπρέλα προστασίας στα θύματα.

Εξάλλου, συμπλήρωσε ότι πριν από αυτό έρχεται να δώσει ενημέρωση, πρόληψη, προστασία στα θύματα και στη συνέχεια να αποδώσει δικαιοσύνη με καταδίκες των θυτών και με αυστηρές ποινές να τιμωρήσει παραδειγματικά τους θύτες.

«Κύριος στόχος όλων», συμπλήρωσε, «θα πρέπει να είναι -και αυτό αναμένεται να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό μέσα από την εφαρμογή του νομοσχεδίου- η πρόληψη για να μειωθεί ή ακόμα και να εξαλειφθεί η βία κατά των γυναικών, οι βιασμοί, οι κακοποιήσεις, οι γυναικοκτονίες».

Όπως πρόσθεσε, πρέπει να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό ο αριθμός των θυτών, που ίσως να θεωρούν ότι δεν θα καταγγελθούν και δεν θα τιμωρηθούν, ενώ σημείωσε ότι πρέπει «να μετατραπεί η ιδιωτικότητα και η σιωπή πίσω από τις κλειστές πόρτες σε δημόσια κατακραυγή και καταγγελία του θύτη και να αντιμετωπιστεί η βία κατά των γυναικών με ένα ολιστικό τρόπο από τις αρχές, τις οργανώσεις, τους αρμόδιους φορείς».

«Να εκπαιδευτούν, να καταρτιστούν και να ευαισθητοποιηθούν όλοι οι επαγγελματίες, που ασχολούνται με την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Να εξαλειφθούν τα βαθιά εμπεδωμένα κοινωνικά στερεότυπα, που αφορούν τους ρόλους των φύλων στην κοινωνία. Να ανατραπούν οι εξουσιαστικές σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για ένα μέλλον με λιγότερη βία, λιγότερες ανισότητες, λιγότερους αποκλεισμούς», συμπλήρωσε.

Ερωτηθείσα εάν υπάρχουν στοιχεία για βία κατά των ανδρών, η Υπουργός Δικαιοσύνης απάντησε καταφατικά, προσθέτοντας ότι είναι πολύ λιγότερες οι περιπτώσεις και ειδικά στην Κύπρο από ότι είναι παγκοσμίως, ωστόσο, είπε πως υπάρχουν τέτοια περιστατικά, αλλά στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα θύματα βίας είναι γυναίκες.  

Σε ερώτηση για την πρόθεση αύξησης των ποινών, η κ. Γιολίτη είπε πως οι ποινές θα αυξηθούν εκεί όπου θεωρείται ότι είναι χαμηλές, προσθέτοντας ότι αυτό μελετάται τώρα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, η αύξηση δηλαδή των ποινών στον ποινικό κώδικα. 

Δίνοντας παράδειγμα, η κ. Γιολίτη είπε ότι τώρα στον ποινικό κώδικα η παρενόχληση γυναίκας με νοητική στέρηση είναι 3 χρόνια και θα αυξηθεί στα 14.

Σε ερώτηση για την οικονομική και ψυχολογική βία και πώς αυτές θα καθορίζονται ή θα αποδεικνύονται, η Υπουργός Δικαιοσύνης απάντησε πως «είναι εδώ ακριβώς που θα χρειαστεί εκπαίδευση των εμπλεκόμενων φορέων», προσθέτοντας ότι «όταν ένας σύζυγος αποστερεί τα βασικά προς το ζην της συζύγου του και την εξαναγκάζει με αυτό τον τρόπο να μένει μαζί του, αυτό συνιστά οικονομική βία».

Διευκρίνισε ότι οι καταγγελίες θα γίνονται στην Αστυνομία, τα μέλη της οποίας θα είναι κατάλληλα καταρτισμένα, για να γνωρίζουν ποια είναι τα στοιχεία αυτά, που συνθέτουν την οικονομική βία.

Σε άλλη ερώτηση για την πρόληψη, η κ. Γιολίτη αναφέρθηκε στον Συντονιστικό Φορέα, ο οποίος είπε «εγκαθιδρύεται στο νομοσχέδιο και ρόλος του θα είναι η πρόληψη, η ενημέρωση και ο συντονισμός όλων των εμπλεκομένων φορέων είτε αυτά αφορούν το Υπουργείο Υγείας, είτε αφορούν το Υπουργείο Δικαιοσύνης, είτε αφορούν την Αστυνομία, είτε άλλους φορείς, έτσι ώστε αυτά τα περιστατικά να εντοπίζονται, να υπάρχει και διακρατική συνεργασία, ούτως ώστε να υπάρχουν όλα τα στοιχεία, διεθνώς, για να μπορούμε να ανταποκριθούμε και εδώ στην Κύπρο με τον καλύτερο τρόπο».

Πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός των περιστατικών από ότι δείχνουν τα στατιστικά

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαριέλα Αριστείδου, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο αριθμός των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά των γυναικών είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, αφού όπως είπε «πολλά παραμένουν πίσω από τις κλειστές πόρτες με τα θύματα να βρίσκονται υπό καθεστώς φόβου και απειλών με αποτέλεσμα να μην καταγγέλλονται».

Εξέφρασε την ικανοποίηση του ΔΗΣΥ για την κατάθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, λέγοντας ότι «ένα πολύ σημαντικό νομοσχέδιο, που στοχεύει στην πρόληψη μέσα από τη δημιουργία ενός σημαντικού φορέα, που θα έχει την ευθύνη για το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των μέτρων για την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας».

«Ο στόχος είναι η ολιστική εξάλειψη της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας και ο στόχος μας είναι να ψηφιστεί σε αυτή την Ολομέλεια της Βουλής», ανέφερε.

«Επιτέλους» κατάθεση των νομοσχεδίων

Η βουλευτής του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά, ότι «δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε και να πούμε τη λέξη επιτέλους για την κατάθεση των νομοσχεδίων, που αφορούν τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης», σημειώνοντας ότι «λέμε επιτέλους, γιατί από το 2012 γίνονται προσπάθειες, ώστε να καταλήξουμε σε αυτό που έχουμε σήμερα μπροστά μας».

Ωστόσο, σημείωσε ότι «το νομοσχέδιο χρειάζεται πολλή συζήτηση, αφού παρουσιάζει αρκετά κενά και ασάφειες και παρόλο που εδώ και χρόνια συζητείται και ζητήθηκαν γνωματεύσεις από διάφορους μέχρι και από το Συμβούλιο της Ευρώπης ξανά εντοπίζουμε σήμερα διάφορα σημεία, τα οποία θα πρέπει να απασχολήσουν και συζητηθούν σε βάθος».

«Αυτό το νομοσχέδιο χρειάζεται, γιατί η γυναίκα στην Κύπρο χρειάζεται προστασία και χρειάζεται αποτελεσματική προστασία από τις καταστάσεις βίας», είπε.

Η κ. Κουκουμά επισήμανε ότι το ΑΚΕΛ ζητά πλήρη και χωρίς εξαιρέσεις εφαρμογή της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις, χωρίς οικονομίστικες προσεγγίσεις και μισόλογα.

Όπως ανέφερε, το κόμμα της θα παρέμβει με τροπολογίες, ώστε να περιληφθούν όλες οι πρόνοιες για τις οποίες η κυβέρνηση έχει ζητήσει εξαιρέσεις.

800 χιλιάδες τελικά το κόστος εφαρμογής της Σύμβασης

Επίσης είπε ότι το ΑΚΕΛ έχει ζητήσει να κατατεθεί από τον προηγούμενο Υπουργό Δικαιοσύνης η τεχνοοικονομική μελέτη για το κόστος εφαρμογής της σύμβασης, γιατί όπως είπε είχε δηλώσει ο πρώην Υπουργός ότι το κόστος της σύμβασης θα απαιτούσε 8 εκατομμύρια, αλλά με τις εξαιρέσεις και τις υποσημειώσεις, έχει τελικά καταφέρει με 800.000 να μπορεί να εφαρμοστεί η σύμβαση.

Σημείωσε ότι «μπορεί να γίνει αντιληπτό πόσα έχουν αφαιρεθεί και έχουν εξαιρεθεί για τα μπαλώματα αυτά», επισημαίνοντας ότι στόχος είναι να ψηφιστεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, αλλά να μην είναι κάτι πρόχειρο και να μην αντιμετωπίζει τα φαινόμενα βίας και απλά να δοθούν τα εύσημα στην κυβέρνηση, για να πανηγυρίζει ότι τελικά έχει ψηφιστεί η συγκεκριμένη νομοθεσία».

Η βουλευτής του Κινήματος Αλληλεγγύη, Ρούλα Γεωργιάδου, χαιρέτισε την κατάθεση του νομοσχεδίου, διαβεβαιώνοντας ότι το κόμμα της θα προσπαθήσει για τη ψήφισή του πριν τη λήξη της παρούσας Βουλής.

Όπως πρόσθεσε, «το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έρχεται να δώσει μια ασπίδα προστασίας στα θύματα, που κατά βάση είναι γυναίκες και να τιμωρήσει τους θήτες, πάντα σε εναρμόνιση με την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης».

«Στόχος όλων μας», σημείωσε, «είναι η πρόληψη και η αντιμετώπιση της Βίας με ένα ολιστικό τρόπο. Αποσκοπούμε στη δημιουργία μιας Δημοκρατίας χωρίς Βία κατά των Γυναικών, μιας Δημοκρατίας χωρίς Ενδοοικογενειακή Βία».

ΚΥΠΕ