Το σχέδιο Ανάν είχε απορριφθεί. Δεν είχαν όμως τελειώσει όλα. Η Τουρκία διεκδικούσε την έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης στην ΕΕ, και τον Δεκέμβριο του 2004 υπήρχε ένα παράθυρο ευκαιρίας που η Λευκωσία φρόντισε να κλείσει με πάταγο, επισφραγίζοντας μία μεγάλη ήττα αμέσως μετά τον θρίαμβο της ένταξης στην ΕΕ.
Στις 24 Απριλίου του 2004 στο μεγάλο δίλημμα για το σχέδιο Ανάν ψήφισα Ναι. Δεν το μετάνιωσα, θεωρώ σωστή την επιλογή μου, αλλά δεν μπορώ και να είμαι βέβαιος αν θα δικαιωνόταν αυτή η απόφαση, γιατί δεν ξέρω πως θα εξελισσόταν η ιστορία αν είχαμε τότε την πλειοψηφία. Κανείς δεν δικαιώνεται με τα Αν. Αυτό που ξέρουμε είναι σε τι κατάσταση βρισκόμαστε χωρίς το σχέδιο Ανάν, αλλά δεν ξέρουμε τι θα γινόταν αν είχαμε λύση με το σχέδιο Ανάν.
Ξέρω επίσης πως κανείς, μα κανείς, δεν μπορεί να επικρίνει οποιονδήποτε πολίτη που ψήφισε αντίθετα από τον ίδιο. Όσοι ζήσαμε το κλίμα, την ένταση και τις αμφιβολίες, δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα.
Εννοείται βεβαίως πως από αυτή την ασυλία εξαιρούνται τα κόμματα και οι ηγεσίες.
Για ένα πράγμα όμως είμαι βέβαιος: Η πολιτική ηγεσία που είχε το πάνω χέρι τις μέρες που προηγήθηκαν της υποβολής του σχεδίου, δεν έκανε ότι μπορούσε για να έχουμε το καλύτερο δυνατό σχέδιο. Κι αυτό έχει ήδη αναλυθεί και σχολιαστεί πολλές φορές.
Αυτό επίσης που ελάχιστα αναφέρεται και είναι το πιο σημαντικό, είναι το ότι η ίδια ηγεσία, δεν έκανε τίποτε μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, όχι μόνο για να μειώσει τις επιπτώσεις από αυτό, αλλά και να βελτιώσει σημαντικά σημεία του σχεδίου που είχε απορρίψει υποτίθεται λόγω αυτών των αρνητικών σημείων.
Από τον Απρίλη στον Δεκέμβρη του 04
Την πρώτη Μαίου του 2004, δύο πράγματα ήταν πια γεγονός: Είχαμε απορρίψει το σχέδιο Ανάν, αλλά ήμασταν ήδη μέλος στην ΕΕ με ότι αυτό συνεπαγόταν.
Από αυτή τη στιγμή έπρεπε να είχαμε αποφασίσει πως θα χειριστούμε την κατάσταση και πως θα αξιοποιούσαμε το νέο μας καθεστώς για να επιδιώξουμε λύση, στη βάση ενός βελτιωμένου σχεδίου Ανάν.
Είχαμε την ευκαιρία, αλλά την κλωτσήσαμε. Είχαμε την ευκαιρία να διαλέξουμε τα 4-5 μεγάλα ζητήματα που με απλές προτάσεις θα μπορούσαν να μπουν στο σχέδιο, αλλά δεν την αξιοποιήσαμε.
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Σημίτης, είχε τότε ζητήσει από την Κυπριακή Κυβέρνηση «…Να επισημανθεί έγκαιρα και με συγκεκριμένο τρόπο τι απαιτείται για να είναι η λύση περισσότερο λειτουργική», και στη συνέχεια μαζί Αθήνα και Λευκωσία να ξεκινήσουν μία εκστρατεία σε ΗΠΑ, ΕΕ και ΗΕ. Υπήρχαν ακόμη σοβαρές πιθανότητες εμπλοκής της ΕΕ στις διαδικασίες
Η συγκυρία ήταν ευνοϊκή γιατί η Τουρκία διεκδικούσε και ο Ερντογάν φαινόταν να πιστεύει ότι θα μπορούσε να εντάξει τη χώρα του στην Ευρωπαική Ένωση. Το σύνθημα για τον Αιώνα της Τουρκίας που σήμερα ακούγεται απειλητικό, εκείνην την εποχή, είχε εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο. Μιλούσαν για μία Ευρωπαική Τουρκία, έτοιμη για μεγάλες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές. Υποκριτικό; Δεν το πιστεύω αλλά και να το πίστευα ότι πρόκειται για υποκρισία θα ήθελα να δοκιμάζαμε την Τουρκία σε αυτό το τεστ.
Δεν το πράξαμε και φτάσαμε στον Δεκέμβρη του 2004, όπου η Τουρκία αβρόχοις ποσί, πήρε αυτό που διεκδικούσε από τη δεκαετία του 60, το καθεστώς του υποψηφίου μέλους στην ΕΕ. Κι εμείς… αντί να πάρουμε κάποια ανταλλάγματα ευρισκόμενοι στριμωγμένοι στη γωνιά, δεν δώσαμε μόνο την ένταξη της Τουρκίας, αλλά δεχτήκαμε και παραμέτρους αναβάθμισης του ψευδοκράτους που στη συνέχεια, βρίσκαμε για πολύ καιρό μπροστά μας.
Στα Συμπεράσματα, ζητείται η ταχεία έναρξη διαπραγματεύσεων, χαιρετίζεται, η καλή σχέση της Τουρκίας με τους γείτονες της, ενώ η λέξη Κύπρος δεν αναφέρεται πουθενά!
Νωρίτερα, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις 26 Απριλίου 2004, συμφώνησε να θέσει τέρμα στην απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας και να διευκολύνει την επανένωση της Κύπρου, ενθαρρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας...»
Επρόκειτο για μία συντριπτική ήττα, τέσσερις μόλις μέρες πριν την έπαρση της σημαίας της χώρας μας στους Ευρωπαϊκούς ιστούς.
Παρά το φοβερό χαστούκι και τις πιέσεις από όλους, κυρίως την ελληνική κυβέρνηση, η Λευκωσία, ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία για διαπραγματεύσεις, βελτίωσης του σχεδίου Ανάν.
Αυτό ήταν που οδήγησε στη μεγαλύτερη μας ήττα: Την αποδοχή της Τουρκίας ως υποψήφιο μέλος, την αναγνώριση των Τκ, ως θυμάτων και της ποικιλότροπης αναβάθμισης τους.
Αν έχει μία σημασία η υπενθύμιση αυτών των γεγονότων δεν είναι γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά γιατί οι συγκυρίες μπορεί να παρουσιάσουν ομοιότητες καθότι, σήμερα η Τουρκία διεκδικεί αναβάθμιση της εταιρικής της σχέσης με την ΕΕ…
