Ένα συμβάν με σχέση τη Δυσλεξία στο οικογενειακό περιβάλλον του Ιωάννη Ασλανίδη (πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Οφθαλμολογίας και καθηγητής του Πανεπιστημίου Weill – Cornell των ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου Wenzhou της Κίνας) ήταν αρκετό για να εξελίξει ο Έλληνας ιατρός και ακαδημαϊκός μαζί με μια πολυπληθή επιστημονική ομάδα τη μέθοδο διάγνωσης δυσλεξίας με το ακρωνύμιο RADAR. Το οποίο ουσιαστικά σημαίνει, Rapid Assessment for Dyslexia and Abnormalities in Reading ή στα ελληνικά «Τάχιστη Αξιολόγηση Δυσλεξίας & Ανωμαλιών της Ανάγνωσης».

H μέθοδος μέσω του ειδικού λογισμικού της, αξιολογεί εύκολα και γρήγορα την αναγνωστική ευχέρεια. Πρόκειται για μια εξέταση εξ’ ολοκλήρου ψηφιακή, γρήγορη και φιλική προς τον αναγνώστη, η οποία δεν είναι παρεμβατική, με δεδομένο ότι το μόνο που έχουν να κάνουν όσοι υποβάλλονται σε αυτήν, είναι να διαβάσουν ένα κείμενο μπροστά από μια οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή. 

Ο Ιωάννης Ασλανίδης παραχώρησε συνέντευξη στην «Offsite».

Τι είναι το RADAR;

Η μέθοδος RADAR αξιολογεί την αναγνωστική επάρκεια κάποιου ατόμου. Πρόκειται για μία εξέταση εύκολη και γρήγορη, φιλική προς τον αναγνώστη και φυσικά καθόλου παρεμβατική μιας και το μόνο που πρέπει να κάνει το παιδί είναι να διαβάσει ένα κείμενο από μια οθόνη υπολογιστή. Είναι η πρώτη φορά που μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε συγκεκριμένες ποσοτικές μετρήσεις σχετικά με ένα πλήθος παραμέτρων που επηρεάζουν την αναγνωστική ικανότητα ενός ατόμου. Συγκεκριμένα, μέσω της τεχνολογίας του eye tracking σε συνδυασμό με το σύνολο των μαθηματικών μοντέλων/αλγορίθμων που έχουμε αναπτύξει ειδικά για αυτό το σκοπό αποτυπώνεται και στη συνέχεια αναλύεται επακριβώς το «αναγνωστικό μονοπάτι», δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο διαβάζει ένα κείμενο το κάθε παιδί. Με τη χρήση της στατιστικής ανάλυσης, χρησιμοποιώντας τους αλγορίθμους που ανέφερα πριν, αλλά και πιο πρόσφατα της τεχνητής νοημοσύνης, είμαστε σε θέση να δούμε με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο το υπό εξέταση παιδί αποκωδικοποιεί το κείμενο και να έχουμε έτσι μια αποτίμηση της ευχέρειας ή της δυσκολίας που μπορεί να υπάρχει σε αυτό τον τομέα.

Ποιος δημιούργησε αυτή τη μέθοδο;

Η ιδέα για το R.A.D.A.R. προέκυψε από την προσωπική βιωματική, μάλλον επώδυνη, εμπειρία μου όταν παρατήρησα κάποια χρόνια πριν ότι ο μικρότερος γιος μου Μηνάς, 13 ετών τότε, με εγνωσμένο υψηλότατο IQ, είχε μεγάλη μαθησιακή υστέρηση στο σχολείο. Αν και σήμερα ο Μηνάς είναι 22 ετών και τριτοετής φοιτητής Ιατρικής, τόσο ο ίδιος όσο και συνολικά σαν οικογένεια, αντιμετωπίσαμε διαρκείς δυσκολίες για την επίτευξη απλών στόχων λόγω της δυσλεξίας, η οποία διεγνώστη αρκετά αργά. Στην προσπάθεια μου να βρω την κατάλληλη βοήθεια για τον γιο μου, διαπίστωσα ότι οι μέχρι τότε εφαρμοζόμενες διαγνωστικές μέθοδοι ήταν σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικές, υπό την λογική ότι επηρεάζονται από τον ανθρώπινο παράγοντα. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως θα μπορούσε να αλλάξει το προ-διαγνωστικό, διαγνωστικό και θεραπευτικό πεδίο των μαθησιακών δυσκολιών, αν υπήρχε μια προ-διαγνωστική τεχνική, πιο σύγχρονη και το βασικότερο, αντικειμενική. Έτσι τώρα πια, το R.A.D.A.R. είναι το αποτέλεσμα 10ετούς έρευνας και κλινικής εμπειρίας μιας πολυεπιστημονικής ομάδας διαφόρων ειδικοτήτων (οφθαλμίατροι όπως εγώ, που είμαι και ο επικεφαλής, μαθηματικοί, νευρολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, μηχανικοί πληροφορικής κλπ.)

Γιατί προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας του, αφού ήδη υπάρχουν μέθοδοι διάγνωσης της δυσλεξίας και των αναγνωστικών δυσκολιών;

Πρώτα από όλα, η μέθοδος R.A.D.A.R. δεν ήρθε για να αντικαταστήσει τους ειδικούς επιστήμονες του χώρου. Αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο που πιστεύουμε ότι μπορεί να βοηθήσει, προσφέροντας πληροφορίες τις οποίες έχουν στα χέρια τους για πρώτη φορά οι ειδικοί, και που θα είναι κρίσιμες για τη διάγνωση, αλλά και για τη σχεδίαση της όποιας πιθανής θεραπευτικής παρέμβασης. Με το RADAR μπορούμε να μάθουμε εάν ένα παιδί υπολείπεται ή όχι της αναγνωστικής ευχέρειας που θα έπρεπε να έχει με βάση την ηλικία του με τρόπο γρήγορο και αντικειμενικό. Μπορούμε έτσι να ψηφιοποιήσουμε την ανάγνωση & τις παθήσεις που σχετίζονται με αυτή, όπως η δυσλεξία, και μέσω αριθμητικών αποτελεσμάτων και γραφικών παραστάσεων να περιγράψουμε πλήρως, με μοναδικό τρόπο, το αναγνωστικό μονοπάτι του κάθε παιδιού.

Μέσω της μεθόδου μας, ο ειδικός μπορεί πλέον να εστιάσει στον ακριβή τρόπο με τον οποίο ένα παιδί διαβάζει ένα κείμενο και, εκτός του να διαπιστώσει μια γενικότερη δυσχέρεια ή ανεπάρκεια, να εστιάσει σε συγκεκριμένα σημεία της ανάγνωσης που υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα και με βάση αυτά να προχωρήσει στην αντίστοιχη εξατομικευμένη πλέον θεραπευτική παρέμβαση. Παράλληλα, το R.A.D.A.R. μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης αυτής μιας και μπορεί να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. μετά από 3-6 μήνες) και ο ειδικός να δει με λεπτομέρεια την πρόοδο που έχει γίνει. Γενικότερα η μέθοδος R.A.D.A.R αποτελεί μία καθαρά μη παρεμβατική μέτρηση η οποία διαρκεί 10 λεπτά και προσφέρει πληροφορίες που μέχρι τώρα δεν μπορούσε να έχει στη διάθεση του ο ειδικός.

Έχει τεθεί σε εφαρμογή και μπορεί κάποιος να κάνει το τεστ ή βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της έρευνας;

Η μέθοδος RADAR είναι διαθέσιμη σε όλα τα κέντρα με τα οποία συνεργαζόμαστε  σε Ελλάδα και Κύπρο. Εκτός από την Αθήνα, μπορεί κάποιος να κάνει το τεστ στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου είναι και η γενέτειρά του, στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Κύπρο από τον Όμιλο Γαλαταριώτη. 

Φυσικά η έρευνα δεν σταματάει ποτέ και γίνεται παράλληλα με την εφαρμογή της μεθόδου, ώστε να γίνεται όλο και πιο αποτελεσματική και να αποκτά όλο και περισσότερες δυνατότητες.