Την 26 η θέση ανάμεσα σε 37 χώρες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) καταλαμβάνει η Κύπρος σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα, κατά την περίοδο 2018-2021, σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα W.A.I.T Indicator της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (EFPIA), τα αποτελέσματα της οποίας δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 28 Απριλίου 2023.

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα φαρμάκων, στην Κύπρο διατίθενται μόλις 49 (29%) καινοτόμα φάρμακα από τα 168 που εξασφάλισαν έγκριση από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές, κατά την περίοδο αυτή. Ο μέσος όρος ανάμεσα στις 37 χώρες είναι το 45% (76 καινοτόμα φάρμακα). Την πρωτιά σε σχέση με τη διαθεσιμότητα φαρμάκων κατέχει η Γερμανία, καθώς παρέχει πρόσβαση σε 147 από τα 168 εγκεκριμένα καινοτόμα φάρμακα.

Επισημαίνεται ακόμη ότι από τα 49 καινοτόμα φάρμακα, στα οποία δίδεται πρόσβαση στην Κύπρο, μόλις το 8% παρέχεται χωρίς περιορισμούς, ενώ για το 92% των σκευασμάτων υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση ή προβλέπεται συγκεκριμένη ad hoc διαδικασία ανά περίσταση, μέσω της Επιτροπής Ονομαστικών Αιτημάτων. Την πρωτιά στην απρόσκοπτη πρόσβαση καταλαμβάνει και πάλι η Γερμανία, καθώς το 99% των καινοτόμων φαρμάκων διατίθενται με πλήρη πρόσβαση εντός του εθνικού συστήματος υγείας. Αν προσμετρήσει κανείς και το γεγονός ότι για να δοθεί πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα εντός του ΓεΣΥ στην Κύπρο, από τις κυπριακές αρμόδιες Αρχές, απαιτούνται μήνες ή και χρόνια στις πλείστες των περιπτώσεων, αντιλαμβάνεται πως το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο.

Με στόχο τη δραστική αύξηση της διαθεσιμότητας καινοτόμων φαρμάκων και θεραπειών σε όλες τις χώρες, με ταχύτητα και διαφάνεια και σε μια προσπάθεια καταγραφής των προβλημάτων που περιορίζουν ή/και καθυστερούν την πρόσβαση αυτή, η EFPIA έχει θέσει σε λειτουργία τη διαδικτυακή Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Πρόσβασης (European Access Platform). Μεταξύ άλλων, η πλατφόρμα παρέχει την ευχέρεια στους πολίτες να παρακολουθούν την πρόοδο αναφορικά με τη δέσμευση που ανέλαβαν οι φαρμακευτικές εταιρείες έρευνας και ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη να καταθέτουν ολοκληρωμένους φακέλους ένταξης ενός καινοτόμου φαρμάκου στα συστήματα υγείας κάθε χώρας, το αργότερο δύο χρόνια από την εξασφάλιση της άδειας κυκλοφορίας του εν λόγω φαρμάκου από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές.

Η ΚΕΦΕΑ αναφέρει πως, «έχουμε επανειλημμένα επισημάνει τα προβλήματα πρόσβασης και διαθεσιμότητας καινοτόμων φαρμάκων και θεραπειών στη χώρα μας, προτείνοντας παράλληλα εφικτές και άμεσες λύσεις που να διευκολύνουν την πρόσβαση των ασθενών σε όλα τα φάρμακα. Διανύουμε ήδη τον πέμπτο χρόνο εφαρμογής του ΓεΣΥ και εξακολουθούμε να έχουμε την πεποίθηση ότι η πλήρης και άμεση εφαρμογή της νομοθεσίας, αλλά και όλων των προνοιών που έχουν συμφωνηθεί τα προηγούμενα χρόνια με τις αρμόδιες Αρχές, αποτελούν μονόδρομο στην προσπάθεια απρόσκοπτης πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες».

Παράλληλα χαιρετίζει την εκφρασθείσα πρόθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως αυτή καταγράφεται στο προεκλογικό του πρόγραμμα, για επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης των καινοτόμων φαρμάκων στο σύστημα υγείας, διασφάλιση των κονδυλίων επένδυσης στην καινοτομία και περαιτέρω αξιοποίηση των Ιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών στη διαμόρφωση και υιοθέτηση κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων που να συνάδουν με τα αντίστοιχα διεθνή. «Ταυτόχρονα, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική τη θέση της κυβέρνησης για ανεξαρτητοποίηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Φαρμάκων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι λειτουργεί ως μια καθαρά Επιστημονική Επιτροπή, η οποία στη βάση μετρήσιμων, ποιοτικών και καθαρά ιατρικών κριτηρίων θα υποβάλλει εισηγήσεις προς τον ΟΑΥ για την ένταξη νέων φαρμάκων».

Την ίδια ώρα προσβλέπει στην άμεση κινητοποίηση της Κυβέρνησης και συγκεκριμένα του Υπουργείου Υγείας προς υλοποίηση των δεσμεύσεων αυτών το συντομότερο, καθώς είναι πεπεισμένοι πως θα συμβάλουν στην προσπάθεια διασφάλισης της πρόσβασης των ασθενών στις θεραπείες που κατά περίπτωση είναι οι ενδεδειγμένες, δίχως περαιτέρω καθυστερήσεις και προσκόμματα.

«Κλειδί σε όλη αυτή την προσπάθεια αποτελούν ο έγκαιρος προγραμματισμός, ο διαρκής συντονισμός σε κλίμα αλληλοσεβασμού και η άμεση εφαρμογή των προνοιών της νομοθεσίας και των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν συμφωνηθεί. Εξίσου σημαντική είναι και η διασφάλιση των απαραίτητων οικονομικών πόρων, καθώς η κατά κεφαλήν επένδυση στη φαρμακευτική δαπάνη στην Κύπρο είναι κατά πολύ χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εν έτει 2023, δε νοείται να αναφερόμαστε σε βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, χωρίς αυτή να περιλαμβάνει την άμεση πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες».

Ως ΚΕΦΕΑ, «παραμένουμε στη διάθεση τόσο του Υπουργείου Υγείας, όσο και των άλλων αρμόδιων Αρχών και υπηρεσιών, προκειμένου να εφαρμοστούν λύσεις που να εγγυώνται την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας σε κάθε ασθενή, με βάση πάντα την επιστημονική τεκμηρίωση και τις διεθνώς αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες», επισημαίνει καταληκτικά.