Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχιστεί, εκτιμούν Κύπριοι διεθνολόγοι, με τη Ρωσία να είναι καλύτερα εξοπλισμένη και έτοιμη να αντιμετωπίσει τις αυστηρές κυρώσεις πιο αποτελεσματικά από ό,τι ανέμεναν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Παράλληλα, λένε, ενώ στο θέατρο των επιχειρήσεων τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως σχεδιάστηκαν στο Κρεμλίνο για τον Ρώσο Πρόεδρο, ο πόλεμος δεν είναι ένας πόλεμος για την Ουκρανία, αλλά ένας πόλεμος που αξιοποιείται ως μέσο για «επιβολή κόστους» στην Ευρώπη.

>>> NEO - Brief Platinum, το πρώτο διαδραστικό περιοδικό από την Δημοσιογραφική Ομάδα της Brief. Κάνε δωρεάν εγγραφή ΕΔΩ για να παραλάβεις το πρώτο τεύχος με αποκλειστικό αφιέρωμα στις Φοιτητικές Εστίες <<<

Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο καθηγητής Δρ. Κώστας Γουλιάμος, πρώην Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και Τακτικό Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών ανέφερε ότι τα γεγονότα που εκτυλίσσονται το τελευταίο διάστημα στην Ουκρανία οδηγούν σε μία πολυδιάστατη κρίση, από τις πιο επικίνδυνες που έχουν εκδηλωθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.

Όπως εκτίμησε, «φαίνεται πως η Ρωσία είναι καλύτερα εξοπλισμένη και έτσι μπορεί και αντιμετωπίζει τις αυστηρές κυρώσεις πιο αποτελεσματικά απ` ό,τι ανέμεναν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Αντίθετα σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκονται πλέον ΕΕ και Αμερική».

Ο Δρ. Γιώργος Κέντας, επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, είπε πως εντός της Ουκρανίας υπάρχει μια πολύ μεγάλη κρίση αφού η χώρα βρίσκεται ενώπιον εισβολής από τη Ρωσία - ένα πολύ μεγαλύτερο κράτος - και έχει υποστεί μεγάλο αριθμό θυμάτων, αιχμαλώτων, προσφύγων και εκτοπισμένων ενώ η Ουκρανία έχει χάσει ένα κομμάτι της επικράτειάς της και δεν έχει πια πρόσβαση στη θάλασσα. Από την άλλη, η Ουκρανία δέχεται συστηματική βοήθεια από δυτικά κράτη σε σύγχρονους εξοπλισμούς, συμβούλους και πρόσβαση σε δορυφορική τεχνολογία.

Για τη Ρωσία, είπε, ο πόλεμος αυτός δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά και τα κράτη που την στηρίζουν. Ο Πούτιν θέλει να επιφέρει κόστος και στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, ενεργειακής ασφάλειας και εμπιστοσύνης στις πολιτικές ηγεσίες των Ευρωπαϊκών κρατών.

Δρ. Κώστας Γουλιάμος

Κληθείς να σχολιάσει την κατάσταση έξι μήνες μετά την έναρξη της εισβολής, ο Δρ Γουλιάμος είπε «αναμφίβολα ζούμε σε επικίνδυνους καιρούς και υπό καθεστώς συνεχών κρίσεων, ανασφάλειας και αναθεωρητισμού. Μολοταύτα εκτιμά κι` ερμηνεύει κανείς σωστά μια κρίση όταν την συνδέει με το γενικότερο γεωπολιτικό περιβάλλον και τις ειδικότερες εξελίξεις. Κι` ακόμα στις σχέσεις που υπάρχουν στην οικονομική διαδικασία σε ό,τι αφορά στην παραγωγή, για παράδειγμα της ενέργειας ή της διατροφικής αλυσίδας, της ανταλλαγής και της διανομής υλικών αγαθών».

Εδώ, επομένως, οφείλουμε να εστιάσουμε  ώστε να εντοπίσουμε τον πυρήνα των ιδιαίτερα επικίνδυνων εξελίξεων που διαδραματίζονται στην Ουκρανία, συνεχίζει. «Τούτων δοθέντων, θα υποστήριζα πως τα αιματηρά γεγονότα στο Κίεβο είναι αποτέλεσμα της επέμβασης ΗΠΑ - ΕΕ και του σφοδρού ανταγωνισμού τους με τη Ρωσία για τον έλεγχο των αγορών, των πρώτων υλών και των δικτύων μεταφοράς» λέει.

Κατά τον Δρ. Γουλιάμο, «οι Αμερικανοί αποτελούν τους πραγματικούς καθοδηγητές του Κιέβου, την ίδια ώρα που τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι απελπιστικά ανίκανα να δημιουργήσουν συνθήκες στρατηγικής αυτονομίας έναντι της Ουάσιγκτον, αρνούμενα παράλληλα να αναλάβουν τις ευθύνες τους μπροστά στην επιδείνωση της διεθνούς κατάστασης».

Μάλιστα, προσθέτει, η Κυβέρνηση Μπάιντεν ήταν απρόθυμη να εξαλείψει την απειλή πολέμου μέσω της διπλωματίας, καθότι το 2021 δέσμευσε εκ νέου τις Ηνωμένες Πολιτείες να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. «Ακόμη χειρότερα, η εκλογή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον Απρίλιο του 2019 ενίσχυσε την πολιτική της ρήξης με την Μόσχα που είχε ωστόσο ξεκινήσει ο προκάτοχός του. Στο μεταξύ η στρατιωτικο-τεχνική συνεργασία μεταξύ Ουκρανίας και ΝΑΤΟ εντείνεται, αφού η Τουρκία (μέλος του ΝΑΤΟ), παρέχει μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης».

Σε κάθε περίπτωση, είπε, η πολιτική του ΝΑΤΟ στην ουκρανική κρίση αναζωπυρώνει τις μιλιταριστικές τάσεις, επαναφέροντας έντονα την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα στις σχέσεις Ανατολής-Δύσης και ενώ η διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας θα έπρεπε να έχει οδηγήσει και στη διάλυση του ΝΑΤΟ, το οποίο ως γνωστόν δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση της «σοβιετικής απειλής», παρακολουθούμε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και βόρεια (Σκανδιναβικές χώρες, Βαλτική) και την ανάπτυξη αμερικανικών πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη. 

Επι του ουκρανικού ζητήματος, είπε, «η Μόσχα ήταν αυτή που ξεκίνησε τις εχθροπραξίες στις 24 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, ηθικός αυτουργός και εγκέφαλος της σημερινής κρίσης είναι οι ΗΠΑ. Είναι πάντως αξιοσημείωτο πως η Μόσχα είχε καταθέσει στους Αμερικανούς δύο σχέδια συνθηκών με στόχο τη μεταρρύθμιση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Ευρώπη, απαιτώντας το επίσημο πάγωμα της διεύρυνσης. Αντ' αυτού όμως οι ΗΠΑ συνέχισαν την πολιτική των παραβιάσεων της συμφωνίας Ρωσίας-ΝΑΤΟ (υπογράφηκε το 1997), βάσει της οποίας υπήρχε εγγύηση στη Μόσχα για αποφυγή εγκαταστάσεων νέων μόνιμων στρατιωτικών υποδομών. 

Όπως δηλώνει ο Δρ. Γουλιάμος, «πλέον έχει ανοίξει για τα καλά το κουτί της Πανδώρας του αναθεωρητισμού, του παρεμβατισμού και της αμφισβήτησης των συνόρων όχι μόνο στην ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Είναι σαφώς ευδιάκριτος ο κίνδυνος κλιμάκωσης του πολέμου στο βαθμό που το ΝΑΤΟ δυνητικά εμπλέκεται στις μάχες με το πρόσχημα είτε της “ανθρωπιστικής βοήθειας” είτε της “εδραίωσης τη Δημοκρατία σε όλη την Ευρώπη” ή της “μακροπρόθεσμης ασφάλειας”».

Η δε ουκρανική κρίση δείχνει ν` αποτελεί σημείο χωρίς επιστροφή καθώς αποδεικνύεται πως η νέα «αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή αρχιτεκτονική των διεθνών σχέσεων» δεν αποτελεί πυλώνα ειρήνης και ασφάλειας για τους λαούς, αλλά «έναν κόσμο οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων» προσθέτει. «Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται το τελευταίο διάστημα στην Ουκρανία οδηγούν σε μία πολυδιάστατη κρίση, από τις πιο επικίνδυνες που έχουν εκδηλωθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου» λέει.

Φαίνεται πως η Ρωσία είναι καλύτερα εξοπλισμένη και έτσι μπορεί και αντιμετωπίζει τις αυστηρές κυρώσεις πιο αποτελεσματικά απ` ό,τι ανέμεναν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι, είπε, «αντίθετα σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκονται πλέον ΕΕ και Αμερική».

Όσο δε για το ενεργειακό ζήτημα, ο Δρ. Γουλιάμος υπενθύμισε πως οι ΗΠΑ είχαν θέσει ως στόχο, πριν την ρωσο-ουκρανική διένεξη «την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ απ' το ρωσικό φυσικό αέριο, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις εξαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου». «Έτσι η πίεση της Ουάσιγκτον προς τα ευρωπαϊκά κράτη-δορυφόρους τους για απεξάρτηση, με πρόσχημα την εισβολή στην Ουκρανία, έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου της ακρίβειας. Άλλωστε μια απλή επισκόπηση στην αύξηση των ενεργειακών τιμών το 2021, όπως επισημαίνουν αναλυτές, αποδεικνύει πως η αιτία της ακρίβειας δεν είναι η ρωσο-ουκρανική διαμάχη, που φυσικά έριξε "λάδι στη φωτιά". Ουσιαστικά πίσω απ' την έκρηξη της ακρίβειας και της ενεργειακής φτώχειας κρύβονται οι ίδιες βαθύτερες αιτίες, όπως είναι οι ανταγωνισμοί των ομίλων, τα μερίδια αγοράς, οι σφαίρες επιρροής» ανέφερε.

Καταλήγοντας, είπε «τελικά, η αντιπαλότητα των ΗΠΑ με τη Ρωσία στο θέμα της Ουκρανίας πρέπει να ερμηνευτεί με όρους ενίσχυσης της ΝΑΤΟϊκής πειθαρχίας, ώστε να μπορεί στη συνέχεια η Ουάσιγκτον να ανοίξει - μαζί με τις φίλιες πολιτικές και οικονομικές της δυνάμεις - ένα ακόμα μέτωπο στην Ασία, με βασικό στόχο την Κίνα».

Δρ. Γιώργος Κέντας

Κληθείς να σχολιάσει τη συμπλήρωση των έξι μηνών από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και πώς βλέπει την κατάσταση και εντός των δύο χωρών και εκτός, ο Δρ.  Κέντας είπε ότι «εντός της Ουκρανίας υπάρχει μια πολύ μεγάλη κρίση. Η χώρα βρίσκεται ενώπιον εισβολής από τη Ρωσία, ένα πολύ μεγαλύτερο κράτος με ισχυρότερα ποσοτικά στοιχεία ισχύος. Υπάρχει μεγάλος αριθμός θυμάτων, αιχμαλώτων, προσφύγων και εκτοπισμένων. Η Ουκρανία έχει χάσει ένα κομμάτι της επικράτειάς της και δεν έχει πια πρόσβαση στη θάλασσα. Από την άλλη, η Ουκρανία δέχεται συστηματική βοήθεια από δυτικά κράτη σε σύγχρονους εξοπλισμούς, συμβούλους και πρόσβαση σε δορυφορική τεχνολογία. Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο αυτή η πίεση που δέχεται η Ουκρανία μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο η χώρα θα οδηγηθεί σε πολύ βαθιά προβλήματα».

Στη Ρωσία, ανέφερε, «ο πόλεμος είναι "απόμακρος", καθώς το θέατρο των επιχειρήσεων είναι εκτός της επικράτειας της χώρας. Ο ρωσικός λαός αντιμετωπίζει κάποιες συνέπειες από τις κυρώσεις των δυτικών. Το πλήγμα όμως των κυρώσεων δεν έχει επιφέρει τόσα προβλήματα έτσι ώστε να νιώσουν την πίεση οι Ρώσοι πολίτες. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν αρκετά θύματα ανάμεσα στους Ρώσους στρατιώτες».

Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί, απάντησε, «ναι, θα συνεχιστεί. Δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο τελικός σκοπός της Ρωσίας. Τί επιδιώκει ως τελικό στόχο με τον πόλεμο αυτό. Το σίγουρο είναι ότι από την έναρξη του πολέμου μέχρι και σήμερα οι στόχοι και οι επιδιώξεις της κάθε πλευράς μεταβάλλονται. Για τη Ρωσία ο πόλεμος αυτός δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά και τα κράτη που την στηρίζουν. Ο Πούτιν θέλει να επιφέρει κόστος και στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στοχεύει με αυτό τον πόλεμο να προκαλέσει χάος στην Ευρώπη, σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, ενεργειακής ασφάλειας και εμπιστοσύνης στις πολιτικές ηγεσίες των Ευρωπαϊκών κρατών».

Για την Ουκρανία, συνέχισε, «ο στόχος μέσα από τον πόλεμο αυτό είναι η απελευθέρωση των εδαφών της από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας. Είναι άγνωστο κατά πόσο η Ουκρανία είναι διατεθειμένη να υπογράψει έστω μια συμφωνία κατάπαυση του πυρός με τη Ρωσία».

Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, τους επόμενους 2-3 μήνες, ο πόλεμος αυτός θα είναι πόλεμος φθοράς, είπε. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, τους επόμενους 5-8 μήνες, «ενδεχομένως να δούμε καθοριστικές κινήσεις από τη Ρωσία στο θέατρο των επιχειρήσεων. Η Ουκρανία δεν έχει τα μέσα και τις δυνατότητες να αναστρέψει τις εδαφικές επιπτώσεις του πολέμου».

Ερωτηθείς πώς βλέπει τους επόμενους μήνες, με τα ΜΜΕ να μιλάνε για ένα δύσκολο χειμώνα και να εντείνονται οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού και του επισιτιστικού εφοδιασμού τόσο στην ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Δρ. Κέντας είπε «οι λαοί της Ευρώπης ήδη ανησυχούν. Οι χειμώνες στην Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη είναι δύσκολοι. Εάν δεν υπάρξει ενεργειακή επάρκεια θα προκληθεί σοβαρή ανθρωπιστική κρίση. Η επιλογή του περιορισμού στη χρήση της ενέργειας είναι φιλόδοξης αλλά όχι ρεαλιστική, διότι η ενεργειακές ανάγκες καθορίζονται από αστάθμητους παράγοντες. Στους επόμενους μήνες, από τον Σεπτέμβριο 2022 μέχρι και τον Μάρτιο/Απρίλιο 2023 θα δοκιμαστούν οι δομές και οι μηχανισμοί διαχείρισης κρίσεων στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι είναι συνηθισμένοι με δύσκολα καιρικά φαινόμενα, αλλά δεν είναι προετοιμασμένοι να τα αντιμετωπίσουν με περιορισμένα μέσα ή και χειρότερα με την απουσία βασικών μέσων».

Όσον αφορά την επισιτιστική αλυσίδα, το πρόβλημα, είπε, ήδη υπάρχει. «Εκείνο που ανησυχεί περισσότερο, συμπλήρωσε, «είναι ο πληθωρισμός και η μετατόπιση του κόστους της ενέργειας στον οικογενειακό προϋπολογισμό».

Κληθείς να σχολιάσει αν ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι θα μπορέσει να συνεχίσει να εμπνέει τον λαό του για να συνεχίσει, ο Δρ. Κέντας είπε ότι ο «Ζελένσκι είχε μεγάλη δημοφιλία πριν γίνει Πρόεδρος. Ο κόσμος τον ψήφισε διότι πίστευε ότι ταυτίζεται μαζί με τον μέσω Ουκρανό. Στην ιστορία και στη βιβλιογραφία των διεθνών σχέσεων, οι ηγέτες του πολέμου αξιολογούνται με διαφορετικά κριτήρια. Ο Ζελένσκι, με τη στήριξη των δυτικών κατάφερε να δώσει στον λαό του τα στρατιωτικά μέσα και την τεχνολογία για να αμυνθεί έναντι του ρωσικού στρατού και να του προκαλέσει σοβαρά πλήγματα".

Το ερώτημα, συνέχισε, «είναι τί προσδοκά ο ουκρανικός λαός τώρα. Περισσότερο από το 1/4 του Ουκρανικού λαού έχει προσφυγοποιηθεί. Εκατοντάδες χιλιάδες έχασαν το εισόδημα τους και το βιωτικό τους επίπεδο έχει καταρρακωθεί. Χιλιάδες έχασαν μέλη της οικογένειάς τους. Σε ένα πόλεμο, η ιστορία μας διδάσκει, ο λαός ενώνεται εναντίον του εισβολέα για να υπερασπιστεί τα πάτρια εδάφη. Ο Ζελένσκι κράτησε ένα ψηλό ηθικό στον λαό του και εκατοντάδες χιλιάδες είναι στα όπλα. Αυτό τον κατατάσσει στους ηγέτες πολέμου που κατάφεραν, με τη σημαντική βοήθεια φυσικά τρίτων, να πείσει τον λαό του να πολεμήσει...Μέχρι στιγμής οι Ουκρανοί και ο ηγέτης τους επιδεικνύουν ήθος αντίστασης και αποφασιστικότητας. Δεν είναι μόνο οι προθέσεις του ηγέτη που μετρούν αλλά και οι προθέσεις του λαού".

Σε παρατήρηση ότι ο Ρώσος Πρόεδρος δεν φαίνεται να είναι έτοιμος να υποχωρήσει, αφού έχει τον έλεγχο 20% της χώρας και αν η χώρα του μπορεί να κρατήσει, ο Δρ. Κέντας είπε ότι ο «Πούτιν φαίνεται να ήταν πολύ πιο προετοιμασμένος στη διαχείριση των συνεπειών του πολέμου απ’ ότι εκτίμησαν στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Υπάρχει πια παραδοχή ότι οι κυρώσεις δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα εναντίον της Ρωσίας. Αντίθετα, η Ρωσία εκμεταλλεύεται την αβεβαιότητα στις αγορές φυσικού αερίου και πετρελαίου, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει ένα πρωτοφανές πλεόνασμα κερδών. Αναπάντεχα για τους δυτικούς, ο Πούτιν έχει κερδίσει αρκετά χρήματα, αλλά και χρόνο για να επαναπροσδιορίσει τις αγορές των ενεργειακών του προϊόντων».

Στο θέατρο των επιχειρήσεων, ωστόσο, «τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως σχεδιάστηκαν στον Κρεμλίνο. Αντίθετα, προκλήθηκαν σοβαρές απώλειες. Όμως για τον Πούτιν, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι ένας πόλεμος για την Ουκρανία, αλλά ένας πόλεμος που αξιοποιείται ως μέσο για επιβολή κόστους στην Ευρώπη. Η Ρωσία φαίνεται ότι έχει τα μέσα για να συντηρήσει τον πόλεμο αυτό και ο Πούτιν την αποφασιστικότητα να επιβάλει το πλάνο του", συμπλήρωσε.

Πηγή: ΚΥΠΕ