Νίκη κέρδισε το θέατρο και ο κόσμος του την Παρασκευή (22/11) με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να δοθούν κανονικά οι θεατρικές επιχορηγήσεις για ολόκληρο το 2020. 

Συγκεκριμένα, όπως αποφασίστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ο ΘΟΚ συνεχίζει κανονικά την επιχορήγηση θεατρικών κονδυλίων για το 2020 - ενέργεια που παγοποιήθηκε πριν μερικές μέρες - ενώ τον Μαίο αναμένεται να συζητηθεί εκ νέου το θέμα για να παρθούν και οι τελικές αποφάσεις. Την ίδια στιγμή η απόφαση αυτή μετατρέπει τη “νίκη” του θεατρικού κόσμου σε προσωρινή, καθώς πολλά είναι αυτά που μπορεί να ανατραπούν.

Αντιδράσεις από ηθοποιούς

Άμεσα εμπλεκόμενοι στο όλο ζήτημα είναι οι ηθοποιοί αλλά και όλος ο θεατρικός κόσμος, αφού η απόφαση αυτή επηρεάζει τις επαγγελματικές τους πορείες αλλά και το μέλλον τους.

Όπως δήλωσε στην Offsite o Πρόεδρος της Ένωσης Ηθοποιών Κύπρου, Κωνσταντίνος Λύρας: “Κατά την άποψη μας ο ΘΟΚ αδίκως καταδικάστηκε, γιατί δεν έκανε τίποτα παρά να εφαρμόζει τον νόμο. Τελικά πάρθηκε μια απόφαση ότι θα δώσει και φέτος τις επιχορηγήσεις, τον Μάιο θα γίνει ένα Δικαστήριο για την υπόθεση και ελπίζουμε ότι τότε τα πράγματα θα ξεκαθαρίσουν. Ως Ένωση Ηθοποιών είμαστε υπερ του να δίνονται οι επιχορηγήσεις από τον ΘΟΚ, γιατί είναι ένας μικρός οργανισμός, έχει ένα συμβούλιο που διαχρονικά έχει συνηθιστεί να δίνονται από εκεί και ξέρουν πως να χειριστούν αυτά τα θέματα”.

Κατά της απόφασης της ΕΠΑ τάσσεται και η Κλαδική Καλλιτεχνών Θεάτρου ΣΗΔΗΚΕΚ ΠΕΟ, με τον Προκόπη Αγαθοκλέους να δηλώνει εκ μέρους της στην Offsite τη διαφωνία της συντεχνίας και την αδικία που γίνεται.

“Εμείς ως ΣΗΔΗΚΕΠ ΠΕΟ διαφωνούμε κάθετα με την απόφαση της ΕΠΑ. Είναι μια απόφαση που αδικεί κατάφορα τον ΘΟΚ, καθώς ο Οργανισμός τηρεί κατά γράμμα τον νόμο της πολιτείας και του Υπ. Παιδείας που τον θέλει ως υπεύθυνο φορέα να μοιράσει τις χορηγίες με το σχέδιο ΘΥΜΕΛΗ. Το σχέδιο ΘΥΜΕΛΗ προέκυψε πριν μερικά χρόνια, μετά από πολλές συζητήσεις. Προσπαθούμε και εμείς και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΘΟΚ να το εξελίξουμε και να το φέρουμε σε μια κατάσταση που να μην επιφέρει αδικίες και κυρίως να καταφέρει να δώσει την θεατρική ανάπτυξη που ζητάμε. Η απόφαση αυτή, λοιπόν, είναι άδικη. 

Το ευτύχημα είναι ότι για το 2020 υπάρχει απόφαση του δικαστηρίου να δοθούν οι χορηγίες. Εμείς δε θα πάψουμε να εργαζόμαστε για να υπάρξει οριστική λύση στο θέμα. Ο ΘΟΚ δεν είναι ένα θέατρο που ζητά να μοιράζει τις χορηγίες. Έτσι θα εργαστούμε για να υπάρξει μια λύση ή ένας φορέας, ο οποίος να αναλαμβάνει να μοιράζει αυτό το ποσό που είναι πολύ σημαντικό για τον πολιτισμό. Ευχόμαστε ότι κάποια στιγμή θα βρεθεί μια λύση στο θέμα, ώστε να σταματήσουμε κι εμεις ως καλλιτέχνες να βρισκόμαστε σε μια μόνιμη αβεβαιότητα για το τι πρόκειται να γίνει αλλά και να πάψει και ο ΘΟΚ να κυνηγιέται για πράγματα για τα οποία νόμιμα εκτελεί” . 

Τι προηγήθηκε

Σφοδρές αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση επιβολής προστίμου - της τάξης των €342.221.35 - από την ΕΠΑ στον ΘΟΚ και η άμεση διακοπή των θεατρικών επιχορηγήσεων του Οργανισμού σε θεατρικές παραστάσεις την προηγούμενη Τετάρτη (20/11).

Η ανακοίνωση του ΘΟΚ

Ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, στο πλαίσιο του νόμου του και της εντολής του από το Κράτος, οργανώνει παραστάσεις από το 1971 και επιχορηγεί το ανέβασμα παραστάσεων από τρίτους.

Με βάση απόφαση της ΕΠΑ*, ο ΘΟΚ καλείται ουσιαστικά να τερματίσει  άμεσα είτε τις παραγωγές του είτε τις χορηγίες προς τα ιδιωτικά θέατρα και να παραβεί τον περί Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου Νόμο του 1970, ο οποίος και τον διέπει  και ο οποίος ρητά καθορίζει ως αποκλειστικές αρμοδιότητες του ΘΟΚ τόσο την προαγωγή της θεατρικής τέχνης και την οργάνωση παραστάσεων,  όσο και την  προώθηση και ανάπτυξη γενικά του θεάτρου και καλλιέργεια του θεατρικού καλλιτεχνικού συναισθήματος.

Τυχόν άμεση συμμόρφωση του ΘΟΚ με την απόφαση της ΕΠΑ, είτε με τερματισμό των δικών του παραγωγών (που ας σημειωθεί δεν έγινε ούτε μετά από τα γεγονότα του 1974) είτε με τερματισμό των χορηγιών των ιδιωτικών θεάτρων (τα οποία αναμένουν εντός Νοεμβρίου την ανακοίνωση των χορηγιών μέσω του ΘΥΜΕΛΗ για να μπορέσουν να λειτουργήσουν με βάση αυτές στο πρώτο εξάμηνο του 2020), οδηγεί σε συρρίκνωση και ανυπολόγιστη ζημιά το Κυπριακό Θέατρο γενικότερα.

Ο ΘΟΚ, ενόψει της διαφωνίας του με την εν λόγω απόφαση και το σκεπτικό της, έχει ήδη προχωρήσει  στην καταχώρηση προσφυγής εναντίον της απόφασης, ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, και αιτείται παράλληλα την έκδοση διατάγματος αναστολής της απόφασης μέχρι την έκδοση της τελικής απόφασης του Δικαστηρίου.

Η απόφαση της ΕΠΑ πλήττει ανεπανόρθωτα το Κυπριακό Θέατρο αλλά και τον αρμόδιο για θεατρική ανάπτυξη φορέα του Κράτους και θα αποτελέσει την απαρχή χιονοστιβάδας που μπορεί να αποβεί καταστροφική για το Κυπριακό Θέατρο όπως το γνωρίζουμε αλλά και γενικότερα τον πολιτισμό.  Και όλα αυτά σε μια περίοδο που βρίσκει το Κυπριακό Θέατρο να ανθεί, να χαίρει ανάπτυξης και ακόμα και τους αριθμούς να ευημερούν, τρία χρόνια μετά την υποβολή του παραπόνου, επανειλημμένες διαβουλεύσεις με τους θεατρικούς φορείς και βελτιώσεις του τρόπου παροχής χορηγιών.  Αξίζει να σημειωθεί πως το παράπονο υποβλήθηκε μετά την ανακοίνωση χορηγιών του πρώτου έτους εφαρμογής ΘΥΜΕΛΗ το 2016, από το Θέατρο ΕΝΑ, το οποίο συνέχισε έκτοτε να απολαμβάνει χορηγιών,  όπως και τα τελευταία 33 χρόνια.

Ο ΘΟΚ διαβεβαιώνει τόσο τα ιδιωτικά θέατρα όσο και το θεατρόφιλο κοινό ότι θα προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να διασφαλίσει τη συνέχιση και ανάπτυξη του θεάτρου στην Κύπρο και την εύρυθμη λειτουργία των θεατρικών φορέων, σύμφωνα και με την εντολή που ο ίδιος ο Νόμος του δίδει. Εν αναμονή όμως της δικαστικής απόφασης, σε σχέση με την αίτηση για αναστολή της άμεσης εφαρμογής της απόφασης της ΕΠΑ, η οποία είναι δεσμευτική, ο ΘΟΚ είναι αναγκασμένος να παγοποιήσει τις διαδικασίες του Σχεδίου ΘΥΜΕΛΗ για το Α’ εξάμηνο του 2020, με την ελπίδα οι διαδικασίες ενώπιον του Δικαστηρίου, να του επιτρέψουν να επιτελέσει το έργο του μέχρι το τέλος του 2019.

*[Η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), με απόφασή της ημερομηνίας 11/10/2019 η οποία προέκυψε μετά από την καταγγελία του 2016, κατέληξε ότι ο ΘΟΚ παραβίασε το Άρθρο 6(1) του περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου λόγω κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης του στη σχετική αγορά  η οποία απορρέει από «τη[ς] διττή[ς] του ιδιότητα[ς] ως αρμοδίου για την εφαρμογή του σχεδίου Θυμέλη και ως δραστηριοποιούμενου στην αγορά παραγωγής και παρουσίασης θεατρικών παραστάσεων στην Κυπριακή Δημοκρατία», ιδιότητες που απορρέουν από τον ίδιο το νόμο που διέπει τον ΘΟΚ. Ως αποτέλεσμα αυτής της παράβασης, «η Επιτροπή […] υποχρεώνει τον ΘΟΚ να παύσει άμεσα τη διαπιστωθείσα παράβαση, ως το άνω σκεπτικό και [τον διατάζει] να αποφύγει στο μέλλον την επανάληψη παρόμοιων πρακτικών». Παράλληλα η ΕΠΑ επέβαλε πρόστιμο ύψους €342.221,35 στον ΘΟΚ για την πιο πάνω αναφερόμενη παράβαση.]