Νέα παγκόσμια αναστάτωση έχουν προκαλέσει οι τελευταίες εξελίξεις, μετά την ενέργεια των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να βομβαρδίσουν περισσότερους από 12 στόχους που χρησιμοποιούνται από τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη, τα ξημερώματα της Παρασκευής, ως απάντηση στις επιθέσεις των ανταρτών σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο στρατός των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου εξαπέλυσε με επιτυχία πλήγματα νωρίς την Παρασκευή εναντίον στόχων των Χούθι με την υποστήριξη της Αυστραλίας, του Μπαχρέιν, του Καναδά και της Ολλανδίας. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ, από την πλευρά του, είπε ότι τα πλήγματα ήταν “αναγκαία και αναλογικά”.

Breaking 🚨

US /UK attack Yemen right now

And the Houthis respond with firing ballistic missiles.

Could this be another escalation into WWIII? pic.twitter.com/lUJjME9V2H

— letsfreePalestine (@LtsFrePalestine) January 11, 2024

Χτυπήθηκαν περισσότερες από 12 τοποθεσίες, μεταξύ άλλων η πρωτεύουσα Σαναά και η Χουντάιντα, το λιμάνι-προπύργιο των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι στόχοι των Χούθι στην Υεμένη περιλάμβαναν κυρίως κόμβους εφοδιασμού, συστήματα αεράμυνας και αποθήκες όπλων. Οι αεροπορικές επιδρομές άφησαν πέντε νεκρά μέλη της ομάδας, υποστήριξε ο στρατιωτικός εκπρόσωπος των φιλοϊρανών ανταρτών Γιαχία Σαρί. Σύμφωνα με τον ίδιο, στις επιδρομές τραυματίστηκαν επίσης έξι άτομα.

Τα πυραυλικά πλήγματα στην Υεμένη είχαν σκοπό να μειωθούν οι στρατιωτικές δυνατότητες των ανταρτών Χούθι και καταβλήθηκε προσπάθεια να αποφευχθούν παράπλευρες απώλειες, σύμφωνα με όσα δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, προσθέτοντας πως οι ενέργειες των σιιτών μαχητών ήγειραν απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα και αυτά όλου του κόσμου.

Με Typhoon που απογειώθηκαν από το Ακρωτήρι στη Λεμεσό κτύπησε τους Χούθι

Στις 9.30 το βράδυ της Πέμπτης (11/1) ώρα Κύπρου, απογειώθηκαν από τη βάση Ακρωτηρίου τα βρετανικά αεροσκάφη που συμμετείχαν στην επιχείρηση κατά στόχων των Χούθι στην Υεμένη, όπως δήλωσε ο Υφυπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέιμς Χίπι.

Μιλώντας στο Sky News είπε πως τα τέσσερα μαχητικά τύπου Typhoon συνοδεύονταν εν τέλει από δύο αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού καυσίμων τύπου Voyager.

Footage released by the UK MOD showing Paveway-laden RAF Typhoons taking off full afterburner from Akrotiri in Cyprus, heading towards Houthi targets in Yemen. pic.twitter.com/sGEdsHEFXf

— OSINTtechnical (@Osinttechnical) January 12, 2024

Όλα τα αεροσκάφη επέστρεψαν «με ασφάλεια» στη βρετανική βάση στην Κύπρο στις 5 τα ξημερώματα της Παρασκευής (12/1) τοπική ώρα.

Σύμφωνα με τον κ. Χίπι η μέχρι τώρα αξιολόγηση δείχνει πως και οι δύο στόχοι τους οποίους έπληξαν τα βρετανικά αεροσκάφη χτυπήθηκαν «επιτυχώς», όπως και οι υπόλοιποι από τους συνολικά οι 14 στόχους κατά των οποίων επιτέθηκαν οι αμερικανικές δυνάμεις.

British and US forces have launched an attack on Houthi targets in Yemen after the Iranian-backed group defied a warning to stop targeting ships in the Red Sea.

The MOD has confirmed that the RAF was involved in strikes at two locations in Yemen.https://t.co/ufevSpc5uO pic.twitter.com/K6glFro3Kh

— Sky News (@SkyNews) January 12, 2024

Σύμφωνα με το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας, τα Typhoon έπληξαν κτίρια στην περιοχή Μπάνι στη ΒΔ Υεμένη από όπου οι Χούθι απογείωναν drone για αναγνωριστικές πτήσεις και για επιθέσεις, καθώς και στρατιωτικό αεροδρόμιο στην πόλη Αμπς, από όπου εκτοξεύονταν πύραυλοι κρουζ και drone προς την Ερυθρά Θάλασσα.

AFCENT confirms that US forces used more than 100 precision-guided munitions to hit over 60 targets at 16 Houthi sites in Yemen overnight. pic.twitter.com/l0R2XVpDsA

— OSINTtechnical (@Osinttechnical) January 12, 2024

Γιατί οι Χούθι επιτέθηκαν σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα;

Οι επιθέσεις των Χούθι ξεκίνησαν μετά την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Οι αντάρτες τάχθηκαν υπέρ της Χαμάς και διεμήνυσαν ότι θα στοχοποιούσαν κάθε πλοίο που ταξίδευε προς το Ισραήλ. Δεν είναι σαφές ότι όλα τα πλοία στα οποία επιτέθηκαν κατευθύνονταν πράγματι προς το Ισραήλ. Τον Νοέμβριο, όπως είπαν, κατέλαβαν ένα ισραηλινό φορτηγό πλοίο. Έκτοτε επιτέθηκαν σε πολλά εμπορικά πλοία με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους.

>>> Διαβάστε σχετικά: Επιθέσεις Χούθι: Άρχισαν οι επιπτώσεις και στην Κύπρο

Οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα αυξήθηκαν κατά 500% μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου. Η απειλή έχει γίνει τόσο μεγάλη, ώστε μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν αναστείλει τα δρομολόγια στην περιοχή και το κόστος ασφάλισης έχει δεκαπλασιαστεί από τις αρχές Δεκεμβρίου.

Μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες, όπως η Mediterranean Shipping Company, η Maersk, η Hapag-Lloyd και η πετρελαϊκή εταιρεία BP, έχουν ήδη απομακρύνει τα πλοία τους από την Ερυθρά Θάλασσα.

>>> Διαβάστε σχετικά: H κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα απειλή για τις οικονομίες

Ο φόβος είναι ότι οι τιμές των καυσίμων θα αυξηθούν και οι αλυσίδες εφοδιασμού θα υποστούν μεγάλες ζημιές. Σχεδόν το 15% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα, η οποία συνδέεται με τη Μεσόγειο μέσω της διώρυγας του Σουέζ και αποτελεί την πιο σύντομη θαλάσσια οδό μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.

Η Ουάσινγκτον κατηγορεί το Ιράν ότι «χώνει τη μύτη του» στον σχεδιασμό επιχειρήσεων κατά εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ποιοι είναι οι αντάρτες Χούθι;

Οι Χούθι είναι μια ένοπλη ομάδα ανταρτών που προέρχεται από μια σιιτική μουσουλμανική μειονότητα της Υεμένης, τους Ζαΐντι. Πήραν το όνομά τους από τον ιδρυτή του κινήματος, τον Χουσεΐν αλ Χούθι.

Επίσημα γνωστή ως Ansar Allah, η ομάδα δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1990 κατά του τότε προέδρου, Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ. Ο τελευταίος, υποστηριζόμενος από τον στρατό της Σαουδικής Αραβίας, προσπάθησε να τους εξοντώσει το 2003, αλλά οι Χούθι επικράτησαν.

Οι Χούθι βρίσκονται σε εμφύλιο πόλεμο από το 2014 με την κυβέρνηση της Υεμένης, η οποία έχει στο πλευρό της αραβικές χώρες με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Μέχρι τις αρχές του 2022, από τον εμφύλιο πόλεμο έχουν χάσει τη ζωή τους 377.000 άνθρωποι και έχουν φύγει από τη χώρα τέσσερα εκατομμύρια σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Αναλυτές εκτιμούν πως οι ένοπλοι εκπαιδεύονται και εξοπλίζονται από το Ιράν και την Χεζμπολάχ. 

Το Ιράν θεωρείται ύποπτο ότι προμηθεύει τους Χούθι με όπλα. «Γνωρίζουμε ότι το Ιράν συμμετείχε σε μεγάλο βαθμό στον σχεδιασμό των επιχειρήσεων εναντίον εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα», δήλωσε η εκπρόσωπος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Αντριέν Γουάτσον. Το Ιράν από την πλευρά του αρνείται ότι εμπλέκεται σε επιθέσεις των ΧούΘι στην Ερυθρά Θάλασσα.

Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία λένε ότι το Ιράν προμήθευσε τους πυραύλους που οι Χούτι εκτόξευσαν κατά του Ριάντ, το 2017, οι οποίοι όμως καταρρίφθηκαν.

Η Σαουδική Αραβία κατηγόρησε επίσης το Ιράν ότι προμήθευσε τους πυραύλους κρουζ και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποίησαν οι Χούτι για να επιτεθούν στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας το 2019. Οι Χούτι έχουν εκτοξεύσει δέκα χιλιάδες πυραύλους μικρού βεληνεκούς στη Σαουδική Αραβία και έχουν επίσης επιτεθεί σε στόχους στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Έχουν επίσης εκτοξεύσει βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη προς το Ισραήλ από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.

Πόσο μεγάλο μέρος της Υεμένης ελέγχουν οι Χούθι;

Πρόεδρος της Υεμένης είναι από τον Απρίλιο του 2022 ο Abdrabbuh Mansour Hadi. Ωστόσο, η κυβέρνηση εδρεύει στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, το Ριάντ, μετά τη φυγή του Hadi από εκεί το 2015.

Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Υεμένης ζει σε περιοχές που ελέγχουν οι Χούτι. Εκτός από τη Σαναά και το βόρειο τμήμα της Υεμένης, οι αντάρτες Χούτι ελέγχουν την ακτογραμμή της Ερυθράς Θάλασσας. Οι αντάρτες εισπράττουν φόρους και τυπώνουν χρήματα.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ανέφερε ότι μέχρι το 2010 οι Χούτι ξεπερνούσαν τους 120.000 αντάρτες, οι οποίοι αποτελούνται από ένοπλους στρατιώτες και άοπλους υποστηρικτές.

Φόβος επέκτασης του πολέμου στη Μέση Ανατολή – “Θα συνεχίσουμε τις επιθέσεις”

Η εξέλιξη με τους βομβαρδισμούς από ΗΠΑ και Βρετανία δημιουργεί εύλογη ανησυχία για ενδεχόμενη επέκταση του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Είναι ενδεικτικό πως, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της επιχείρησης, η διπλωματία της Ρωσίας ζήτησε να συνεδριάσει εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, οι βομβαρδισμοί από πλευράς ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας, δεν να φαίνεται προσώρας ικανοί να αποτρέψουν ενδεχόμενη απάντηση και περαιτέρω μελλοντικές επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.

Είναι χαρακτηριστικό πως ο εκπρόσωπος των ανταρτών, Μοχάμεντ Άμπντελ Σαλάμ, κατέστησε σαφές ότι το κίνημα θα συνεχίσει να βάζει στο στόχαστρο εμπορικά πλοία αν έχουν οποιαδήποτε σχέση με το Ισραήλ, ενώ κατήγγειλε τα «αδικαιολόγητα», κατ’ αυτόν, πλήγματα των αμερικανικών και των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων εναντίον εγκαταστάσεων του κινήματος σε διάφορες πόλεις.

«Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για αυτή την επίθεση εναντίον της Υεμένης, διότι δεν υπάρχει απειλή για τη διεθνή ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα. Στόχος ήταν και θα παραμείνουν ισραηλινά πλοία και αυτά που κατευθύνονται προς τα λιμάνια της κατεχόμενης Παλαιστίνης”, υπογράμμισε μέσω X (του πρώην Twitter).

Σημείωσε, δε, ότι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο “έκαναν λάθος” όταν πιστεύουν ότι τα χτυπήματα “θα αποτρέψουν την Υεμένη από το να υποστηρίξει την Παλαιστίνη και τη Γάζα”.

Πώς επηρεάζουν το διεθνές εμπόριο οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα

Οι ανησυχίες εντείνονται για τον παγκόσμιο οικονομικό αντίκτυπο της διακοπής της ναυτιλίας μέσω του ζωτικής σημασίας διαύλου της Ερυθράς Θάλασσας, καθώς ολοένα και περισσότερα πλοία επιλέγουν άλλες, ασφαλέστερες διαδρομές αυξάνοντας το κόστος του εμπορίου και προκαλώντας άνοδο του πληθωρισμού.

Περίπου το 12% της συνολικής παγκόσμιας ναυτιλιακής κίνησης διέρχεται από τη Διώρυγα του Σουέζ, η οποία είναι η συντομότερη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Την Ερυθρά Θάλασσα χρησιμοποιούν κυρίως δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο από τον Κόλπο και εμπορικά πλοία που μεταφέρουν καταναλωτικά αγαθά και ηλεκτρικές συσκευές από την Κίνα, την Ταϊβάν και το Μπαγκλαντές.

Η Ερυθρά Θάλασσα είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τις εφοδιαστικές αλυσίδες τροφίμων και ποτών, καθώς μεταφέρεται τσάι και καφές από την ανατολική Αφρική, κρασί από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, επεξεργασμένο κατεψυγμένο κρέας από την Ταϊλάνδη και ρύζι από την Καμπότζη.

Οι ζημιές στα πλοία, τα πληρώματα και το φορτία από τις επιθέσεις των Χούθι έχει ήδη αναγκάσει πολλές ναυτιλιακές να στέλνουν τα πλοία τους από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας στην Αφρική, πράγμα που σημαίνει ότι η διαδρομή από την Ασία στην Ευρώπη αυξάνεται κατά τουλάχιστον 3.000 ναυτικά μίλια και καθυστερήσεις στις παραδόσεις που αγγίζουν τις τρεις εβδομάδες.

Αυτό έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση του κόστους αποστολής, κάτι που τελικά θα εμφανιστεί στο δείκτη τιμών καταναλωτή.

Ο Μάρκο Φορτζιόνε, γενικός διευθυντής στο Ινστιτούτο Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου της Βρετανίας, δήλωσε στο Sky News τον Δεκέμβριο ότι οι τιμές του πετρελαίου είχαν ήδη ανέβει. Προειδοποίησε ότι τα πλοία που καθυστερούσαν σε λάθος μέρος και προκαλούσαν συμφόρηση στα λιμάνια είχαν αρνητικό αντίκτυπο όσον αφορά τις αυξήσεις των τιμών - εν τω μεταξύ, οι ελλείψεις προϊόντων θα γίνουν αισθητές τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο και πιθανώς και αργότερα.

Σε έκθεσή της η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι η αναταραχή στις θαλάσσιες οδούς «αυξάνει την πιθανότητα ενίσχυσης του πληθωρισμού», ενώ ήδη έξι από τις δέκα μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες στον κόσμο – οι Maersk, MSC, Hapag-Lloyd, CMA CGM, ZIM και ONE – αποφεύγουν εν μέρει ή και εξ ολοκλήρου το πέρασμα από την Ερυθρά Θάλασσα εξ αιτίας των ανταρτών Χούθι της Υεμένης.

Πηγή: protothema, ΚΥΠΕ, ERTNEWS, news247.gr, iefimerida.gr