Τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της πανδημίας και είναι το δίχτυ ασφαλείας της Ευρώπης, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) Απόστολος Τζιτζικώστας, σε συνέντευξη για τις επιπτώσεις της κρίσης, το βαθμό αντίδρασης των τοπικών αρχών και την κριτική κατά της ΕΕ για έλλειψη αλληλεγγύης, συνεργασίας και συντονισμού.

Ο κ. Τζιζικώστας είπε στο ΚΥΠΕ πως ως περιφερειάρχης είναι σε θέση να γνωρίζει πολύ καλά την έντονη πίεση, τις δυσκολίες και τις ευθύνες που συνεπάγεται η αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσης, αλλά επεσήμανε ότι η πανδημία ήταν μια απροσδόκητη κατάσταση.

«Ωστόσο, η κρίση έδειξε ότι πρέπει να αυξήσουμε την ικανότητα της ΕΕ να συντονίζει και να συνεργάζεται στο μέλλον. Η πανδημία απέδειξε ένα πράγμα που κανείς σήμερα δεν αμφισβητεί: ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι ουσιαστικός. Ως περιφερειακοί ηγέτες, είμαστε αυτοί που οι πολίτες εμπιστεύονται περισσότερο, γνωρίζουμε τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, μπορούμε να βρούμε τις πιο κατάλληλες λύσεις για τις κοινότητές μας και να παρέχουμε συγκεκριμένες απαντήσεις στις ανάγκες των ανθρώπων », είπε στο ΚΥΠΕ.

Εξέφρασε την άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε ό, τι μπορούσε, βάσει των αρμοδιοτήτων που έχει από τις Συνθήκες και της προθυμίας των κρατών μελών να επωμιστούν την ευθύνη. «Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ΕΕ μπορεί να ενεργήσει μόνο όταν τα κράτη μέλη συμφωνήσουν, οπότε υπό αυτές τις συνθήκες, η ΕΕ τα πήγε πολύ καλά», είπε.

Ο Πρόεδρος της ΕτΠ υπενθύμισε ότι από την αρχή, η ΕΕ έχει αναπτύξει άνευ προηγουμένου κεφάλαια κατά της ανεργίας, έχει εγγυηθεί αποθέματα ιατρικού εξοπλισμού στην ΕΕ και έχει διαθέσει δάνεια σε ΜμΕ. «Η άμεση ανταπόκριση της ΕΕ ήταν πολύ γρήγορη, με νέες προτάσεις για βελτιωμένη συνεργασία», επεσήμανε.

Ο κ. Τζιτζικώστας είπε επίσης ότι, σύμφωνα με το αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για έναν ισχυρό προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021-2027 αξίας 1.100 δισ. Ευρώ και για ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάκαμψης αξίας 750 δισ. Ευρώ. «Αυτές είναι ισχυρές ενδείξεις της δέσμευσης της Ευρώπης να στηρίξει τις χώρες, τις περιφέρειες και τις πόλεις της και παρέχουν συγκεκριμένη απάντηση στην κριτική των λαϊκιστικών και ευρωσκεπτικιστών, αποδεικνύοντας την προστιθέμενη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς», ανέφερε στη συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ.

Ταυτόχρονα, όμως, υπογράμμισε ότι εάν η Ευρώπη θέλει να έχει ανεπτυγμένο ρόλο σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία της και την απήχηση και εμβέλεια που έχει και αν θέλει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων, πρέπει να δώσει σημαντικό ρόλο στους χιλιάδες Προέδρους των Περιφερειών, δημάρχους, τοπικές και περιφερειακές αρχές. Η κρίση, πρόσθεσε, έθεσε υπό αμφισβήτηση την τρέχουσα δομή της ΕΕ.

«Το ίδιο το μοντέλο της τρέχουσας δισδιάστατης Ευρώπης, με επίκεντρο τις Βρυξέλλες και τις εθνικές πρωτεύουσες, έχει δείξει τα όριά του. Πρέπει να καθιερώσουμε μια τρισδιάστατη πολιτική όπου όλα τα επίπεδα - Εθνικό και περιφερειακό της ΕΕ - συνεργάζονται για τον λαό και είναι πιο κοντά στον λαό », είπε.

Κληθείς να σχολιάσει τις πολλές πιεστικές προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι τοπικές αρχές όταν ξέσπασε η πανδημία και τον βαθμό ανταπόκρισης, ο κ. Τζιτζικώστας είπε ότι η άνευ προηγουμένου κρίση, έχει πλήξει σε διαφορετικό βαθμό τα κράτη μέλη της ΕΕ, τις περιφέρειες και τις πόλεις της. Κάθε περιοχή ή τοπική αρχή, είπε, έπρεπε να αντιμετωπίσει τις δικές της συγκεκριμένες συνθήκες.

«Είναι επομένως κατανοητό ότι, ειδικά στην αρχή, ορισμένες από τις δράσεις και τα μέτρα που εφαρμόστηκαν δεν ήταν τόσο συντονισμένα και αποτελεσματικά όσο μπορούσαν. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε ότι οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της καταπολέμησης της πανδημίας και αποτελούν το δίχτυ ασφαλείας της Ευρώπης. Ως περιφερειάρχης, γνωρίζω πολύ καλά την έντονη πίεση, τις δυσκολίες και τις ευθύνες που συνεπάγεται η αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσης. Όλοι προσπαθούσαμε το καλύτερό μας σε μια απροσδόκητη κατάσταση », επεσήμανε.

Ο κ. Τζιτζικώστας  ανέφερε στο ΚΥΠΕ ότι από όσα ακούει από τα μέλη, τους εμπειρογνώμονες και από άλλους τοπικούς και περιφερειακούς πολιτικούς, η αντίδραση των τοπικών και περιφερειακών αρχών ήταν εξαιρετική.

«Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε προχωρήσει πέρα ​​από τα κανονικά καθήκοντά μας και έχουμε βρει δημιουργικές λύσεις, με τους διαθέσιμους πόρους, διασφαλίζοντας ότι οι πολίτες μας προστατεύονται όσο το δυνατό καλύτερα. Γι `αυτό, σε αρκετές περιπτώσεις, απέτισα δημόσια φόρο τιμής στα 1 εκατομμύριο τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης. Η συμβολή μας ήταν, είναι και θα είναι το κλειδί για τον τερματισμό της πανδημίας, την παροχή υπηρεσιών υγείας και φροντίδας, την προστασία των θέσεων εργασίας, την υποστήριξη των ΜμΕ και την προετοιμασία του εδάφους για την ανάκαμψη », πρόσθεσε.

Αναγνώρισε το γεγονός ότι η κρίση ήταν και εξακολουθεί να είναι δραματική και ότι δεν λειτούργησαν όλα τέλεια και δεν μπορούσαν όλοι οι πολίτες να επωφεληθούν από τα διαφορετικά μέτρα.

«Ο αντίκτυπος της κρίσης COVID-19 στα ευάλωτα άτομα ήταν μεγαλύτερος από άλλους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης πρέπει να λάβουν υπόψη την κοινωνική διάσταση της κρίσης και να διασφαλίσουν ότι κανένας δεν θα μείνει πίσω», είπε.

Σύμφωνα με τον κ. Τζιτζικώστα, ακούστηκε αυτή η έκκληση της Επιτροπής των Περιφερειών και η νέα πρόταση προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνει 373 δισεκατομμύρια ευρώ για περιφερειακά ταμεία της ΕΕ - πολιτική συνοχής - και 90 δισεκατομμύρια για την αγροτική ανάπτυξη. Ο πρωταρχικός στόχος αυτών των κεφαλαίων, είπε, είναι η μείωση των ανισοτήτων,  υποστηρίζοντας ιδιαίτερα τους πιο αδύναμους ανθρώπους και τις πιο ευάλωτες τοπικές και περιφερειακές κοινότητες.

Σε σχέση με την πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών που έχει δημιουργήσει η ΕτΠ στη διάρκεια της κρίσης, ο κ. Τζιτζικώστας την χαρακτήρισε ένα πολύ επιτυχημένο εργαλείο. Ανέφερε ενδεικτικά ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν μοιραστεί περισσότερες από 260 συγκεκριμένες εμπειρίες σχετικά με το πώς παρείχαν προστατευτικό εξοπλισμό, προωθούσαν την ψηφιακή μάθηση, υποστήριξαν την ψηφιοποίηση και την προσαρμογή των τοπικών επιχειρήσεων στη διάρκεια της πανδημίας και εξασφάλισαν την παροχή υπηρεσιών υγείας και άλλων βασικών υπηρεσιών στους πληθυσμούς τους.

«Βρήκαν επίσης τρόπους για να συνεχίσουν τη διασυνοριακή και διακρατική συνεργασία, παρά το γεγονός ότι πολλά σύνορα ήταν κλειστά και οι περιορισμοί ήταν άνευ προηγουμένου.  Από την Κύπρο, για παράδειγμα, μάθαμε για την κοινωνική δράση και την οικονομική στήριξη στη Δερύνεια, συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής των δημοτικών υπηρεσιών και της υποστήριξης στο Νοσοκομείο Αμμοχώστου, που ήταν Νοσοκομείο Αναφοράς για τον COVID-19 », είπε.

Συνέχισε λέγοντας ότι η πλατφόρμα προωθεί την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των Βουλευτών και γενικότερα μεταξύ περιφερειακών και τοπικών αρχών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Χάρη στα στοιχεία και τα σχόλια που ελήφθησαν, είπε, η ΕτΠ μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της κοινής μάθησης μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών ηγετών της ΕΕ ενόσω αντιμετώπισαν αυτήν την έκτακτη ανάγκη για την υγεία και τις επακόλουθες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις.

«Οι γνώσεις που αποκτούνται μέσω της πλατφόρμας θα είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των επιτόπιων μέτρων της ΕΕ και για την παροχή στα θεσμικά όργανα της ΕΕ αξιολόγησης της πραγματικής κατάστασης  από την περιφερειακή και τοπική οπτική γωνία», είπε.

Ερωτηθείς για τη συσχέτιση μεταξύ της τρέχουσας πανδημίας και της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης συμπεριφοράς έναντι του περιβάλλοντος και για την στρατηγική της ΕτΠ σε αυτό τον τομέα ο κ. Τζιτζικώστας είπε ότι η πανδημία COVID-19 έδειξε με δραματικό τρόπο πως οι κοινωνίες μας είναι ευάλωτες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο τομέα της υγείας και γενικά σε καταστροφές.

«Σε αυτήν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως ήταν φυσικό, οι περιοχές και οι πόλεις είχαν να αντιμετωπίσουν τη διαχείριση των αποβλήτων. Βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της έκτακτης ανάγκης, με μειωμένο εργατικό δυναμικό, νέες υγειονομικές προκλήσεις σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων και νέα πρότυπα παραγωγής και συλλογής αποβλήτων. Δεν ήταν εύκολο να αντιμετωπίσουμε γρήγορα αυτές τις πτυχές της έκτακτης ανάγκης», είπε.

Ο Πρόεδρος της ΕτΠ δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι αυτή η κατάσταση δείχνει επίσης πώς οι πόλεις και οι περιφέρειες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κυκλικής οικονομίας και το λόγο για τον οποίο πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι των λήψεων αποφάσεων και όχι απλώς να παρέχουν απόψεις ως ένας από τους πολλούς εμπλεκόμενους.

Τόνισε ότι οι αποτελεσματικές πολιτικές μείωσης των αποβλήτων, οι καινοτόμες πολιτικές διαχείρισης αποβλήτων και πολλές άλλες περιβαλλοντικές πολιτικές θα δώσουν στις πόλεις και τις περιφέρειες  έναν πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Οι αλλαγές συμπεριφοράς που απαιτούνται για να είναι αποτελεσματικές αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν τοπικά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τη διακυβέρνηση και τη χάραξη πολιτικής από τη βάση προς τα πάνω, προκειμένου να διασφαλίσει ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε συλλογικά και αποτελεσματικά τις έκτακτες και τις περίπλοκες μεταβάσεις. Η Επιτροπή μας μπορεί να είναι ένα ισχυρό μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου», είπε.

Ερωτηθείς εάν οι συνεδριάσεις της Επιτροπής και της Ολομέλειας θα αλλάξουν τρόπο σύγκλησης στο μέλλον, είπε ότι ο στόχος της Επιτροπής είναι να επαναληφθούν οι κανονικές συνεδριάσεις το συντομότερο δυνατό. Ήδη, είπε, έγιναν συνεδριάσεις με εν μέρει φυσική και εν μέρει απομακρυσμένη συμμετοχή.

«Ωστόσο, ελπίζουμε να έχουμε κανονικές συναντήσεις σύντομα. Δημοκρατία σημαίνει ότι οι άνθρωποι συναντιούνται, κάνουν χειραψία, υποστηρίζουν και αντιμετωπίζουν ιδέες σε μια ‘πολιτική αγορά’. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια τόσο πρωτότυπη ιδέα της δημοκρατίας, όπως εφευρέθηκε στην Ελλάδα πριν από χιλιάδες χρόνια», είπε ο ο κ.  Τζιτζικώστας.

Από την άλλη πλευρά, είπε, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι οι διαδικτυακές συναντήσεις μπορούν επίσης να οργανωθούν αποτελεσματικά και αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που εργαζόμαστε στο μέλλον. «Η πανδημία μάς ανάγκασε να προσαρμόσουμε τη λειτουργία της δημοκρατίας μας σε ορισμένες εξαιρετικές περιστάσεις και νομίζω ότι η ΕΕ αποδείχθηκε καλύτερα εξοπλισμένη για αυτό από πολλές άλλες ηπείρους του κόσμου», είπε στο ΚΥΠΕ.

Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών συνέχισε να εργάζεται αδιάκοπα και καταφέραμε να διατηρήσουμε τα μέλη μας συνδεδεμένα, να επαναλάβουμε όλες τις νόμιμες συνεδριάσεις και να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Συνθήκες.

«Για παράδειγμα, με την ευκαιρία του διαδικτυακού εορτασμού της Ημέρας της Ευρώπης της Επιτροπής στις 9 Μαΐου, οι Πρόεδροι της Επιτροπής της ΕΕ και του Κοινοβουλίου, πολλοί Επίτροποι της ΕΕ, Ευρωβουλευτές και δεκάδες μέλη της ΕτΠ έκαναν τις παρεμβάσεις τους ηλεκτρονικά και εκεί επαναβεβαίωσαν την προσήλωσή τους στις ευρωπαϊκές αρχές, τονίζοντας την συνδρομή των περιφερειών, των πόλεων και των χωριών μας στο ευρωπαϊκό πρότζεκτ. Αυτό θα παραμείνει χαραγμένο στη μνήμη μου γιατί με πράξεις αποδείξαμε ότι η δημοκρατία δεν διακόπτεται», ανέφερε.

ΚΥΠΕ