Φωτογραφία: CLEMENS BILAN

Μετά από δεκαετίες ουδετερότητας και μεσολαβήσεων για επιδίωξη ειρήνης σε πολλές κρίσεις στον κόσμο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από 81 μέρες άλλαξε άρδην τη στάση της Φινλανδίας και της Σουηδίας, φέρνοντας αυτές τις δύο χώρες ένα βήμα πριν από την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία ανάγκασε τη Σουηδία και τη Φινλανδία να επιλέξουν πλευρά, αφού παρέμεναν εκτός του ΝΑΤΟ από την ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας το 1949.

Αυτές οι ιστορικές εξελίξεις έχουν μεταφραστεί σε ένα κύμα υποστήριξης προς στις δύο σκανδιναβικές χώρες για την ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, καθώς η υποψηφιότητά τους βρίσκεται στα τελικά στάδια έγκρισης στα Κοινοβούλια των δύο χωρών.

Εν μέσω απειλών της Μόσχας ότι σε περίπτωση ένταξης αυτών των χωρών στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία μπορεί να αναπτύξει πυρηνικά όπλα και υπερηχητικούς πυραύλους στον ευρωπαϊκό θύλακα του Καλίνινγκραντ, η Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία, και η Σουηδία προσμένουν να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, αλλά και οι δύο ανησυχούν ότι θα είναι ευάλωτες κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των αιτήσεών τους, διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει έως και έναν χρόνο.

Οποιεσδήποτε αιτήσεις για ένταξη στην Βορειοατλαντική Συμμαχία θα προκαλέσουν μια τεταμένη αναμονή κατά τους μήνες που χρειάζονται για να επικυρωθούν από όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, αν και η Συμμαχία και ο Λευκός Οίκος έχουν δηλώσει ότι είναι βέβαιοι ότι τυχόν ανησυχίες για την ασφάλεια θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.

Η άτυπη σύνοδος του ΝΑΤΟ και η στάση της Τουρκίας

Στην άτυπη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, που ξεκίνησε χθες Σάββατο και ολοκληρώνεται σήμερα Κυριακή, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ένα από τα κεντρικά θέμα ήταν η επικείμενη αίτηση ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο δήλωσε χθες Σάββατο ότι η χώρα του προτίθεται να υποβάλει αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ την επόμενη εβδομάδα, εφόσον το Κοινοβούλιο αποφασίσει σχετικά τη Δευτέρα. Σημείωσε ακόμη ότι ο φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο μίλησε τηλεφωνικά με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον ενημερώσει για την πρόθεση του Ελσίνκι, ενώ ο ίδιος μίλησε με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκειμένου «να χαμηλώσει η ένταση», η οποία προκλήθηκε από τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η τουρκική πλευρά για το ενδεχόμενο ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.

Η Ελλάδα είναι «έτοιμη να καλοδεχθεί τη Σουηδία και τη Φινλανδία στη ΝΑΤΟϊκή οικογένεια» και πιστεύει ότι «έχουν πολλά να προσφέρουν», δήλωσε ο Ελληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας προσερχόμενος στο δείπνο εργασίας της άτυπης συνάντησης των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται μεταξύ άλλων η θέση που θα λάβει στη συνάντηση οΥπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε σχέση με το ενδεχόμενο ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, έπειτα από τις δηλώσεις την Παρασκευή του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που δήλωσε ότι η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ θα ήταν ένα «λάθος».

>>> Κατεβάστε τώρα το application της offsite - ΕΔΩ για Android & ΕΔΩ για iOS

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου έσπευσε αργότερα να τονίσει πως η Άγκυρα δεν έχει κλείσει την πόρτα για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, όμως θέλει διαπραγματεύσεις με αυτές τις δύο σκανδιναβικές χώρες, καθώς και την πάταξη δραστηριοτήτων τις οποίες χαρακτηρίζει «τρομοκρατικές», ιδιαίτερα στη Στοκχόλμη.

Η ένταξη ενός νέου μέλους στη Βορειοατλαντική Συμμαχία απαιτεί ομοφωνία από όλα τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας.

Λίγο πριν από το δείπνο εργασίας της άτυπης συνάντησης των Yπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας αργά το βράδυ του Σαββάτου, πολλά κράτη-μέλη εξέφρασαν τη στήριξή τους στην προοπτική ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Μεταξύ αυτών οι Yπουργοί Εξωτερικών της Τσεχίας, της Νορβηγίας και της Σλοβακίας, ο Καναδάς και η Ολλανδία.

«Το ΝΑΤΟ θα βρει μια λογική λύση για να δεχτεί τη Φινλανδία και τη Σουηδία ως νέα μέλη στη Συμμαχία παρά τις τουρκικές ανησυχίες», δήλωσε χθες ο Λετονός Υπουργός Εξωτερικών Έντγκαρ Ρίνκεβιτς, πριν από το άτυπο υπουργικό συμβούλιο της Συμμαχίας, στο Βερολίνο.

>>> H offsite τώρα και στο Google News - Ακολουθείστε μας

Στις 15:30 (ώρα Κύπρου) έχει προγραμματιστεί να δοθεί κοινή συνέντευξη Τύπου της «οικοδέσποινας» υπουργού Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

Πεπεισμένος ότι τελικά και τα 30 κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ θα στηρίξουν την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και «καμία χώρα δεν θα αναλάβει την ευθύνη να τις εμποδίσει», εμφανίστηκε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν.

Αναφερόμενος την εξέλιξη του ΝΑΤΟ, ο κ. Άσελμπορν είπε χαρακτηριστικά ότι «από εγκεφαλικά νεκρό το 2019, έφτασε σε μια αναγέννηση το 2022, χάρη στον Πούτιν». «Το ΝΑΤΟ θα μεγαλώσει, είμαι πεπεισμένος», δήλωσε και πρόσθεσε ότι η Συμμαχία θα παραμείνει αμυντική, όπως φάνηκε και από την ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Ένας εκπρόσωπος του Πέτερ Στάνο δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η απόφαση του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης για ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί «κυρίαρχη απόφαση των δύο χωρών και η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ είναι θέμα που πρέπει να αποφασίσουν η Φινλανδία, η Σουηδία και οι 30 Συμμάχοι του ΝΑΤΟ».

Γιατί η Σουηδία και η Φινλανδία δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ;

Και οι δύο χώρες παραμένουν αδέσμευτες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν μικρές στρατιωτικές δυνάμεις, σε σχέση με τη Ρωσία.

Η Φινλανδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 και πολέμησε δύο πολέμους εναντίον της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε μέρος των εδαφών της από τη Μόσχα. Η Φινλανδία υπέγραψε Συμφωνία Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας με τη Ρωσία το 1948, παγιώνοντας έναν βαθμό οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης και μένοντας απομονωμένη στρατιωτικά από τη δυτική Ευρώπη.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, που έφερε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επέτρεψε στη Φινλανδία να βγει από τη σκιά της Ρωσίας, καθώς μειώθηκε η απειλή από τη Μόσχα.

Το Ελσίνκι βασίστηκε στη δική του στρατιωτική αποτροπή και σε φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα για να διατηρήσει την ειρήνη. Όμως, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δείχνει κάθε άλλο παρά φιλικός.

Η Σουηδία δεν έχει διεξάγει πόλεμο εδώ και 200 χρόνια και η μεταπολεμική εξωτερική πολιτική επικεντρώθηκε στη στήριξη της δημοκρατίας διεθνώς, στον πολυμερή διάλογο και στον πυρηνικό αφοπλισμό.

Η Στοκχόλμη μείωσε τον στρατό της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ελπίζοντας ότι σε περίπτωση πολέμου θα μπορούσε να καθυστερήσει τη ρωσική προέλαση μέχρι να φτάσει βοήθεια. Η επίθεση του Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει κάνει την εγγύηση βοήθειας πολύ πιο ελκυστική.

Ωστόσο, πολλοί από την αριστερά στη Σουηδία παραμένουν καχύποπτοι για την ατζέντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, το οποίο τελικά βασίζεται στην αποτροπή που παρέχεται από το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ.

Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία μεταπήδησαν από την επίσημη ουδετερότητα στη στρατιωτική μη ευθυγράμμιση το 1995, όταν εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και οι δύο έχουν πλησιάσει όλο και περισσότερο στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και συμμετέχοντας σε ασκήσεις συμμαχίας, ως απάντηση σε μια ολοένα και πιο πολεμοχαρή Ρωσία.

Η ένταξη στη Συμμαχία θα φέρει τη Σουηδία και τη Φινλανδία κάτω από την ομπρέλα του Άρθρου 5, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ είναι επίθεση εναντίον όλων.

Από χρόνια αρνητικής στάσης σε συντριπτική υποστήριξη μέσα σε λίγους μήνες

Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της Φινλανδής πρωθυπουργού Σάνα Μάριν ανακοίνωσε το Σάββατο πως υποστηρίζει με πολύ μεγάλη πλειοψηφία την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ, η υποψηφιότητα για την οποία πρόκειται να επισημοποιηθεί σήμερα Κυριακή.

«Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά στη κατάσταση που επικρατεί στη Σουηδία και στην Φινλανδία. Λόγω εγγύτητας των συνόρων, στα φινλανδικά μέσα ενημέρωσης επικρατεί μια υστερία και ένας φόβος της ρωσικής απειλής», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φινλανδός καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ, Τίμο Κιβικάκι .

«Τον Ιανουάριο η στήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν μόλις 19% και τώρα ξεπερνά το 70%», συμπληρώνει. Αντιθέτως, προσθέτει ο ίδιος, στη Σουηδία επικρατεί μια ισορροπημένη στάση στην κοινή γνώμη για τα υπέρ και τα κατά μιας ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.  

ΚΥΠΕ