Η Κύπρος έπιασε «πάτο» στις δαπάνες που προσφέρονται για τη Δικαιοσύνη.  Η έκθεση «The 2023 EU Justice Scoreboard» που ασχολείται με τη Δικαιοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατατάσσει την Κύπρο στην τελευταία θέση  σχετικά με τα ποσά που προσφέρονται για τη λειτουργία των Δικαστηρίων και αυτό έχει αντίκυπο στην  αποδοτικότητα, στην ποιότητα και στην ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στα κράτη μέλη της ΕΕ, κάτι που αποδεικνύεται και μέσα από τους πίνακες που παραθέτουμε.Συνολικά, στους προύπολογισμούς, η Πολιτεία προσφέρει για τη Δικαοσύνη μόνο το ποσό των 40 εκ. ευρώ.

Μέσα από την έκθεση διαπιστώνονται οι παθογένειες του συστήματος σε συνάρτηση με την αργοπορούσα υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα, γίνεται αναφορά στην κατακόρυφη αύξηση των καθυστερήσεων εκδίκασης των υποθέσεων με αποτέλεσμα να τραυματίζεται το κύρος της δικαιοσύνης με όλες τις επακόλουθες επιπτώσεις. Η έκθεση αποτελεί συνέχεια μιας αλυσίδας δυσμενών εκθέσεων για την Κύπρο από Rule of Law, Επιτροπή Βενετίας και CEPEJ που αναφέρονται στα ανεπίλυτα προβλήματα χρόνων.

Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου Χρίστος Κληρίδης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου πολλάκις. Μιλώντας στην Offsite News επισήμανε ότι η εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία θα πρέπει να προβληματιστούν  έντονα για τις επενδύσεις που γίνονται στο σύστημα απονομής Δικαιοσύνης. Ο κ. Κληρίδης τόνισε ότι πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων στη Δικαιοσύνη. Ο κ. Κληρίδης τόνισε ότι πρέπει να περάσουμε από τα ευχολόγια στα έργα.

Σύμφωνα με τον κ.Κληρίδη, «πρέπει να εφαρμοστούν οι εισηγήσεις του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου για αντιμετώπιση των καθυστερήσεων.Η   Πολιτεία  πρέπει να αυξήσει δραματικά τον προϋπολογισμό για τη Δικαιοσύνη που αυτή τη στιγμή ανέρχεται στο ποσό των 40 εκ. Ευρώ». Επισημαίνεται ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Δικαιοσύνης ανέρχεται στο ποσό των 388.5 εκ. Ευρώ.

Σε πρόσφατη επιστολή του Προέδρου του ΠΔΣ προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σημειώνεται η έντονη ανησυχία μας για τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης επισείοντας, και πάλι, τον ορατό κίνδυνο της κατάρρευσης του συστήματος.

Υπογραμμίζεται ότι η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης στην Κύπρο, συνιστά τροχοπέδη στη λειτουργία της οικονομίας, εμποδίζει την αναπτυξιακή πορεία του τόπου, αποστερώντας την από σημαντικές επενδύσεις.

>>>>Διαβάστε επίσης: H Οffsite News εξασφάλισε  τους  περί της Εκδίκασης Καθυστερημένων Υποθέσεων (Ειδικοί) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2022 και  μπορείτε να τους διαβάσετε ΕΔΩ

Στην ίδια επιστολή παρατίθενται, επίσης, οι εκκρεμούσες προτάσεις για τομές, οι οποίες τεκμηριωμένα θα συνέβαλλαν στον πιο πάνω στόχο:

• Αύξηση αριθμού δικαστών στα ειδικά δικαστήρια.
• Η δημιουργία τμημάτων στα κατώτερα δικαστήρια εξειδικευμένης δικαιοδοσίας π.χ. Τμήμα Εμπορικών Υποθέσεων, Τμήμα Μικροδιαφορών, Τμήμα Οικογενειακών Υποθέσεων, Κληρονομιών και Διαδοχής κ.λπ. με δικαστές ειδικούς επί των θεμάτων. Εξειδίκευση σημαίνει ποιότητα και ταχύτητα. Η μερική αύξηση δικαστών δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα.
• Έγκριση διορισμού συνταξιούχων δικηγόρων και δικαστών για να επιληφθούν του τεράστιου όγκου των καθυστερημένων υποθέσεων (backlog), το οποίο περιλαμβάνει αριθμό υποθέσεων της τάξης των 40.000 με 50.000. Στο μεταξύ, στο backlog προστίθενται και άλλες νέες υποθέσεις με αποτέλεσμα να προκύπτει backlog επί του backlog.

Ο ΠΔΣ είχε τονίσει κατ’ επανάληψη ότι το backlog δεν πρόκειται να επιλυθεί με διαδικαστικούς θεσμούς ή απλώς και μόνο με την αύξηση, η οποία επίκειται, του αριθμού των Επαρχιακών Δικαστών. Πολύ περισσότερο δεν θα επιλυθεί με εγκυκλίους. Πρέπει να υπάρξει ένα συγχρονισμένο πακέτο μέτρων για ολιστική αντιμετώπιση του ζητήματος.

• Εφαρμογή του Digital Audio Recording (DAR), ψηφιακή καταγραφή των πρακτικών, τομή η οποία θα επιταχύνει την εκδίκαση των υποθέσεων εφόσον τα πρακτικά θα είναι έτοιμα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και θα αποφεύγεται, επίσης, η αμφισβήτηση των πρακτικών καθώς και χρονοβόρες και δύσκολες διαδικασίες.

Θέσπιση των εξ αποστάσεως ακροάσεων μέσω του διαδικτύου (ODR) για υποθέσεις όπου δεν απαιτείται να ακουστεί μαρτυρία.

Προώθηση εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών. Η εξωδικαστική επίλυση διαφορών μέσω διαιτησίας ή διαμεσολάβησης είναι η σύγχρονη απάντηση την οποία εδώ και χρόνια έχουν εντάξει στη λειτουργία τους χώρες με πολύ μικρότερο πρόβλημα από την Κύπρο στην καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης.

Ο ΠΔΣ έχει ετοιμάσει σχετική πρόταση νόμου, την οποία απέστειλε στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων για διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του δικαστηρίου για παραπομπή περισσότερων υποθέσεων σε διαιτησία και διαμεσολάβηση.

Διασφάλιση της λειτουργικότητας και της ασφάλειας του δρομολογούμενου συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (ejustice).

Θέσπιση νομοθεσιών π.χ. περί Εκτέλεσης Δικαστικών Αποφάσεων κ.ά.

Εκσυγχρονισμός απαρχαιωμένων νόμων που έχουν θεσπιστεί επί Αγγλοκρατίας.

Αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών των δικαστηρίων – Αξιοποίηση των ψηφιακων τεχνολογιών.

Σε ανακοίνωσή του ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος αναφέρει ότι:«Τα ευρήματα, ωστόσο, των ερευνών και των εκθέσεων δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και μόνο προς επιβεβαίωση των αδυναμιών του συστήματος, αλλά για να αναδειχθούν και να προωθηθούν βελτιωτικές ενέργειες, ώστε να μπορέσει το σύστημα δικαιοσύνης να λειτουργήσει αποτελεσματικά, προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας των πολιτών.

Όσο, όμως, διαιωνίζεται η σημερινή κατάσταση θα λειτουργεί σαν φρένο κάθε προσπάθεια για να αποκτήσουμε ένα σύστημα αντάξιο ενός σύγχρονου κράτους δικαίου.

Θα πρέπει να καταστεί αντιληπτό ότι η ελλιπής, χωρίς πλάνο και αξιολόγηση διαχείριση χρόνιων προβλημάτων διαβρώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στον θεσμό της δικαιοσύνης.

Είναι, συνεπώς, εθνικό καθήκον να επιδείξουν όλοι οι παράγοντες της δικαιοσύνης την απαιτούμενη ωριμότητα και αποφασιστικότητα για την αντιμετώπιση των παθογενειών της. Όσοι με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους διαιωνίζουν τα κενά και τα προβλήματα του συστήματος έχουν αναπότρεπτη ευθύνη».

Ελπίδα η μεταρρύθμιση

Παρά τον έντονο προβληματισμό που προκαλούν οι εκθέσεις η εφαρμογή της μεταρρυθμισης την 1η Ιουλίου αποτελεί ελπίδα για το μέλλον. Οι διεργασίες βρίσκονται στο φουλ και ήδη την περασμένη Πέμπτη ορκίστηκαν οι 16 δικαστές του Εφετείου.

Γιώργος Μιχαηλίδης