Με τη χρήση του SIS, ενισχύεται και η προσπάθεια αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης υπηκόων τρίτων χωρών προς την Ευρώπη. 

H Ολομέλεια της Βουλής καλείται να ψηφίσει σήμερα Παρασκευή 08 Δεκεμβρίου 2023 την εφαρμογή και στην Κύπρο του συστήματος Πληροφοριών Schengen (SIS) . To σύστημα όμως ήδη τέθηκε σε ισχύ από την Αστυνομία στις 25 Ιουλίου 2023.

Το σύστημα Schengen αναβαθμίζει τη διασυνοριακή ασφάλεια και αστυνόμευση στη χώρα μας. Ωστόσο, μέχρι σήμερα η Κύπρος δεν προχώρησε σε ψήφιση νομοθετικού πλαισίου για την εφαρμογή του Schengen.

Το  SIS είναι ένα πελώριο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών, που χρησιμοποιείται τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια στις ευρωπαϊκές χώρες της ζώνης Schengen. Το σύστημα συνέβαλε και συμβάλλει ουσιαστικά, στη διατήρηση της ασφάλειας στην Ευρώπη και εγγυάται την ελευθερία, την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη στις χώρες της ζώνης Schengen.

>>>>Διαβάστε επίσης: Μετά απο 4 μήνες θεσπίζουν νομοθεσία για το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν<<<<

Βασικός σκοπός του SIS είναι η ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων μεταξύ των συμβαλλόμενων χωρών, σε πραγματικό χρόνο, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι αρχές έχουν στη διάθεσή τους πληρέστερες και πιο αξιόπιστες πληροφορίες. 

Το σύστημα αποτελεί μια κοινή βάση δεδομένων στην οποία οι αρχές κάθε συμβεβλημένου κράτους, όπως η Αστυνομία και οι συνοριοφύλακες, εισάγουν πληροφορίες για πρόσωπα ή αντικείμενα, που έχουν σχέση με τη διάπραξη ή διερεύνηση εγκλημάτων ή αδικημάτων. Ακολούθως οι αρχές των υπόλοιπων συμβεβλημένων χωρών, μπορούν να συμβουλευτούν αυτά τα δεδομένα, κατά τη διάρκεια συνοριακών, αστυνομικών ή άλλων νόμιμων ελέγχων, οπουδήποτε εντός της ΕΕ και του χώρου Schengen.

Η λειτουργία του SIS, βασίζεται σε κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ρυθμίζεται από εκτελεστικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία έχει την ευθύνη της εποπτείας και αξιολόγησης του όλου συστήματος. Υπεύθυνα για την ανταλλαγή πληροφοριών και το συντονισμό των δραστηριοτήτων, που συνδέονται με τις καταχωρήσεις στο SIS, είναι τα εθνικά τμήματα SIRENE (Supplementary Information Request at the National Entries). Τέτοια τμήματα υπάρχουν σε κάθε χώρα, που έχει πρόσβαση στα δεδομένα του SIS, ενώ SIRENES έχει συσταθεί και στον ευρωπαϊκό οργανισμό αστυνόμευσης EUROPOL.

Την ευθύνη για εγκατάσταση, τεχνική υποστήριξη και συντήρηση του κάθε εθνικού συστήματος, την έχει η κάθε χώρα που χρησιμοποιεί το SIS ξεχωριστά. Για το σκοπό αυτό, όσον αφορά την Κύπρο, έχει συσταθεί στο Τμήμα Πληροφορικής της Αστυνομίας, το Εθνικό N.SIS για παροχή 24ωρης τεχνικής υποστήριξης.

Η χρήση του, στις χώρες Schengen, άρχισε το 1995 και έκτοτε έτυχε δύο αναβαθμίσεων. Η πρώτη, το 2013 και η δεύτερη μόλις τον περασμένο Μάρτιο (2023). Μετά τις αναβαθμίσεις αυτές, το SIS έχει πλέον τη δυνατότητα προσθήκης δακτυλικών αποτυπωμάτων, φωτογραφιών και αρχείων DNA, ενώ ταυτόχρονα έχουν βελτιστοποιηθεί και οι λειτουργίες του.

Με τις δυνατότητες αυτές το SIS έχει ενισχύσει περαιτέρω τις αρχές της Ευρώπης στην προστασία ευάλωτων προσώπων, καθώς οι αρχές μπορούν να καταχωρούν πληροφορίες και πρόσθετα δεδομένα (π.χ. αρχεία DNA) σχετικά με αγνοούμενα πρόσωπα, με σκοπό τον εντοπισμό τους. 

Σε διαδικασία αξιολόγησης η Κύπρος

Οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας Κύπρου ενημέρωσαν την επιτροπή ότι η πλήρης ένταξη της Δημοκρατίας στο Σύστημα Πληροφοριών Schengen περιλαμβάνει τη διαδικασία αξιολόγησης,

η οποία έχει ήδη ξεκινήσει, και προϋποθέτει τη λήψη μιας σειράς τεχνικών και νομικών μέτρων. Συναφώς, τόνισαν την ανάγκη έγκαιρης προώθησης του εν λόγω νομοσχεδίου στην Oλομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθότι μέρος του εν λόγω συστήματος έχει ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία του από τις 25 Ιουλίου του τρέχοντος έτους.

Η Κύπρος αξιολογείται σε έξι δράσεις που αφορούν: 

• Tην αστυνομική συνεργασία
• Την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα
• Την επιτήρηση εξωτερικών συνόρων
• Τα θέματα επιστροφών
• Ο τομέας των θεωρήσεων (βίζες)
• Το σύστημα Πληροφοριών Schengen. 

Η χώρα βρίσκεται σε πορελια υλοποίησης των έξι δράσεων, ενώ ανά εξάμηνο γίνεται αξιολόγηση των πεπραγμένων. H πρώτη αξιολόγηση έγινε το 2019.

Πλούσια δράση

Το SIS δίνει δυνατότητα εισαγωγής προληπτικών καταχωρήσεων, για την προστασία ορισμένων κατηγοριών ευάλωτων προσώπων, όπως παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο απαγωγής ή που είναι δυνητικά θύματα τρομοκρατίας, εμπορίας προσώπων, έμφυλης βίας ή ένοπλων συγκρούσεων.

Ενισχύεται η αντιτρομοκρατική και αντεγκληματική δράση των αρχών της Ευρώπης, μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με πρόσωπα και αντικείμενα, που εμπλέκονται σε δραστηριότητες σχετικές με την τρομοκρατία ή με το σοβαρό έγκλημα. Στον τομέα αυτό, από τον Μάρτιο του 2021, οι συμβαλλόμενες χώρες ανταλλάσσουν με την EUROPOL «αντιστοιχίσεις» αναζήτησης όσον αφορά καταχωρήσεις στο SIS, που σχετίζονται με τρομοκρατικά εγκλήματα.

Με τη χρήση του SIS, ενισχύεται και η προσπάθεια αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης υπηκόων τρίτων χωρών προς την Ευρώπη. Μέσω του συστήματος οι χώρες εισάγουν αποφάσεις επιστροφής, καθώς και καταχωρήσεις με σκοπό την άρνηση εισόδου ή διαμονής, για άτομα που διαπιστώνεται ότι διαμένουν παράνομα στην ΕΕ και υπόκεινται σε απαγορεύσεις εισόδου. Το σύστημα πληροφοριών Schengen  δεν περιέχει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για όλους τους ευρωπαίους πολίτες ή κατοίκους. Οι καταχωρήσεις στο σύστημα περιλαμβάνουν μόνο πληροφορίες σχετικά  πρόσωπα ή αντικείμενα, που σχετίζονται με διάφορα εγκλήματα.

 Η  λειτουργία του Συστήματος  Πληροφοριών Schengen (SIS) στην Κύπρο συγχρηματοδοτείται κατά 90% από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας της ΕΕ και 10% από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Τι αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής Νομικών

Η Επιτροπή Νομικών της Βουλής στην έκθεσή της ανέφερε οτι το υπό εξέταση νομοσχέδιο αποσκοπεί στην αντικατάσταση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου με νέο νομικό πλαίσιο για σκοπούς θέσπισης εφαρμοστικών διατάξεων για τους πιο πάνω κανονισμούς, οι οποίοι ήδη έχουν τεθεί σε ισχύ.

Σημειώνεται ότι πριν από την έναρξη της συζήτησης του εν λόγω νομοσχεδίου επί της αρχής ενώπιον της επιτροπής υποβλήθηκαν σε αυτήν, τόσο από την Υπηρεσία Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων όσο και από την Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, σημειώματα με παρατηρήσεις,

Πέραν  των εν λόγω τροποποιήσεων, το αρμόδιο υπουργείο επέφερε στο κείμενο του αναθεωρημένου νομοσχεδίου τις ακόλουθες τροποποιήσεις:

Την προσθήκη, στις πρόνοιες που προβλέπουν τις αρμόδιες αρχές που έχουν δικαίωμα υποβολής αιτήματος εισαγωγής καταχωρίσεων στο Κεντρικό SIS, του Δικαστή Οικογενειακού Δικαστηρίου, για τις καταχωρίσεις που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του.

Την προσθήκη, στις ερμηνευτικές πρόνοιες, ερμηνείας του όρου «Εγχειρίδιο SIS», το οποίο απευθύνεται στις αρμόδιες αρχές και διαφοροποιείται από το εγχειρίδιο SIRENES,

Τον καθορισμό λεπτομερούς διαδικασίας που αφορά στο δικαίωμα πρόσβασης, διόρθωσης εσφαλμένων δεδομένων και διαγραφής δεδομένων τα οποία δεν έχουν εισαχθεί στο σύστημα νομότυπα.

Την παροχή δυνατότητας στο υποκείμενο των προσωπικών δεδομένων να προσφύγει στο Διοικητικό Δικαστήριο δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 146 του Συντάγματος σε  περίπτωση απόφασης του Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για περιορισμό του αιτήματός του για διόρθωση δεδομένων που δεν έχουν εισαχθεί Νομότυπα.

Στη Ζώνη Σιένγκεν οι 24 από τις 27 χώρες της Ε.Ε.

Η λειτουργία της ζώνης Schengen άρχισε το 1995, περιλαμβάνοντας μόνο πέντε ευρωπαϊκές χώρες. Έκτοτε ο χώρος ελεύθερης διακίνησης επεκτείνεται διαρκώς. Αυτή τη στιγμή 24 (συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου από τις 27 χώρες της ΕΕ, αποτελούν μέρος της ζώνης Schengen, ενώ σε αυτή συμμετέχουν άλλες τέσσερις χώρες μη-μέλη της ΕΕ: η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν. Κράτη μέλη της ΕΕ,, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ιρλανδία, βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στη ζώνη.

Η κατάργηση των συνοριακών ελέγχων, στο χώρο Schengen, δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερους από 400 εκατομμύρια ανθρώπους, να ταξιδεύουν ελεύθερα μεταξύ των χωρών. Γεγονός που καθημερινά αποδεικνύεται ωφέλιμο για τομείς όπως ο τουρισμός και ο πολιτισμός, καθώς και για τον τομέα της οικονομίας.

Γιώργος Μιχαηλίδης