Υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στις έννοιες ΄προσωπικά δεδομένα’ και ‘ελευθερία της έκφρασης’; Το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον είναι πάντοτε και δημόσιο ενδιαφέρον;
Το δημόσιο συμφέρον είναι κριτήριο στη μετάδοση της είδησης; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν σε ανοικτή συζήτηση με τίτλο «Προσωπικά δεδομένα και ελευθερία της έκφρασης» που οργάνωσε σήμερα το Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με συνδιοργανωτές το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, το ΚΥΠΕ, την Ένωση Συντακτών, την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, τον Κυπριακό Οργανισμό Εκδοτών Διαδικτύου και την Eπιτροπή Δεοντολογίας.
Κύριος ομιλητής ήταν ο Ελλαδίτης δημοσιογράφος Πάνος Σόμπολος και την συζήτηση παρακολούθησαν δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι δημοσιογραφικών ομίλων, καθώς και πολλοί φοιτητές δημοσιογραφίας οι οποίοι προέβησαν σε τοποθετήσεις και έθεσαν ερωτήματα για το που σταματά η ελευθερία της έκφρασης και πως τα προσωπικά δεδομένα και ο νέος κανονισμός της ΕΕ αλλάζουν το σκηνικό στον τρόπο που σήμερα μεταδίδουμε ειδήσεις και πληροφορίες.
Η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου στην παρέμβασή της τόνισε ότι το δικαίωμα της προστασία της ιδιωτικότητας και η ελευθερία της έκφρασης ρυθμίζονται και είναι θεσμοθετημένα δικαιώματα και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από τον μεταφορέα της είδησης.
Ανέφερε ότι στην άσκηση της δημοσιογραφίας οι λειτουργοί του Τύπου πρέπει να διερωτώνται αν το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και πρόσθεσε πως όταν το Γραφείο της εξετάζει περιπτώσεις πάντα λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα και τα γεγονότα ξεχωριστά και αυτά είναι που διαφοροποιούν και τις αποφάσεις που εκδίδονται. Αναφέρθηκε επίσης στις δραστηριότητες δημοσίων προσώπων που έχουν σχέση με το επάγγελμά τους και σε αυτές που αφορούν την προσωπική τους ζωή και η προβολή τους ενδεχομένως να παραβιάζει το δικαίωμα της ιδιωτικότητας. Η κ. Νικολαΐδου τόνισε ότι το 2016 είχε υποβληθεί στο Γραφείο της 1 παράπονο, το 2017 τέσσερα και το 2018 δεκαπέντε.
Ο δημοσιογράφος Πάνος Σόμπολος με εμπειρία τεσσάρων δεκαετιών στην κάλυψη κυρίως του αστυνομικού ρεπορτάζ στην Ελλάδα στη δική του τοποθέτηση ανέφερε ότι επιβαλλόταν να τεθούν ρυθμίσεις και κανονισμοί γιατί «το κακό είχε παραγίνει». Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στο αστυνομικό ρεπορτάζ «τα πάντα ήταν χύμα» και πρόσθεσε πως προβάλλονταν φρικιαστικές λεπτομέρειες εγκλημάτων και εικόνες που σήμερα δεν θα τολμούσε κανείς να μεταδώσει και να δημοσιοποιήσει.
Ο κ. Σόμπολος αναφέρθηκε σε περιπτώσεις όπου η ταυτότητα του δράστη ειδικά σε περιπτώσεις παιδεραστίας δίνεται στη δημοσιότητα με εισαγγελική διάταξη για προστασία των πολιτών και για να ενθαρρυνθούν να καταγγέλλουν παρόμοια περιστατικά με τον ίδιο δράστη ή άλλους στην Αστυνομία. Διαφώνησε όμως με περιπτώσεις όπου απαγορεύεται να μεταδοθούν λεπτομέρειες που αφορούν την καταγωγή του δράστη γιατί ενδεχομένως να καλλιεργείται ο ρατσισμός. Διερωτήθηκε αν είναι καλύτερα να λέγεται «ο αλλοδαπός έκανε το τάδε έγκλημα» ή «Ο ημεδαπός σκότωσε» αντί να λέγεται «Ο Αλβανός». Κάπου είπε, πρέπει να τραβάμε την γραμμή και να μην είμαστε απόλυτοι.
Η Διευθύντρια του ΓΤΠ Σόφη Μιχαηλίδου μίλησε για τα μέσα κοινωνικά δικτύωσης απέναντι στα οποία πρέπει να στεκόμαστε με κριτική ματιά γιατί πίσω από αυτά κρύβεται ένας οργισμένος όχλος, όπως είπε. Ανέφερε ότι όλοι μας θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο τι μεταδίδουμε και να υπάρχει αυτορύθμιση γιατί πολλές φορές στο κυνήγι της είδησης μεταφέρουμε ανακρίβειες και στοχοποιούμε κόσμο, καλλιεργώντας πολλές φορές και τον ρατσισμό.
Η κ. Μιχαηλίδου έφερε ως παράδειγμα το πρόσφατο φονικό στο Στρόβολο και στο πως κάποια ΜΜΕ στοχοποίησαν το παιδί του άτυχου ζεύγους αλλά και το γεγονός ότι ήταν υιοθετημένο δημιουργώντας μια άκρως λανθασμένη εικόνα. Ανέφερε ότι σημαντικό είναι η κοινή γνώμη να είναι εκπαιδευμένη σωστά και να ζητά την σωστή και ακριβή είδηση και να απορρίπτει τα κουτσομπολιά.
Τοποθετήσεις έκαναν και η Πρόεδρος του Συμβουλίου της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, Ρόνα Κασάπη, ο Διευθυντής του ΚΥΠΕ ,Γιώργος Πενηνταέξ, ο Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Γιώργος Φράγκος και εκ μέρους της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας , ο Χρίστος Χριστοφίδης .
Στην ανοικτή συζήτηση, την οποία συντόνιζε η δημοσιογράφος Γωγώ Αλεξανδρινού, έγιναν διάφορες παρεμβάσεις και τοποθετήσεις που αφορούν το τρόπο μετάδοσης της είδησης από ιστοσελίδες και ΜΜΕ χωρίς να υπάρχει κατά νόμο υπεύθυνος και χωρίς να ελέγχεται κάποιος.
Η Πρόεδρος των Εκδοτών Διαδικτύου και Διευθύντρια Media Relations της Digital Tree, Ξένια Ξενοφώντος, τοποθετήθηκε αναγνωρίζοντας την ύπαρξη του προβλήματος και αναφέροντας ότι σε συνεργασία με την Επιτροπή Δεοντολογίας, το PIO και το Υπουργείο Εσωτερικών καταβάλλονται προσπάθειες για την θέσπιση νομοθεσίας που θα προφυλάσσει τόσο τους πολίτες όσο και τα μέσα που ασκούν σωστά τη δημοσιογραφία.
Κατά τη συζήτηση επισημάνθηκαν περιπτώσεις στις οποίες εμπλέκονται παιδιά, στις περιπτώσεις όπου η μετάδοση ανακριβειών πλήττει τρίτα πρόσωπα στην υπόθεση, και στο πως η τήρηση του κανόνα δημοσιογραφικής δεοντολογίας είναι βασική αρχή στην μετάδοση ειδήσεων από τα ΜΜΕ.
Αναφορές έγιναν και στο πως η εξάπλωση των social media παρεμβαίνει στο ρόλο των συμβατικών ΜΜΕ, στα fake news και στο πως η μετάδοση κάποιας πληροφορίας ή προσωπικού δεδομένου δύναται να γίνει με σωστό και προσεκτικό τρόπο όχι για διαπόμπευση των δραστών αλλά και προστασία του δημοσίου συμφέροντος.