Ένα νέο «σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο», με «ισορροπία δίκαιης κατανομής ευθύνης και αλληλεγγύης», ενέκρινε το Κολέγιο των Επιτρόπων και παρουσίασαν στον Τύπο στις Βρυξέλλες, ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς και η αρμόδια Επίτροπος Ύλβα Γιόχανσον, μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη.

Το πακέτο περιλαμβάνει 10 + 5 νομοθετικές προτάσεις προς το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Περιλαμβάνει πρόνοιες για την εξέταση τρόπων βελτίωση της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, προστασία των συνόρων, αποτελεσματικές διαδικασίες καταγραφής και εισόδου, επιτυχημένη ένταξη των προσφύγων και επιστροφή όσων δεν έχουν δικαίωμα διαμονής.

Η Κομισιόν στοχεύει στο να απαντήσει ταυτόχρονα στις ανησυχίες όλων των κρατών μελών της ΕΕ, είτε για τις διαδικασίες στα εξωτερικά σύνορα, το βάρος της πρώτης γραμμής και τις δυνατότητες διαχείρισης αιτήσεων, φιλοξενίας και υποδοχής.

Κατά την Κομισιόν, «το τρέχον σύστημα δεν λειτουργεί πλέον» και «τα τελευταία πέντε χρόνια, η ΕΕ δεν μπόρεσε να το διορθώσει». «Η ΕΕ πρέπει να απομακρυνθεί από ad-hoc λύσεις και να δημιουργήσει ένα προβλέψιμο και αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης», αναφέρει η Κομισιόν.

Αναλυτικά, ο πρώτος πυλώνας της προσέγγισης για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης συνίσταται σε πιο αποτελεσματικές και ταχύτερες διαδικασίες. Προτείνεται η καθιέρωση μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας συνόρων, η οποία για πρώτη φορά περιλαμβάνει έλεγχο πριν από την είσοδο που καλύπτει τον προσδιορισμό όλων των ατόμων που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ χωρίς άδεια ή έχουν αποβιβαστεί μετά από έρευνα και επιχείρηση διάσωσης.

Αυτό συνεπάγεται έλεγχο υγείας και ασφάλειας, δακτυλικά αποτυπώματα και εγγραφή στη βάση δεδομένων Eurodac. Μετά τον έλεγχο, τα άτομα μπορούν να διοχετεύονται στη σωστή διαδικασία, είτε στα σύνορα για ορισμένες κατηγορίες αιτούντων ή σε μια κανονική διαδικασία ασύλου. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας στα σύνορα, θα ληφθούν γρήγορες αποφάσεις ασύλου ή επιστροφής, παρέχοντας γρήγορη βεβαιότητα σε άτομα των οποίων οι περιπτώσεις μπορούν να εξεταστούν γρήγορα.

Ταυτόχρονα, όλες οι άλλες διαδικασίες θα βελτιωθούν και θα υπόκεινται σε ισχυρότερη παρακολούθηση και επιχειρησιακή υποστήριξη από οργανισμούς της ΕΕ. Η ψηφιακή υποδομή της ΕΕ για τη διαχείριση της μετανάστευσης θα εκσυγχρονιστεί ώστε να αντικατοπτρίζει και να υποστηρίζει αυτές τις διαδικασίες.

Ο δεύτερος πυλώνας στον πυρήνα του Συμφώνου είναι η δίκαιη κατανομή ευθύνης και αλληλεγγύης. Τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να ενεργούν υπεύθυνα και αλληλεγγύη μεταξύ τους. Κάθε κράτος μέλος, χωρίς καμία εξαίρεση, πρέπει να συμβάλλει στην αλληλεγγύη σε περιόδους κρίσης, να συμβάλει στη σταθεροποίηση του συνολικού συστήματος, να υποστηρίξει τα κράτη μέλη υπό πίεση και να διασφαλίσει ότι η Ένωση εκπληρώνει τις ανθρωπιστικές της υποχρεώσεις.

Η Κομισιόν προτείνει ένα σύστημα ευέλικτων συνεισφορών από τα κράτη μέλη, που μπορεί να κυμαίνονται από τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από τη χώρα της πρώτης εισόδου έως την ανάληψη ευθύνης για τα άτομα που επιστρέφουν χωρίς δικαίωμα διαμονής ή διάφορες μορφές επιχειρησιακής υποστήριξης.

Σημειώνεται ότι ενώ το νέο σύστημα βασίζεται σε συνεργασία και ευέλικτες μορφές υποστήριξης που ξεκινούν σε εθελοντική βάση, θα απαιτηθούν αυστηρότερες συνεισφορές σε περιόδους πίεσης στα επιμέρους κράτη μέλη, βάσει ενός δικτύου ασφαλείας.

Ο μηχανισμός αλληλεγγύης θα καλύπτει διάφορες καταστάσεις - συμπεριλαμβανομένης της αποβίβασης ατόμων μετά από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, πιέσεις, καταστάσεις κρίσης ή άλλες συγκεκριμένες περιστάσεις.

Επιπλέον η ΕΕ θα επιδιώξει να προωθήσει εξατομικευμένες και αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως το λαθρεμπόριο μεταναστών, θα αναπτύξει νόμιμες οδούς και θα αντιμετωπίσει την αποτελεσματική εφαρμογή των συμφωνιών και ρυθμίσεων επανεισδοχής. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα ενεργήσουν ενωτικά χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα εργαλείων για τη στήριξη της συνεργασίας με τρίτες χώρες για την επανεισδοχή.

ΚΥΠΕ