"H άρνηση εκπλήρωσης στρατιωτικής θητείας αποτελεί έκφραση πολιτικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων που μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα αναγνώρισης της ιδιότητας πρόσφυγα", έκρινε σήμερα το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα, το ΔΕΕ, απαντώντας σε ερώτημα του Verwaltungsgericht Hannover (διοικητικού πρωτοδικείου Αννόβερου, Γερμανία), κρίνει  ότι "λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία συντρέχει ισχυρό τεκμήριο ότι η άρνηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας στη χώρα αυτή σχετίζεται με λόγο που μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα αναγνώρισης της ιδιότητας του πρόσφυγα". Το ΔΕΕ εξηγεί ότι "πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις, μια τέτοια άρνηση αποτελεί έκφραση πολιτικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων ή, ακόμη, είναι απόρροια της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας".

Αναλυτικά, με τη σημερινή απόφασή του, το ΔΕΕ διαπιστώνει, καταρχάς, ότι, εφόσον στο κράτος καταγωγής δεν υπάρχει νόμιμη δυνατότητα άρνησης εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας, δεν μπορεί να αντιταχθεί στον ενδιαφερόμενο το γεγονός ότι δεν επισημοποίησε την άρνησή του βάσει συγκεκριμένης διαδικασίας και διέφυγε από τη χώρα καταγωγής του χωρίς να παρουσιαστεί στις στρατιωτικές αρχές.

Επιπλέον, το ΔΕΕ κρίνει  ότι σε πλαίσιο γενικευμένου εμφυλίου πολέμου που χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη και συστηματική διάπραξη εγκλημάτων πολέμου ή εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας από τον στρατό με τη χρήση στρατευσίμων, είναι άνευ σημασίας το ότι ο ενδιαφερόμενος δεν γνωρίζει τον μελλοντικό του τομέα στρατιωτικής δράσης.

Κατά το ΔΕΕ, "στο πλαίσιο του γενικευμένου συριακού εμφυλίου πολέμου που επικρατούσε κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης επί της αίτησης του ενδιαφερομένου, δηλαδή τον Απρίλιο του 2017, και λαμβανομένης υπόψη, ειδικότερα, της –ευρέως τεκμηριωμένης κατά το Verwaltungsgericht– επαναλαμβανόμενης και συστηματικής διάπραξης εγκλημάτων πολέμου από τον συριακό στρατό, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων που αποτελούνται από στρατευσίμους, είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί ένας στρατεύσιμος, ανεξαρτήτως του τομέα δράσης του, να συμμετάσχει άμεσα ή έμμεσα στη διάπραξη τέτοιων εγκλημάτων".

"Αντιθέτως, πρέπει να υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της ποινικής δίωξης ή επιβολής ποινής για την άρνηση εκπλήρωσης στρατιωτικής θητείας και τουλάχιστον ενός από τους πέντε λόγους δίωξης που μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα αναγνώρισης της ιδιότητας του πρόσφυγα", αναφέρει. 

Κατά το ΔΕΕ, "η ύπαρξη τέτοιου συσχετισμού δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αποδεδειγμένη ούτε, κατά συνέπεια, να εξαιρεθεί από την εξέταση την οποία διενεργούν οι εθνικές αρχές που είναι επιφορτισμένες με την αξιολόγηση της αίτησης διεθνούς προστασίας".

Συγκεκριμένα, "οι λόγοι άρνησης εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας ενδέχεται να είναι διαφορετικοί από τους πέντε ως άνω λόγους δίωξης. Η άρνηση αυτή μπορεί, μεταξύ άλλων, να οφείλεται στον φόβο έκθεσης στους κινδύνους που συνεπάγεται η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας σε πλαίσιο ένοπλης σύρραξης".

Ωστόσο, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι "σε πολλές περιπτώσεις, η άρνηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας αποτελεί έκφραση πολιτικών πεποιθήσεων –είτε αυτές συνίστανται στην απόρριψη κάθε χρήσης στρατιωτικής δύναμης είτε στην αντίθεση προς την πολιτική ή τις μεθόδους των αρχών της χώρας καταγωγής–, θρησκευτικών πεποιθήσεων ή, ακόμη, είναι απόρροια της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας".

Επομένως κατά το ΔΕΕ "συντρέχει ισχυρό τεκμήριο ότι η άρνηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας υπό τις συνθήκες της υπόθεσης που υποβλήθηκε στο Δικαστήριο συνδέεται με έναν από τους πέντε λόγους οι οποίοι μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα αναγνώρισης της ιδιότητας του πρόσφυγα".

"Ο ενδιαφερόμενος δεν οφείλει να αποδείξει τον ως άνω συσχετισμό, αλλά εναπόκειται στις αρμόδιες εθνικές αρχές να εξακριβώσουν, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις επίμαχες περιστάσεις, αν ο συσχετισμός αυτός είναι ευλογοφανής", αναφέρει το  ΔΕΕ.

Τέλος το ΔΕΕ επισημαίνει εξάλλου ότι, "σε πλαίσιο ένοπλης σύρραξης, ιδίως δε εμφυλίου πολέμου, και ελλείψει νόμιμης δυνατότητας απαλλαγής από τις στρατιωτικές υποχρεώσεις, είναι πολύ πιθανό η άρνηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας να ερμηνευθεί από τις αρχές ως πράξη πολιτικής αντίθεσης, ανεξαρτήτως των τυχόν πολυπλοκότερων προσωπικών κινήτρων του ενδιαφερομένου" και εξηγεί ότι "η οδηγία ορίζει όμως ότι, κατά την αξιολόγηση του βασίμου του φόβου του ενδιαφερομένου ότι θα υποστεί δίωξη, δεν ασκεί επιρροή το αν ο τελευταίος χαρακτηρίζεται πράγματι από το φυλετικό, θρησκευτικό, εθνικό, κοινωνικό ή πολιτικό στοιχείο το οποίο προκαλεί τη δίωξη, υπό την προϋπόθεση ότι το χαρακτηριστικό αυτό του αποδίδεται από τον δράστη της δίωξης".

Πηγή: ΚΥΠΕ