Για το Cyprus Forum Cities, το πρώτο Cyprus Forum για την τοπική αυτοδιοίκηση που θα πραγματοποιηθεί στις 7-8 Απριλίου 2023 στη Λεμεσό, μίλησε στην ιστοσελίδα μας, ο Ιδρυτής και Εκτελεστικός Πρόεδρος του Cyprus Forum, Νικόλας Κυριακίδης, ο οποίος είναι και ιδρυτής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxygono που βρίσκεται ουσιαστικά πίσω από το Cyprus Forum. 

Όπως τόνισε, σκοπός του Cyprus Forum Cities είναι να συμβάλει στην περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης και ταυτόχρονα να φέρει καλές πρακτικές στην Κύπρο από το εξωτερικό.

Ο κ. Κυριακίδης, σημείωσε ότι μεταξύ άλλων, οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν μία ολιστική ενημέρωση για θέματα που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση και τα οποία θα αναπτυχθούν εις βάθος από τεχνοκράτες, εμπειρογνώμονες και κρατικούς αξιωματούχους. 

Μίλησε επίσης για τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης ο οποίος αναβαθμίζεται στην Κύπρο, τις προκλήσεις των μεγάλων πόλεων στην Κύπρο σήμερα καθώς και τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αναφέρθηκε επίσης και στην Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που είναι στα σκαριά. 

Διαβάστε αυτούσια την συνέντευξη του κ. Νικόλα Κυριακίδη:

Κατ’ αρχάς θα θέλαμε να μάθουμε περισσότερα για το Oxygono…

Το Oxygono είναι ένας μη κερδοσκοπικός μη κυβερνητικός οργανισμός με έδρα την Κύπρο που ιδρύθηκε το 2014 και απαρτίζεται από άτομα από όλους τους ακαδημαϊκούς, κοινωνικούς, πολιτικούς, και επαγγελματικούς χώρους. Είναι ανεξάρτητος από οποιονδήποτε άλλον οργανισμό, διοικείται από ένα πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο και οι δράσεις του καθορίζονται από μία δεκαμελή Εκτελεστική Επιτροπή. Έχει σκοπό τη βελτίωση της διαδικασίας παραγωγής πολιτικής στην Κύπρο και όχι μόνο, καθιστώντας την πιο συμμετοχική, επιστημονική και διαφανή.

Η ιδέα για το Oxygono γεννήθηκε τέλος του 2011, σε μια περίοδο που η οικονομική και κοινωνική κρίση στην Κύπρο ήταν στο απόγειό της και ξεκινούσε μία ταραχώδης περίοδος αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό λοιπόν πυροδότησε τον προβληματισμό μας για την έκβαση των πραγμάτων, καθώς και τον τρόπο παρέμβασης και την ποιότητα της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά. Είχαμε πολλά να πούμε αλλά δεν είχαμε τρόπους να τα εκφράσουμε. Έτσι στις 13/02/2012, το Oxygono ξεκίνησε ως ένα blog που φιλοξενούσε άρθρα με θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος με απώτερο σκοπό να εξελιχθεί σε μια δεξαμενή σκέψης, που θα εξέφραζε συγκεκριμένη άποψη σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Ωστόσο, στη συνέχεια, παρατηρώντας την αδυναμία πολλών δρώντων του δημοσίου λόγου να αφουγκραστούν και να συζητήσουν εποικοδομητικά, προχωρήσαμε το 2014 με την εγγραφή του ως μη κυβερνητικού οργανισμού και συγκεκριμένα σωματείου που σκοπό είχε να αποτελέσει πλατφόρμα συζήτησης, πλήρως ανεξάρτητη και χωρίς συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις.

Και τώρα Cyprus Forum Cities. Πώς προέκυψε το πρώτο Cyprus Forum που θα ασχοληθεί με θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης…

Από το 2015 ως Oxygono διοργανώναμε συζητήσεις σε όλες τις πόλεις της Κύπρου. Η σειρά ονομαζόταν «2040» και αφορούσε στην ανάγκη διαμόρφωσης ενός μακροπρόθεσμου πλάνου για τις τέσσερις πόλεις της Κύπρου που να υποστηρίζεται από το σύνολο των πολιτών. Σε κάθε πόλη η σειρά υποστηριζόταν από τις τοπικές αρχές και διάφορους οργανισμούς. Πέρσι έγινε για πρώτη φορά συζήτηση και για τις αγροτικές περιοχές.  

Αποκτώντας την εμπειρία των συζητήσεων σε κάθε περιοχή της Κύπρου αυτά τα χρόνια και λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη σημασία των τοπικών αρχών τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς, αποφασίσαμε να ενώσουμε τις κατά τόπους συζητήσεις σε ένα μεγάλο συνέδριο, αποκλειστικά αφιερωμένο στην τοπική αυτοδιοίκηση. Σε συνάρτηση με το άλλο μεγάλο μας συνέδριο, το Cyprus Forum, αποφασίσαμε να το ονομάσουμε Cyprus Forum Cities.

Ποιοι οι στόχοι του, τι επιδιώκει να αναδείξει;

Το Cyprus Forum Cities, το οποίο θα διεξαχθεί για πρώτη φορά στις 7 και 8 Απριλίου 2023 στη Λεμεσό, φιλοδοξεί να γίνει ένα ετήσιο συνέδριο αφιερωμένο στα θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης της Κύπρου και όχι μόνο και να γίνει με το πέρασμα των χρόνων κοινός τόπος συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων για τις προκλήσεις της Περιφερειακής Ανάπτυξης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντίστοιχα συνέδρια υπάρχουν και σε άλλες χώρες όπως για παράδειγμα το Olympia Forum στην Ελλάδα και το πρόσφατο Cities Forum στο Τορίνο, τα οποία αποτελούν για εμάς πρότυπα.

Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Κύπρο αναβαθμίζεται αλλά έχει ακόμη πολλά περιθώρια αν συγκρίνουμε με άλλες χώρες. Επίσης, υπάρχουν δήμοι και κοινότητες που είναι πολύ πιο δραστήριοι από άλλους. Αντίστοιχα, ούτε οι πολίτες έχουν κατανοήσει τις δυνατότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης για να καταστούν οι πόλεις και οι κοινότητες τους πιο βιώσιμες και άρα να ασκήσουν την κατάλληλη θετική πίεση στους τοπικούς αξιωματούχους. Σκοπός του συνεδρίου είναι να συμβάλει στην περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης και ταυτόχρονα να φέρει καλές πρακτικές στην Κύπρο από το εξωτερικό.

Ποιοι θα συμμετέχουν στις διάφορες συζητήσεις; Τι να περιμένουν γενικά όσοι θα παρακολουθήσουν το Cyprus Forum Cities;

Στις 7 Απριλίου θα φιλοξενήσουμε τον Patrick Child, Διευθυντή του EU Missions Office της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Απόστολο Τζιτζικώστα, Αντιπρόεδρο της Επιτροπής των Περιφερειών και τον Harald Sonderegger, Αντιπρόεδρο του Κογκρέσου Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Έχουν επίσης προσκληθεί όλοι οι δήμαρχοι, σχετικοί υπουργοί και άλλοι παράγοντες, για μια κλειστή συζήτηση επί διαφόρων ζητημάτων.  

Στις 8 Απριλίου θα έχουμε συζητήσεις για θέματα βιώσιμης κινητικότητας κυρίως σχετικά με τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) στις πέντε επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου, θέματα κυκλικής οικονομίας, ενέργειας και περιβάλλοντος όπου θα συζητηθεί το Σύμφωνο των Δημάρχων, θέματα θαλάσσιας ανάπτυξης όπου θα γίνει συζήτηση για τις μαρίνες του νησιού, θέματα εκπαίδευσης και πιο συγκεκριμένα πώς μπορούν τα πανεπιστήμια να αναβαθμίσουν μία πόλη και τέλος θέματα βιώσιμου τουρισμού. Θα υπάρξει επίσης συζήτηση σχετικά με την επικείμενη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και σχετικά με θέματα διαφάνειας των τοπικών αρχών. 

Οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν μία ολιστική ενημέρωση για θέματα που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση και τα οποία θα αναπτυχθούν εις βάθος από τεχνοκράτες, εμπειρογνώμονες και κρατικούς αξιωματούχους. 

Με ποιους φορείς συνεργάζεστε για το Cyprus Forum Cities;

Η ιδέα για το Cyprus Forum Cities αντιμετωπίστηκε θετικά από τον Δήμο Λεμεσού που συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Αποστολή: «100 κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις μέχρι το 2030» αλλά και από το ΤΕΠΑΚ, οι οποίοι θα είναι συνδιοργανωτές. Επιπρόσθετα, έχουμε προχωρήσει σε συνεργασία με σειρά υποστηρικτών και συνεργατών γνώσεις όπως το κέντρο αριστείας CYENS, το Center for Social Innovation (CSI), το Πανεπιστήμιο Frederick, το Ινστιτούτο Κύπρου, και το ερευνητικό κέντρο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου CERIDES.

Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις τόσο των μεγάλων πόλεων της Κύπρου σήμερα όσο και των κοινοτήτων…

Οι δήμοι και κοινότητες της Κύπρου οφείλουν να δρουν με τρόπο που να προωθεί το καλώς νοούμενο συμφέρον των κατοίκων τους και να διαφυλάσσει την ομαλή τους διαβίωση. Εντούτοις, πολλές φορές, στη προσπάθεια τους αυτή, δήμοι και κοινότητες βρίσκονται αντιμέτωπες με μικροπολιτικά συμφέροντα σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας, τα οποία δεν τους επιτρέπουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα προς υλοποίηση των πιο πάνω στόχων. Ως εκ τούτου, το πρόβλημα του κρατικού συγκεντρωτισμού αποδυναμώνει τις πόλεις και κοινότητες και τις καθιστά αδύναμες να πράξουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό.  

Στην Κύπρο έχουμε τέσσερα αστικά κέντρα υπολογίσιμου μεγέθους και αρκετές σημαντικές κοινότητες. Η Κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι παντού και ούτε πρέπει να είναι καθώς δεν μπορεί να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της κάθε πόλης και κοινότητας. Κατά τη γνώμη μου οι δήμοι και οι κοινότητες πρέπει, σε συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση, να αναλάβουν ακόμη μεγαλύτερες πρωτοβουλίες σε θέματα που είναι κάτω από τις εξουσίες τους, να είναι πιο απαιτητικοί, να έχουν πλάνο και συνήθως ταυτόχρονα έρχεται και η περαιτέρω κυβερνητική στήριξη. Το Cyprus Forum Cities θέλει ανάμεσα σε άλλα να συμβάλει στο να κατανοήσουν οι διάφοροι παίχτες τους ρόλους του καθενός.

Ήδη γίνονται αρκετές προσπάθειες από κάποιους Δήμους για να καταστήσουν «έξυπνες» τις πόλεις τους. Επιπλέον έχουμε και την μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης που έρχεται το 2024 και θα αλλάξει πάρα πολλά. Βλέπετε με θετική ματιά το μέλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Κύπρο;

Η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί κύτταρο της κάθε κρατικής υπόστασης και όσο πιο δυναμική είναι, τόσο πιο πολλά είναι και οφέλη σε ολόκληρη την κρατική επικράτεια. Στην Κύπρο, έχουμε δήμους και κοινότητες πολλών ταχυτήτων, ελλείψει ενός ολιστικού πλάνου ευρείας αναβάθμισης αυτών των περιοχών, είτε αυτό φορά θέματα ενέργειας, ψηφιακής αναβάθμισης και χρηστής διοίκησης. Η επερχόμενη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αναμένεται να αλλάξει πολλά, εντούτοις αν δεν γίνει σωστό πλάνο υλοποίησης από τους βασικούς παίχτες που θα κληθούν να την υλοποιήσουν, αναμένεται να καταστεί μία προβληματική νομοθετική μεταρρύθμιση.

Στην κεντρική και δυτική Ευρώπη, πόλεις που πήραν σοβαρά τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης τη δεκαετία του 90’ και έκαναν πλάνα βιώσιμης ανάπτυξης για τις πόλεις τους, είναι τώρα εξελιγμένες πόλεις που παρέχουν καλής ποιότητας ζωή στους πολίτες τους. Πρέπει να κάνουμε και εμείς το ίδιο χωρίς να προσπαθούμε κάθε φορά να ανακαλύψουμε τον τροχό. Καλές πρακτικές υπάρχουν. Ας τις προσαρμόσουμε στα κυπριακά δεδομένα και μέσω ενός ολιστικού σχεδιασμού, με τη σύμπραξη της κυβέρνησης, των τοπικών αρχών, των επιχειρήσεων και των πολιτών, να προχωρήσουμε σε μία πραγματική μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, που να θέτει τις βάσεις για μία πιο αποτελεσματική, σύγχρονη και αειφόρο ανάπτυξη των δήμων και κοινοτήτων της Κύπρου. 

Για περισσότερες πληροφορίες για το Cyprus Forum Cities επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: https://cities2023.cyprusforum.cy/