ΓΡΑΦΕΙ Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΑΝΔΡΕΑ

Για την απόφαση των ΗΠΑ για πλήρη άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο μίλησε την Τρίτη (20/9) στην εκπομπή Offsite on Air ο διεθνολόγος Χαράλαμπος Χρυσοστόμου.

Ο κ. Χρυσοστόμου ανέλυσε τις δύο προϋποθέσεις που εφαρμόζονται και οι Αμερικανοί προχώρησαν σε πλήρη άρση του εμπάργκο. 

Παράλληλα, εξήγησε για ποιο λόγο πάρθηκε τη δεδομένη χρονική στιγμή αυτή η απόφαση και τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη για τις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας.

Διαβάστε αυτούσια την συνέντευξη του κ. Χρυσοστόμου

- Είχαμε τις προηγούμενες μέρες την ιστορική απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο. Θα θέλαμε το σχόλιο σας για το θέμα. Τι σημαίνει κατ’ αρχάς για την Κύπρο αυτή η απόφαση και γιατί είναι σημαντική;

Αυτό το εμπάργκο είναι από το 1987. Οι ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να μην υπάρχει περαιτέρω ένταση στην Κύπρο μετά την τουρκική εισβολή, είχαν αποφασίσει να επιβάλουν αυτό το εμπάργκο έτσι ώστε να μην υπάρχουν αμερικανικά όπλα είτε στην ΚΔ, είτε στον στρατό κατοχής. Η Ελλάδα και η Τουρκία είχαν την υποχρέωση να μην μεταφέρουν αμερικανικό οπλισμό στην Κύπρο. Αυτό το εμπάργκο δεν εφαρμοζόταν από πλευράς Τουρκίας διότι είναι γνωστό πως έπαιρναν εξοπλισμό από τους Αμερικανούς και τον μετέφεραν στον κατοχικό στρατό. 

Στην ουσία το εμπάργκο θυματοποιούσε ακόμη περισσότερο την ΚΔ. Είχαμε την μερική άρση του εμπάργκο πριν από 2 χρόνια και τώρα υπό δύο προϋποθέσεις που εφαρμόζονται, οι Αμερικανοί αίρουν πλήρως αυτό το εμπάργκο. 

Οι δύο προϋποθέσεις είναι:

1/ το θέμα του ελέγχου, έτσι ώστε να μην γίνεται διατραπεζικά ή με άλλο τρόπο, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος στην Κύπρο

2/ το ζήτημα απαγόρευσης ελλιμενισμού ρωσικών πλοίων στα κυπριακά λιμάνια  

Είναι μια σημαντική εξέλιξη κυρίως στο πολιτικό επίπεδο και όχι στο στρατιωτικό. Στο πολιτικό επίπεδο, είναι ένα μήνυμα περαιτέρω σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ Κύπρου-ΗΠΑ για άρση αυτής της στρέβλωσης που υφίσταται από το 1987. Είναι ένα μήνυμα από τους Αμερικανούς προς την Τουρκία και την ίδια στιγμή βοηθά στην ανάπτυξη περαιτέρω σχέσεων της Κύπρου με τις ΗΠΑ σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στην Ανατολική Μεσόγειο. 

- Στέλνει κάποια μηνύματα και σε άλλες χώρες αυτή η απόφαση; 

Στέλνει μηνύματα πρωτίστως προς την Τουρκία, που λόγω της παραβατικής της συμπεριφοράς βρίσκεται σε εμπάργκο, και γι’αυτό έχουμε την έντονη αντίδραση από πλευράς Ερντογάν. Στον στρατιωτικό τομέα δεν θα αλλάξουν οι ισορροπίες. Δεν θα δούμε ξαφνικά στην Κύπρο πολεμικά αεροσκάφη, F35, F16 ή πυραύλους. Δεν είναι αυτή η πρόθεση των Αμερικανών. Ο ρωσικός εξοπλισμός που έχει αυτή την στιγμή η ΕΦ, λόγω και του πολέμου αλλά λόγω και των κυρώσεων, σε κάποια φάση θα έχει δυσκολία στο να ανανεωθεί. Άρα θα πρέπει μακροπρόθεσμα η ΚΔ να βρει άλλες πηγές εξασφάλισης οπλικών συστημάτων.

Οι ΗΠΑ επενδύουν σε σταθερούς συμμάχους όπως είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, και θέλουν με αυτούς να προχωρήσουν σε ένα πλαίσιο συνεργασίας. 

- Η Τουρκία ήδη αντέδρασε με αυτή την απόφαση. Μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις της με την Αμερική ή τις διάφορες προκλητικές τις κινήσεις έναντι της ΚΔ;

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είναι ήδη τεταμένες. Είναι γι’αυτό τον λόγο που οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή επιβάλλουν τα ζητήματα εμπάργκο. Ο πρώτιστος λόγος είναι η εξασφάλιση του συστήματος των S400 από την Ρωσία, για το οποίο οι ΗΠΑ διαφωνούν. Οι ΗΠΑ ουδέποτε έχουν αποφασίσει να αφήσουν την Τουρκία στην αγκαλιά της Ρωσίας. Αυτή η αντίδραση των Τούρκων είναι υπέρμετρη για να μπορέσουν να εκμαιεύσουν την σημασία από τις ΗΠΑ για να επιλύσουν ζητήματα που έχουν μεταξύ τους. 

- Γιατί πάρθηκε τώρα αυτή η απόφαση; 

Ενδεχομένως να μην είναι άσχετη και με τα όσα βλέπουμε το τελευταίο διάστημα στην Ανατολική Μεσόγειο και την προσπάθεια των Αμερικανών να επιλύσουν διαφορές μεταξύ των χωρών με τις οποίες συνεργάζονται, για να μπορέσει να ενεργοποιηθεί μια διαδικασία αξιοποίησης του ΦΑ. 

- Είναι σε θέση η Κύπρος να αξιοποιήσει άμεσα αυτή την απόφαση; 

Η αξιοποίηση αυτής της απόφασης πρέπει να είναι κυρίως στο πολιτικό για τους εξής λόγους:

1/ Να υπάρχει μεσολάβηση των Αμερικανών για να επιλυθεί η διαφορά με το Ισραήλ με μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία 

2/ Να μπορούν οι Αμερικανοί να ασκήσουν πιέσεις και στην Τουρκία για το θέμα επανέναρξης διαλόγου επίλυσης του Κυπριακού

3/ Να λειτουργήσουν αποτρεπτικά έτσι ώστε να μην έχουμε το επόμενο διάστημα παράνομες ενέργειες από την Τουρκία. 

Για το θέμα του στρατιωτικού θα πρέπει να γίνουν μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί σε ένα πλαίσιο αναβάθμισης και αντικατάστασης του στρατιωτικού υλικού της ΕΦ για αποτρεπτικούς λόγους. 

- Η εξέλιξη αυτή τι σημαίνει για τις σχέσεις μας με τη Μόσχα;

Σίγουρα η Ρωσία είναι ενοχλημένη από αυτή την εξέλιξη. Είναι ενοχλημένη και για τη στάση της ΚΔ απέναντι στο ουκρανικό και τον πόλεμο, που έχει καταδικάσει την ρωσική εισβολή και συμμετείχε την υποβολή κυρώσεων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργούμε εχθρικές σχέσεις και εχθρικό κλίμα με την Ρωσία, διότι ως μια μικρή χώρα έχουμε ανάγκη να διατηρούμε καλές σχέσεις με όλες τις χώρες, ειδικά χώρες που είναι στο Συμβούλιο Ασφαλείας. 

Αυτή η εξέλιξη ίσως να δημιουργήσει δυσχέρεια στις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας. Ήδη είδαμε την Ρωσία να στέλνει μηνύματα, με τον διορισμό του Ρώσου πρέσβη. Ο νέος Ρώσος πρέσβης που έρχεται στην Κύπρου είναι μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, σουνίτης, και δεν είναι ένας πρέσβης όπως είχαμε παλιά που μιλούσε ελληνικά, που είχε μια πολύ θετική στάση απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα. 

Η Ρωσία στέλνει το μήνυμα ότι ενδεχομένως να θέλει να αναπτύξει κανάλια επικοινωνίας και με τις κατεχόμενες περιοχές και είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να προσέξουμε.  

- Πριν κλείσουμε θα θέλαμε και ένα σχόλιο σας για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πώς βλέπετε την κατάσταση σήμερα και ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η κατάληξη;

Η τελευταία εξέλιξη είναι η αντεπίθεση, η προέλαση του ουκρανικού στρατού σε περιοχές που μέχρι πρότινος ελέγχονταν από τους Ρώσους. Φαίνεται ότι ήταν μια αιφνιδιαστική κίνηση και έχουν καταφέρει να ελέγξουν εδάφη, περίπου όση είναι η επαρχία Λεμεσού και Πάφου. Η Ρωσία από την έναρξη του πολέμου έχει καταλάβει ουκρανικό έδαφος που αντιστοιχεί σε όλη τη γεωγραφική έκταση της Ελλάδας.

Το κρίσιμο αυτό τη στιγμή είναι το πώς θα αντιδράσει η Ρωσία. Δυστυχώς δε βλέπουμε στον ορίζοντα σύντομη λήξη του πολέμου.

Δείτε στο βίντεο την συνέντευξη του Διεθνολόγου, Χαράλαμπου Χρυσοστόμου