Ο Γιώργος Λιασής με «Λουλούδια και Σφαίρες» αφηγείται στον Νιαζί Κιζίλγιουρεκ την εν ψυχρώ δολοφονία 17 μελών της δική του οικογένειας και των Σουπουρή στο Παλαίκυθρο, τον Αύγουστο του 1974, αναζητεί γιατί οι εγκληματίες το έκαναν αυτό, και συναντά τον Χουσεϊν Ακάνσοϊ, ο οποίος έχασε συνολικά 30 μέλη της δικής του οικογένειας στις εν ψυχρώ δολοφονίες Τ/κ από τα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη, Αλόα.

Η νέα ταινία των Πανίκκου Χρυσάνθου και Νιαζί Κιζίλγιουρεκ με αφηγητή τον Γιώργο Λιασή παρουσιάστηκε στο θέατρο Παλλάς, το βράδυ της Δευτέρας με τον κ. Λιασή να δηλώνει ότι η ταινία αποτελεί ένα πολιτιστικό μνημόσυνο για όλους αυτούς που χάθηκαν. Σκοπός της ταινίας, πρόσθεσε, είναι η ανάδειξη των εγκλημάτων ώστε να μην επαναληφθούν τα τραγικά γεγονότα, όπως τα έζησαν οι ίδιοι.

«Να αποτελέσει εφαλτήριο για τη διαπαιδαγώγηση των νέων ανθρώπων, ξεκινώντας απ’ την ίδια την παιδεία μας που θα προάγει τα στοιχεία της αγάπης και της ειρηνικής συμβίωσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων». Δυστυχώς, συνέχισε, οι «άνθρωποι», σε εισαγωγικά, όπως είπε,  που δεν σεβάστηκαν καθόλου την ανθρώπινη ζωή, εγκλημάτησαν, προέβησαν σε βαρβαρότητες, κυκλοφορούν ακόμα ελεύθεροι ανάμεσά μας.

Ο κ. Λιασής εξέφρασε την άποψη εάν και εφόσον καθίστατο δυνατό, οι "άνθρωποι" αυτοί να λογοδοτήσουν ενώπιον επιτροπών και ενώπιον των συγγενών των θυμάτων πλέον για επίδειξη μεταμέλειας – αν υπάρχει – και έκφρασης των κινήτρων που τους οδήγησαν στη διάπραξη αυτών των φρικαλεοτήτων.  

«Προσωπικά δεν έχω τη δύναμη, αλλά ούτε και το δικαίωμα, μπροστά στους δικούς μου ανθρώπους που χάθηκαν, να προβώ σε συγχώρεση. Γιατί οι εγκληματίες δολοφονούσαν και είχαν πλήρη συναίσθηση του τι έκαναν. Αυτό που αγωνίζομαι καθημερινά και απαιτώ είναι, σε αυτό το μαρτυρικό νησί που χύθηκε τόσο αίμα, επιτέλους να επανενωθεί, να απελευθερωθεί, έτσι ώστε να επικρατήσει η ειρήνη, η πραγματική ελευθερία, όπου Ε/κ και Τ/κ να είναι αφεντάδες στη γη που τους γέννησε».  

Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ελπίζουμε για ένα καλύτερο και ειρηνικό μέλλον για εμάς και τις επόμενες γενιές, ανέφερε. Η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να την μοιράσουμε, αλλά συνάμα πολύ μεγάλη για να μας χωρέσει όλους, παρατήρησε.  

Ο Γιώργος Λιασής έκλεισε με τους στίχους του Ναζίμ Χικμέτ που μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος, τους οποίους διαβάζοντας κόμπιασε, για να ενθαρρυνθεί από το χειροκρότημα του κοινού και να συνεχίσει: «η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει, τις πιο όμορφες μέρες δεν τις έχουμε ακόμα ζήσει».  

Κιζίλγιουρεκ – Χρυσάνθου

Μετά την προβολή της ταινίας, ο ακαδημαϊκός και νυν Ευρωβουλευτής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ είπε ότι γνώρισε τον Γιώργο Λιασή πριν από 13 χρόνια στην Αθήνα, όπου του αφηγήθηκε την τραγική ιστορία της οικογένειάς του και δημιουργήθηκε η ιδέα του ντοκιμαντέρ, με το σκεπτικό, όπως είπε, ότι στην Κύπρο η αντίκριση της νεότερης ιστορίας γίνεται ελάχιστες φορές.  

«Η μία κοινότητα εμφανίζεται συνήθως ως θύμα και αγνοεί τα θύματα της άλλης κοινότητας. Ήθελα όλοι οι Τ/κ να ξέρουν την ιστορία του Γιώργου Λιασή. Είχε μεγάλη σημασία». Ο κ. Κιζίλγιουρεκ δήλωσε εντυπωσιασμένος από την εσωτερική, πνευματική και συναισθηματική δύναμη που είχε ο Γιώργος Λιασής, σημείωσε ότι τα γυρίσματα διήρκησαν επί μακρόν και η ταινία έγινε χωρίς χρηματοδότηση, προϋπολογισμό. Ευχήθηκε αυτή η ταινία να προβληθεί σε ολόκληρη την Κύπρο, αλλά και την Ευρώπη «γιατί έχει σημασία να δούμε και τον πόνο των άλλων, την αλήθεια τους, μόνο έτσι θα πάμε μπροστά».  

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Πανίκκος Χρυσάνθου δήλωσε ότι στη ζωή του είδε πολλούς ανθρώπους που πόνεσαν στην Κύπρο, άκουσε κάποιους να βγάζουν μίσος, υποκλίθηκε σε αυτούς, «ένας απέραντος σεβασμός στον πόνο των ανθρώπων και στον τρόπο που διαχειρίζονται τον πόνο τους». Όμως, είπε, έχει ακόμη περισσότερο σεβασμό και απεριόριστη εκτίμηση σε όσους υπέφεραν, αλλά κατάλαβαν ότι δεν είναι όλοι που ανήκουν στο απέναντι στρατόπεδο που τους έκανε το κακό.  

Ο Γιώργος Λιασής, συνέχισε, προχώρησε ακόμα πιο πέρα, θέλοντας να γνωρίσει και τον πόνο του άλλου. «Το ταξίδι με τον Χουσείν Ακάνσοϊ είναι η επέκταση της αλήθειας και του βιώματος του Γιώργου. Μια μεγάλη αλήθεια που οδηγεί στην ανθρωπιά, γιατί ανθρωπιά είναι να μπορείς να καταλάβεις και τον πόνο του άλλου». Άνθρωποι, όπως ο Γιώργος, ο Πέτρος Σουπουρής, ο Κώστας Σουπουρής, ο Χουσεϊν Ακάνσοϊ, ο Σουάτ Καφαντάρ από την Τόχνη, είπε ο κ. Χρυσάνθου «αυτοί είναι το χρυσάφι του τόπου μας, αυτούς τους ανθρώπους έπρεπε να προβάλλουμε, αυτοί έπρεπε να είναι τα πρότυπά μας». Ας θεωρηθεί η ταινία ως μια απόπειρα προς αυτή την κατεύθυνση, σημείωσε.  

Στην εκδήλωση παρών ήταν και ο Χουσεϊν Ακάνσοϊ, ο οποίος ανέβηκε στο τέλος της εκδήλωσης στη σκηνή του θεάτρου Παλλάς, χαιρέτησε και αγκαλιάστηκε με όλους τους συντελεστές και έστειλε μήνυμα ειρήνης. «Χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας για να μεταφέρουμε αυτή την ιστορία σε ολόκληρη την κοινότητα. Πρέπει να προχωρήσουμε και να επανενώσουμε τη χώρα μας, να έχουμε ειρήνη από δω και πέρα», ανέφερε ο κ. Ακάνσοϊ.  

ΓΓ ΑΚΕΛ

Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού, σε χαιρετισμό του, στάθηκε ιδιαίτερα στις αναφορές του Γιώργου Λιασή στην ταινία: «Ποιος λείπει και αν λείπει πού είναι;» και «Μου έκοψαν τη ζωή στη μέση», για να πει ο ίδιος ότι αυτή είναι η πατρίδα που ζήσαμε. «Συνομωσία και προδοσία. Λίγοι προδότες, πολλοί ήρωες. Εθνικισμός και φασισμός. Στρατοί και συρματόπλεγμα. Αίμα και δάκρυ. Χέρια που σηκώνουν τρέμοντας ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Κόκκαλα συναρμολογημένα πάνω στους πάγκους του Ανθρωπολογικού».  

Υπάρχει όμως και η πατρίδα που θέλουμε, είπε, «Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένοι και Λατίνοι. Μια πατρίδα. Ένας λαός. Χρωστάμε στα παιδιά μας την ειρήνη. Τους χρωστάμε μια άλλη Κύπρο, όπου ο λαός μας ενωμένος θα χτίζει το δικό του αύριο», πρόσθεσε.  

Την ταινία προλόγισαν οι Ντογούς Ντεριά και Κωνσταντίνα Ζάνου.  

Ντογούς Ντεριά

Το έργο/υδατογραφία του Κλέε «Angelus Novus» (Νέος Άγγελος) και το σχόλιο του Βάλτερ Μπέντζιαμιν γι’ αυτό, θυμήθηκε βλέποντας την ταινία, δήλωσε η ακτιβίστρια και πολιτικός Ντογούς Ντεριά.  

Η ταινία, είπε, δεν αποτελεί μόνο την αφήγηση μιας ιστορίας για τη φρίκη του πολέμου, αλλά μας καλεί να δούμε ότι η βία και οι απώλειες δεν ήταν μόνο των οικογενειών των θυμάτων αλλά όλων μας. «Τα θύματα δεν είναι κάποιοι άλλοι, είμαστε εμείς, άνθρωποι σαν κι εμάς, που βρίσκονται στο σώμα μας, στη χώρα μας, στον τρόπο που αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε. Στην πραγματικότητα η δική μας ευθύνη δεν είναι να μιλάμε για λογαριασμό των δολοφονηθέντων, αλλά να μιλήσουμε με τις ψυχές τους, να γίνουμε το όχημα για να ακουστεί η φωνής τους».  

Κωνσταντίνα Ζάνου

Την έννοια του πατριώτη που ντρέπεται για τη χώρα του, την οποία περιέγραψε πρόσφατα σε άρθρο του ο Ιταλός ιστορικός Carlo Ginzburg, αλλά και τη ντροπή των Σοβιετικών που μπήκαν στο Άουσβιτς, την οποία περιέγραψε ο επίσης Ιταλός ιστορικός, από τους λίγους επιζήσαντες του Άουσβιτς, Primo Levi, περιέγραψε στη δική της ομιλία για την ταινία, η Κωνσταντίνα Ζάνου.  

Η καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, είπε ότι «πρέπει να σταματήσουμε να συζητάμε για “συγχώρεση” σε αυτή τη χώρα και να αρχίσουμε να μιλάμε για “ντροπή”. Ίσως το κοινό αίσθημα της ντροπής, αν γίνει δυνατότερο από την περηφάνια, να μπορέσει κάποτε κι εμάς να μας ενώσει ως κοινωνία, ποιος ξέρει; Επαναλαμβάνω: πατριώτης είναι αυτός που ντρέπεται, όχι αυτός που νιώθει περήφανος για τη χώρα του. Θα έπρεπε ίσως να κάναμε πιο πολλά μουσεία ντροπής και λιγότερες παρελάσεις περηφάνιας».  

Παρόντες στην εκδήλωση ήταν ο πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, Βουλευτές, πρώην Ευρωβουλευτές, πρώην Υπουργοί, Δήμαρχοι, εκπρόσωποι κινήσεων και οργανώσεων, ο αδερφός του Γιώργου Λιασή, Παναγιώτης, συγγενείς των οικογενειών Λιασή και Σουπουρή, κάτοικοι του Παλαίκυθρου τότε και πολλοί άλλοι, Ε/κ και Τ/κ.  

Η ταινία «Λουλούδια και Σφαίρες» θα προβάλλεται στον κινηματογράφο Πάνθεο στη Λευκωσία από τις 3 έως και τις 7 Φεβρουαρίου.