Το συνολικό ποσοστό κρατουμένων ανά 100.000 κατοίκους παρέμεινε σταθερό στην Ευρώπη από το 2018 έως το 2019, σύμφωνα με την έρευνα “SPACE I” του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στην Κύπρο αντιστοιχούσαν 82,5 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους την 31η Ιανουαρίου 2019, με τη χώρα να κατατάσσεται κάτω από τον μέσο όρο των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Συνολικά καταγράφηκαν 1.540.484 κρατούμενοι σε 50 διοικήσεις σωφρονιστικών συστημάτων. Τα υψηλότερα ποσοστά φυλάκισης είχαν η Ρωσία, η Τουρκία και η Γεωργία με 386,1, 329 και 269,7 κρατούμενους ανά 100.000 κατοίκους αντίστοιχα.

Το συνολικό ποσοστό φυλάκισης στα κράτη μέλη ανήλθε σε 106 κρατούμενους ανά 100.000 κατοίκους, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.  Εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, η ΓΓ του Συμβουλίου της Ευρώπης, Μαρίγα Πεϊτσίνοβιτς Μπόυριτς, ζήτησε να ληφθεί υπόψη η δήλωση αρχών που εξέδωσε η Επιτροπή για την πρόληψη των βασανιστηρίων (CPT). Κάλεσε παράλληλα τις διοικήσεις των φυλακών να καταφύγουν σε εναλλακτικούς τρόπους στέρησης της ελευθερίας, ιδιαίτερα όταν είναι αντιμέτωπες με φαινόμενα υπερπληθυσμού, λαμβάνοντας παράλληλα όλα τα μέτρα για την προστασία των κρατουμένων και του προσωπικού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία για την πυκνότητα των φυλακών, σε 15 από αυτές υπάρχει γενικός υπερπληθυσμός, δηλαδή κρατούνται περισσότεροι από 100 κρατούμενοι για κάθε 100 θέσεις. Στις δέκα από αυτές τις περιπτώσεις, ο υπερπληθυσμός είναι ιδιαίτερα σοβαρός, όπως στην Τουρκία (123), το Βέλγιο (121), την Ιταλία (119), τη Γαλλία (117), την Ουγγαρία (115), τη Ρουμανία (113), τη Μάλτα (107), την Ελλάδα (107), την Αυστρία (106) και τη Σερβία (106). Συνολικά, στην Ευρώπη υπήρχαν 89,5 κρατούμενοι για κάθε 100 διαθέσιμες θέσεις στις φυλακές.  

Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά φυλάκισης μετά τη Ρωσία, την Τουρκία και τη Γεωργία ήταν η Λιθουανία (232 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους), το Αζερμπαϊτζάν (218) και η Τσεχία (203). Άλλες χώρες με υψηλά ποσοστά φυλάκισης ήταν η Μολδαβία (197), η Πολωνία (190), η Σλοβακία (189), το Μαυροβούνιο (186), η Αλβανία (185), η Λετονία (183) και η Εσθονία (181). 

Αν δεν ληφθούν υπόψη χώρες με λιγότερους από 300.000 κατοίκους, τα χαμηλότερα ποσοστά φυλάκισης είχαν οι διοικήσεις των σωφρονιστικών καταστημάτων σε Ισλανδία (40 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους), της Φινλανδίας (50), της Ολλανδίας (56), της Σουηδίας (60), της Νορβηγίας (61), της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (66), της Σλοβενίας (67), της Δανίας (69), της Αρμενίας (76) και της Γερμανίας (77).  

Οι διοικήσεις στις οποίες το ποσοστό φυλάκισης αυξήθηκε περισσότερο ήταν αυτές της Τουρκίας (+ 13%), της Κύπρου (+ 11%), της Δανίας (+ 9%), της Βουλγαρίας (+ 8%) της Γεωργίας (+ 7%), της Σκωτίας (+7%), της Ελλάδας (+ 6%) και της Σουηδίας (+ 6%). 

Σημαντικές μειώσεις στα ποσοστά φυλάκισης καταγράφηκαν στην Αρμενία (-36%) και στη Βόρεια Μακεδονία (-29%), ενώ ακολουθούν η Ισλανδία (-14%), η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (-11%), η Ρουμανία -10%), η Μολδαβία (-8%), η Ρωσία (-8%), το Αζερμπαϊτζάν (-7%), η Νορβηγία (-7%), η Λετονία (-6%) και η Εσθονία (-5%).  

Η μέση ηλικία των κρατουμένων στις ευρωπαϊκές φυλακές ήταν 35 χρόνια. Περίπου 15% του συνόλου ήταν ηλικίας 50 ετών και άνω, αν και σε ορισμένες χώρες το ποσοστό των κρατουμένων άνω των 50 ετών ήταν ιδιαίτερα υψηλό, όπως σε Βουλγαρία (35%), Ιταλία (25%), Πορτογαλία (21%), Νορβηγία (20%), Ισπανία (20%) και Σλοβενία (19%).  

Οι διοικήσεις των φυλακών με τον μεγαλύτερο αριθμό κρατουμένων ηλικίας 65 ετών και άνω ήταν η Τουρκία (3.521 κρατούμενοι), το Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία και Ουαλία) (2.995), η Ρωσία (2.895), η Ιταλία (2.247), η Γαλλία (1.448), η Πολωνία (1.322) και η Ισπανία (1.263). Στις 37 χώρες που παρείχαν στοιχεία για τους κρατούμενους άνω των 65 ετών, το συνολικό ποσοστό αυτής της ηλικιακής ομάδας στις φυλακές ήταν 2,4%. Οι διοικήσεις των φυλακών με το μεγαλύτερο ποσοστό κρατουμένων άνω των 65 ετών ήταν η Βόρεια Μακεδονία (9,1%), η Κροατία (5,9%), η Αλβανία (4,6%), η Ιταλία (3,7%), το Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία και Ουαλία) (3,6%), η Λιθουανία (3,4%) και η Σλοβενία (3,3%).  

Σύμφωνα με την έκθεση, οι γυναίκες συνέχισαν να αντιπροσωπεύουν το 5% του συνολικού πληθυσμού των φυλακών. Το ποσοστό των αλλοδαπών στις φυλακές ανήλθε συνολικά σε 14%. Ωστόσο, στις 38 χώρες που παρέθεσαν αυτά τα στοιχεία για τα έτη 2018 και 2019, το ποσοστό των αλλοδαπών στις φυλακές αυξήθηκε ελαφρά από 15,9% το 2018 σε 16,6% το 2019. Το ποσοστό των αλλοδαπών στο σύνολο των κρατουμένων συνέχισε να παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης το ποσοστό των αλλοδαπών συνέχισε να είναι πολύ χαμηλό, συχνά κάτω από το 5%, ενώ στις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης κυμαινόταν από 2% έως 72%.  

Η ίδια έρευνα δείχνει ότι η διάρκεια κράτησης στην Ευρώπη μειώθηκε από 8,2 μήνες το 2017 σε 7,7 μήνες το 2018 ή μια μείωση κατά 5,4%. Οι χώρες με τη μεγαλύτερη διάρκεια φυλάκισης ήταν το Αζερμπαϊτζάν (37 μήνες), η Πορτογαλία (32), η Μολδαβία (26), η Τσεχία (24), η Ρουμανία (23), η Ισπανία (21), η Εσθονία (16) και η Ιταλία (15).  

Από το 2018 έως το 2019 το ποσοστό των κρατουμένων που εκτίουν ποινές για ναρκωτικά αυξήθηκε κατά 5,3% στην Ευρώπη, ενώ σχεδόν ένας στους πέντε κρατούμενους στην Ευρώπη ήταν στη φυλακή για τέτοιου είδους αδικήματα (18%). Σε κάποια τμήματα φυλακών, περισσότερο από το ένα τέταρτο όλων των κρατουμένων είχε καταδικαστεί για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, όπως στη Λετονία (47%), την Ισλανδία (34%), την Ιταλία (32%), την Αλβανία (32%), το Αζερμπαϊτζάν (28%), τη Ρωσία (28%), την Κύπρο (28%) και την Εσθονία (27%).  

Σε σχέση με άλλα είδη αδικημάτων, το ποσοστό των κρατουμένων που εκτίουν ποινές φυλάκισης για κλοπές μειώθηκε σημαντικά (-17,6%), ενώ αυξήθηκε το ποσοστό των κρατουμένων που καταδικάστηκαν για σεξουαλικά αδικήματα. Το 2019, το 40% των κρατουμένων στην Ευρώπη είχε καταδικαστεί για αδικήματα που αφορούσαν κάποια μορφή βίας. Σε αυτά τα αδικήματα περιλαμβάνεται η ανθρωποκτονία (13,4%), ληστεία (9,7%), η επίθεση (6,9%), καθώς και ο βιασμός (4,8%) και άλλα σεξουαλικά αδικήματα (4,8%).  

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπήρχαν 1,6 κρατούμενοι για κάθε μέλος του προσωπικού των σωφρονιστικών καταστημάτων και 2,6 κρατούμενοι ανά δεσμοφύλακα, με τους αριθμούς να παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Το κόστος φυλάκισης το 2018 ανερχόταν σε 26 δις. ευρώ στις 43 διοικήσεις των φυλακών που παρείχαν δεδομένα για την έρευνα “SPACE I”.